Morgunblaðið - 29.10.1999, Síða 36

mi
m, eeei aaaoTHO .es hudactut«o,i
36 FOSTUDAGUR 29. OKTOBE R 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Iðandi kraft-
ur, kímni
og dramatík
LISTÐAIVS
I! o rgar leikhúsið
ís1enski dans-
f 1 o k k u r i n n
ÆSA - LJÓÐ UM STRÍÐ
eftir Láru Stefánsdóttur. Leikhöf-
undur: Þór Tulinius. Tónlist: Guðni
Franzson. Aðstoð danshöfundar:
Lauren Hauser. Lýsing: Elfar
Bjarnason. Búningar: Þórunn Ma-
ría Jónsdóttir. Sviðsmynd: Ragn-
hildur Stefánsdóttir. Aðstoð við
sviðsmynd: Friðrik Weishappel.
Hljóðmeistari: Páll S. Guðmun-
dsson. Dansarar: Cameron Corbett,
Hildur Óttarsdóttir, Jóhann Freyr
Björgvinsson. Katrín Ingvadóttir.
Leikarar: Chad Adam Bantner,
Pétur Einarsson.
HÖFUNDINN Láru Stefáns-
dóttur þarf vart að kynna. Hún hef-
ur samið mörg dansverk fyrir Is-
lenska dansflokkinn, Pars Pro Toto
og fleiri. I Æsu - ljóð um stríð
styðst höfundur að hluta til við
Tyrkjaránið 1627. Fylgst er með
konunni Æsu sem numin var á
brott ásamt fleiri löndum sínum og
farið yfír þær hörmungar sem hún
og landar hennar máttu þola. I
verkinu er teflt saman tveim menn-
ingarheimum þar sem kristnir
menn annars vegar og múslímar
hins vegar takast á. Leikurinn
hefst á samtali tveggja hermanna
sem leggja línur verksins. Hinn eini
sanni sannleikur er þeim hugleik-
inn. Sannleikur þeirra þolir illa
dagsins ljós og fyrirmuna þeir hvor
öðrum að skoða hann í víðara sam-
hengi eða efast um gildi hans. Æsa
birtist á sviðinu ásamt framandi
persónum sem virðast af öðrum
heimi og fylgja áhorfendur henni
gegnum þær mannlegu hörmungar
sem stríðsátökum fylgja.
Þeir Pétur Einarsson og Chad
Adam Bantner fara með hlutverk
hermannanna. Brenglað sannleiks-
mat hermannanna komst vel til
skila á fyndinn, þó brjóstumkenn-
anlegan máta. Textinn sem var á
ensku og íslensku var hnyttinn og
hitti í mark. Þjáningum Æsu voru
gerð góð skil og stóð Hildur Ottars-
dóttir sig með ágætum í hlutverki
hennar. Túlkunin hefði mátt vera
ákveðnari á köflum en engu að síð-
ur er hér athyglisverður dansari á
ferð. Skýrari persónusköpun frá
höfundar hendi var ábótavant.
Persóna Æsu bak við þrælsóttann
er óljós. Hefur hún eitthvað sér-
stætt til að bera annað en að vera
þræll? Hver er manneskjan? Þetta
var óljóst og gerði það að verkum
að persóna Æsu varð ekki nægilega
spennandi. Tónlist Guðna Franz-
sonar lék stórt hlutverk í verkinu.
Forvitnileg hljóðin vöktu upp
spurningar og tengdu verkið á hefl-
steyptan máta. Lýsing Elfars
Bjarnasonar og búningar Þórunnar
Maríu Jónsdóttur gáfu verkinu
ævintýi'alegan blæ. Sviðsmynd
Ragnhildar Stefánsdóttur, sem
samanstóð af hangandi líkömum úr
loftinu, breytanlegum með lýsingu,
gaf verkinu hrörlegan blæ og var í
sterkri mótsögn við ævintýraljó-
mann. Margir þættir spila saman í
þesssu Ijóðadansverki en það nær
þó ekki að bregða upp ferskri mynd
eða velta upp nýrri hlið á þeim hör-
mungum sem stríð, trúardeilur eða
mismunandi sannleikssýn manna
hefur í förmeð sér.
