Morgunblaðið - 02.02.2000, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Náttúruvemdarráð:
Siv hlustar ekki
Ég spæni bara utan vegar þegar mér þóknast, Ólöf múi.
Fátítt að lögregla sæki
sjúklinga í heimahús
AFAR fátítt er að lögregla sæki
fólk í heimahús, að sögn Tómasar
Zoéga, yfirlæknis á geðdeild Land-
spítalans, og einkennast vinnu-
brögð hennar þá af varkámi, kurt-
eisi og hógværð.
Nokkuð hefur verið rætt um það
með hvaða hætti komið er með
fólk á geðdeild, hvort sem það er á
Landspítalanum eða Kleppi. Fólk
sé flutt í lögreglubílum með blikk-
andi ljósum. I Morgunblaðinu á
sunnudag er haft eftir Eyjólfi Kol-
beins að fólk sé flutt á geðdeild í
lögreglubíl, en á aðrar deildir í
sjúkrabíl.
Tómas sagði að lögreglan sækti
almennt ekki fólk í hús og vildi
ekki flytja fólk á milli staða nema
læknir væri með í för. Hann bætti
við að lögreglan hefði oft verið svo
hörð á því að læknir væri með að
það væri nánast til vandræða,
vegna þess að oft og tíðum væri
viðkomandi ekki það veikur að
þess væri þörf.
Lögreglan varkár og sýnir
kurteisi og hæversku
„Lögreglan er yfirleitt mjög
varkár og fer ekki inn í svona
nema með kurteislegum hætti og
af hæversku," sagði hann. „Ég sé
ekki ástæðu til að gera athuga-
semdir við það.“
FRÁ og með 1. febrúar hækkaði
verð á bjór um 1,75% að meðaltali
og verð á öðru áfengi hækkaði um
0,67% að meðaltali. Verð á tóbaki er
óbreytt.
í frétt frá Áfengis- og tóbaks-
verslun ríkisins segir að verðhækk-
unin stafi af verðbreytingum birgja.
Tómas sagði að það væri mjög
fátítt að lögregla sækti sjúklinga
og þá væri það í neyð. Hann
kvaðst telja að hægt væri að sækja
sjúklinga í ómerktum lögreglubfl-
um, þótt hann vissi ekki hvað lög-
reglan hefði mikið af slíkum bílum.
„í langflestum tilfellum koma
ættingjar með fólkið,“ sagði hann.
„í stöku tilfellum fer vaktlæknir í
hús og héraðslæknirinn í Reykja-
vík fer í hús og metur hvort þarf
að skrifa vottorð, enda er langoft-
ast ekki mínútuspursmál eða
klukkutímaspursmál að brugðist
sé við.“
Hann sagði að sjaldgæft væri að
bregðast þyrfti samstundis við:
„Þá er það neyðaraðgerð og
kannski það eina, sem við getum
gert, að kalla til lögreglu eða
sjúkralið."
Guðný Anna Arnþórsdóttir,
framkvæmdastjóri geðsviðs
Sjúkrahúss Reykjavíkur, sagði í
viðtali við Morgunblaðið fyrir
rúmri viku að meðal bjargráða,
sem rætt hefði verið um að gætu
orðið aðstandendum geðsjúkra að
liði, væri hreyfanlegt, þverfaglegt
teymi, sem myndi sinna vitjunum
utan stofnana.
Tómas sagði að í stöku tilfellum
væri um það að ræða að samið
hefði verið um að fara í vitjun
Samfara verðbreytingunum hef-
ur verið gefin út ný verðskrá áfeng-
is með upplýsingum um 564
tegundir áfengis sem seldar eru í
verslunum ÁTVR sem kjarnavara
eða í reynslusölu og um 1.473 teg-
undir sem unnt er að sérpanta.
heim tfl fólks. Þetta ætti við þegar
fólk ætti að koma í lyfjagjöf hálfs-
mánaðar- eða vikulega, en kæmi
ekki.
„Stundum er gerður samningur
við þetta fólk að komi það ekki fari
einhver í vitjun til þess,“ sagði
hann. „Það eru nokkrir læknar hér
sem hafa gert þetta og farið þá
með hjúkrunarfræðingi og gefið
lyf í heimahúsi."
Erfitt að koma heima-
vitjunum í fastari skorður
Tómas sagði að uppi væru hug-
myndir um að koma þessu í fastari
skorður: „Við höfum rætt um að
gera þetta með formlegri hætti
eins og Guðný Anna er að tala um,
en það hefur gengið svolítið illa að
koma því á laggirnar. Það er ekki
hægt að ryðjast inn á heimili fólks
nema gerðir hafi verið samningar
um það, nema þá í neyð.“
Hann sagði að ætti að halda
mikið veiku fólki utan sjúkrahúsa
eða stofnana væru vitjanir af
þessu tagi oft og tíðum ágætis
möguleiki.