Sýning íslenska dansflokksins er
um margt athyglisverð. Agæti
danshöfundanna er óhætt að lofa
og óskandi að framhald verði á því
að hleypa upprennandi íslenskum
danshöfundum að dansflokknum,
áhorfendum til ánægju. Dansverk-
in endurspegla ólíkan stíl og yfir-
bragð danshöfundanna þriggja.
Segja má að NPK sé verk hraða og
krafts. Maðurinn er alltaf einn verk
húmors og einlægni og Æsa - ljóð
um stríð verk átaka og dramatíkur.
Frammistöðu dansaranna er óhætt
að lofa. Það eru þeir sem halda
nafni Islenska dansflokksins á lofti.
Næsta sýning er sunnudaginn
31. október.
NPK
eftir Katrínu Hall. Tónlist: Skárren
ekkert. Aðstoðarmaður danshöf-
undar: Lauren Hauser. Lýsing: Elf-
ar Bjarnason. Búningar: Helga I.
Stefánsdóttir. Sviðsmynd: Katrín
Hall/Sviðsmyndir ehf. Texti: Andri
Snær Magnason, Chad Adam
Bantner, Katrín Hall. Dansarar:
Cameron Corbett, Chad Adam
Bantner, Guðmundur Helgason,
Hildur Óttarsdóttir, Jóhann Freyr
Björgvinsson, Júh'a Gold, Katrín
Ágústa Johnson, Katrín Ingvadótt-
ir. Skárren ekkert: Eiríkur Þór-
leifsson, Frank Hall, Guðmundur
Steingrímsson, Hrannar Ingimars-
son, Una Sveinbjamardótir, Sölvi
Blöndal. Aðstoð við hljóðhönnun:
Páll Borg. 3. sýning 24. október.
Frammistöðu dansarana er óhætt að Iofa, segir m.a. í umfjölluninni.
NPK eftir Katrínu Hall.
FYRSTA vetrarfrumsýning ís-
lenska dansflokksins var 14. októ-
ber síðastliðinn. Hún er tileinkuð
íslenskum danshöfundum og
tónsmiðum. Húsfyllir var á þriðju
sýningu flokksins.
Katrín Hall, listrænn stjórnandi
Islenska dansflokksins, ríður á vað-
ið með sitt fyrsta dansverk. Nafn
þess NPK er dregið af áburði sem
notaður er til að örva vöxt plantna.
Efninu er hægt að breyta í kröftugt
sprengiefni og er dansverkinu ætl-
að að endurspegla þá eiginleika
efnisins. Hljómsveitin Skárren
ekkert flytur lifandi tónlist. Verkið
fer rólega af stað. Andrúmsloftið er
rómantískt og dansað við daufa
kertalýsingu undir harmónikku-
tónum sem á köflum minna á Fell-
ini-bíómynd. Hraðinn eykst jafnt
og þétt þar til hápunkti er náð í
dansi og tónum. Ýmsar uppákomur
eru í verkinu og oftlega drepið á til-
finningaflóru mannsins.
Flæði hreyfinga, samspil dans-
ara, kraftur og hraði einkenndu
dansgerðina sem er krefjandi en
hentar dönsurum flokksins vel.
Verkið inniheldur jafnframt dans-
lega mýkt og létt andrúmsloft sem
vegur upp á móti hraðanum og
kraftinum. Þetta tvennt gaf verk-
inu sannfærandi blæ og forðaði því
frá einhæfni. Tónlist og dans voru
þétt ofin saman. Verkinu að skað-
lausu hefði mátt lækka í tónlistinni
á kröftugustu köflum þess. Með
spaugilegu uppbroti þar sem sótt
er í smiðju Pinu Bauch framkvæma
dansaramir endurteknar litlar
hreyfingar undir texta Chad Adam
Bantners. Texti hans var óskýr og
virkaði þar af leiðandi veigalítill en
hreyfingar dansaranna í þessum
kafla voru skemmtilegar áhorfs og
fullar kátínu.
Búningar dansaranna voru ýmist
hversdagslegir eða sparilegir og
áttu vel við hreyfingarnar. Tónlist-
in er fjölbreytt og var dans og tónl-
ist sem sniðið hvað að öðru. NPK er
frumraun Katrínar Hall sem dans-
höfundar. I því mætast heilsteypt
dansgerð, hugmyndaauðgi og
næmi fyrir tónlistinni og því óhætt
að segja að verkið lofi góðu um
framhaldið.
MAÐURINN ERALLTAF
EINN
eftir Ólöfu Ingólfsdóttur. Tónlist:
Hallur Ingólfsson. Aðstoðarmaður
danshöfundar: Lauren Hauser. Lýs-
ing: Elfar Bjarnason. Búningar: Ás-
laug Leifsdóttir. Dansarar: Chad
Adam Bantner, Guðmundur Helga-
son, Hildur Óttarsdóttir, Júlia Gold,
Katrín Ágústa Johnson.
ÓLÖF Ingólfsdóttir er höfundur
annai-s verksins á dagskránni. Hún
stundaði nám í dansi og kóreógra-
fíu í European Dance Development
Center í Arnhem í Hollandi á ár-
unum 1989-1993. Eftir hana liggja
nokkur dansverk sem sýnd hafa
verið m.a. í Tjarnarbíói. I „Maður-
inn er alltaf einn“ fæst höfundur við
einstaklinginn og upplifanir hans.
Hvernig ólíkar hugsanir geta legið
að baki því sem við fyrstu sýn virð-
ist eins. Dansararnir fikra sig inn á
sviðið með hænuskrefum einbeittir
á svip. Þeir hreyfa sig á sama máta.
Það eina sem gerir þá frábrugðna
hver öðrum eru búningar þeirra.
Fljótlega leysist gangur þeirra upp
og hver og einn dansar sólódans.
Verkið fór vel af stað. Hreyfing-
amar voru fullar kátínu við létta
tónlist Halls Ingólfssonar. Smáar
hreyfingar dansaranna, þar sem
litla putta var veitt athygli og það
smáa í hreyfingunni fékk að njóta
sín gerði sig vel. Þessar hægu smáu
hreyfingar em í athyglisverðu mót-
vægi við nútímadans sem svo oft
snýst um hraða og kraft. I sóló-
dansi dansaranna kom fram hversu
ólíkar persónurnar voru. Dansar-
arnir nutu sín vel í búningum sem
drógu sérkenni persónanna enn
frekar fram. Verkið bar með sér
einlægni í túlkun og var stílhreint.
Franskt yfirbragð tónlistarinnar
gaf verkinu léttan blæ. Miðkafli
verksins var flatur hvað varðar
dansgerð og tónlist. Engu að síður
var verkið í heild sinni athyglisvert
og skemmtilegt áhorfs.
Lilja Ivarsdóttir
TONLIST
Norræna húsi ð
HILMAR, JÓEL & MATTI
Hilmar Jensson gftar, Jóel Pálsson
kontrabassaklarinett og Matthías
MD Hemstock slagverk. Háskóla-
tónleikar í Norræna húsinu mið-
vikudaginn 27. október 1999.
IFAUM
TÓNUM
HILMAR Jensson og Matthías
MD Hemstock hafa verið bræður í
hinum frjálsa djassanda frá ungum
aldri og þótt þeir hafi brallað margt
hvor í sínu lagi hefur samvinna
þeirra verið nær óslitin gegnum ár-
in. Traust og Kerfill heita tvær síð-
ustu geislaskífur Hilmars og
trommar Matthías á þeim báðum.
Jóel er þeim ekki ókunnur, þótt
hann hafi haldið sig innan hins
hefðbundnari djassramma, og
Hilmar og Matthías léku báðir á
hinni rómuðu frumraun Jóels á
skífumarkaðnum, Prími, sem brátt
verður gefín út í fjörutíu löndum.
í Norræna húsinu blés Jóel í hið
volduga hljóðfæri, kontrabassak-
larinett, sem hann hefur lengi
dreymt um en nýlega eignast og
blés í á Jazzhátíð Reykjavíkur,
bæði í Tilraunaeldhúsinu og á
mingustónleikunum í kaffileikhús-
inu. Hilmar sló gítar sinn sparlega
en notaði því meira raftól og það
gerði Matthías Hemstock ásamt
sparlegu úrvali slagverks. Verkið
er þeir félagar fluttu í Norræna
húsinu var splunkunýtt, hálftíma
langt í flutningi og nefndist Verkur
I-III. Það er eftir þá félaga og
byggist jafnt á fyrirmælum og
spuna, líkt og verk Hilmars Traust.
Ég held þeir félagar hafi notað
eins fáa tóna einsog þeir komust af
með í verkinu. Fyrsti kafli hófst á
lágværu slagverki og rafhljóðum
Hilmars, en Jóel blés langa tóna
dimma og minnti drynjandi kontra-
bassaklarinettsins, slagverkið og
rafhljóðin helst á upphaf Geysis eft-
ir Jón Leifs - meðan hverinn ólgar í
undirdjúpunum á lágu nótunum.
Hjá þeim félögum gaus aldrei en í
öðrum kafla Verksins var eintóna
streymi tónlistarinnar gædd
rýþmísku lífi þótt unnendum bí-
bopps þætti settlega blásið og sleg-
ið. Hilmar og Jóel spunnu saman og
á stundum var einsog þeir kvæðust
á og Hilmar kastaði fram fyrripört-
um sem Jóel botnaði. Matthías sló
afríska leirtrommu, gældi við sým-
bal og bæði hann og Hilmar höfðu
forrituð hljóð til áhersluauka.
Lokakafli verksins var samstæða
þess fyrsta og drundi í Geysi Jóels
við undirleik koníaksglass Matt-
híasar og raftóna Hilmars uns tónl-
istin fjaraði út og þögn ríkti um
stund áður en klappið tók við.
Þetta var fallegt verk í einfald-
leika sínum og aldrei leiðigjarnt því
þótt mímíalisminn ríkti var alltaf
eitthvað stórt að gerast í hinu smáa
legðu menn vel við hlustir og tónl-
istarmennirnir kunnu sér hóf í að
þenja verkið ekki um of í tíma. Ekki
er ótrúlegt að það skjóti upp kollin-
um að nýju og þá í breyttri mynd og
efnismeiri. Hilmar hefur löngum
stundað það að nýta hugmyndir
sínar til hins ýtrasta. Þannig var
um Kerfil Hilmars sem ekki var tal-
inn til stórvirkja í upphafi.
Vernharður Linnet
Margrét E.
Laxness
Morgunblaðið/Þorkell
Á myndinni er dansað í verkinu
Nýjar bækur
• ORÐABUSL er eftir Margréti
E. Laxness. Um er að er ræða
fyrstu orðabók barnsins þar sem
stórar lit-
myndir, fullar
af smáatrið-
um úr lífi fjöl-
skyldunnar,
prýða hverja
síðu. Bókinni
er ætlað að
skerpa at-
hyglisgáfu,
auka orða-
forða og
þjálfa börn í
að tengja orð
og mynd.
Þetta er
fyrsta bók Margrétar, en hún hef-
ur áður myndskreytt margar
barnabækur og starfar við bóka-
hönnun.
Útgefandi erMál ogmenning.
Bókin er prentuðíDanmörku, hún
er 28 blaðsíður og kostar 1.880 kr.
• BENEDIKT búálfur er barna-
bók eftir Ólaf Guðlaugsson.
í fréttatil-
kynningu segir
að þetta sé æv-
intýraleg saga
um Dídí sem
fer með Bene-
dikt búálfi til
Álfheima, en
dökkálfar eru
komnir á kreik
og háski vofir
yfir. Tóti tann-
álfur er líka
horfinn svo nú
eru góð ráð
dýr.
Þetta er íyrst bók Ólafs og
skreytt litskrúðugum tölvuteikning-
um hans. Ólafur starfar sem mynd-
skreytir og grafískm- hönnuður.
Útgefandi er Mál og menning.
Bókin er40 blaðsíður, prentuð í
Danmörku. Verð: 1.880 kr.
• GIRI-Stýri og skrítni draum-
urinn er barnabók eftir Björk
Bjarkadóttur.
Þetta er fyrsta
bók höfundar-
ins. Söguhetj-
an er gíraffi
og hálslengsti
strætóbílstjór-
inn í bænum.
Fyrir vikið
verður hann
fyrir stríðni en
lætur ekki
deigan síga
þótt móti
blási. Myndirn-
ar eru litríkar
og nýstárlegar, unnar með bland-
aðri tækni, segir í fréttatilkynn-
ingu.
Útgefandi er Mál og menning.
Bókin erprentuð í Danmörku, hún
er 28 bls. Verð: 1.880 kr.
Ólafur
Guðlaugsson
Björk
Bjarkadóttir