„Það kemur fyrir að læknar fari
í vitjanir og þá er það vegna þess
að viðkomandi er fárveikur heima,
kannski búinn að loka sig inni í
herbergi, og aðstandendur í öng-
um sínum,“ sagði hann, en bætti
við að ekki mætti líkja þessu við
heimaþjónustu, sem veitt væri
sjúklingum á öðrum deildum.
„Þarna er fyrst og fremst verið að
hugsa um göngudeildarþjónustu til
þeirra, sem vegna veikinda sinna
geta ekki komið á göngudeildir eða
bráðadeildir þann daginn.“
Hann sagði að það væri erfitt að
hugsa sér vitjanir utan stofnana til
langs tíma fyrir einstaka sjúkl-
inga: „í langflestum tilfellum er
náttúrlega miklu betri aðstaða á
göngudeildum og bráðadeildum til
að sinna þessu fólki og hluti af
meðferðinni er að koma því út af
heimilinu.“
Bjór hækkar
um 1,75%
Kynjadagar í Háskóla íslands
Fjölskyldu-
vænir vinnu-
staðir
Ragnhildur Vigfúsdóttir
Kynjadagar í Há-
skóla Islands hóf-
ust í gær og er
fram haldið í dag og á
morgun í stofu 101 í Odda.
Það er jafnréttisnefnd
Stúdentaráðs Háskóla Is-
lands sem stendur fyrir
þessum fyrirlestrum og
umræðum sem þarna eru
á dagskrá og markmiðið
er að vekja almenna at-
hygli og umræðu á jafn-
réttismálum. Ragnhildur
Vigfúsdóttir mun á morg-
un í hádeginu halda fyrir-
lestur sem hún nefnir:
Fjölskylduvænir vinnu-
staðir - draumur eða
veruleiki.
„í fyrirlestri mínum
mun ég kynna ýmsar hug-
myndir og verkefni sem
eru í gangi á Norðurlöndum og
byggist þetta að megninu til á
ráðstefnu sem ég stóð fyrir á
fyrrverandi vinnustað mínum,
Nordens folkliga akademi í
Gautaborg. Markmið þeirrar
ráðstefnu var að fjalla um sam-
þættingu starfs og fjölskyldu-
ábyrgðar og hlut fyrirtækja,
stofnana og sveitarfélaga í því að
auðvelda fólki að finna jafnvægi
milli starfs og einkalífs. Á dag-
skránni voru fræðilegir fyrir-
lestrar í bland við lýsingu á verk-
efnum þar sem reynt er að
hrinda þessum hugmyndum í
framkvæmd.“
- Hvernig erum við stödd á Is-
landi miðað við það sem þú hefur
kynnst erlendis?
„Umræðan er hafin hér, sam-
anber það að Dagvist barna hefur
staðið fyrir ráðstefnu um málið,
svo og karlanefnd Jafnréttisráðs.
Það var gerð könnun á starfs-
ánægju opinberra starfsmanna í
haust og þá kom fram mikil þörf
á því að hjálpa fólki að samræma
starf og einkalíf og það sama sést
nú í kröfum Verslunarmannafé-
lags Reykjavíkur. Úti er hins
vegar þegar búið að eyða miklum
peningum og tíma í að rannsaka
hvernig atvinnulífið tekur á
þessu máli og fjölmörg verkefni
eru þegar komin af stað, sum
hver með styrk frá Evrópusam-
bandinu, til þess að gera fólki
kleift að samræma betur starf og
einkalíf. Áður var litið á þetta
sem einkamál hvers og eins,
hvernig hann leysti þessi mál,
svo kom krafan um að hið opin-
bera axlaði sína ábyrgð, t.d. með
leikskólum, öldrunarstofnunum,
samfelldum skóladegi og svo
framvegis. Það sem er nýtt er að
nú er horft til atvinnulífsins og
þess krafist að það axli líka sína
ábyrgð í þessum efnum.“
- Hvað ætlarðu nánar til tekið
að tala um í fyrirlestriþínum?
„Ég ætla að fjalla um kenning-
ar Helle Holt, sem
vinnur hjá félagsvís-
indastofnun Kaup-
mannahafnar, en hún
hefur ásamt félaga sín-
um, Ivan Thaulow,
kannað fjölskylduvæna vinnu-
staði og skrifað nokkrar bækur
um efnið. Þau leggja mikla
áherslu á að það verði að koma í
veg fyrir þessa daglegu árekstra
sem taka svo mikla orku frá fólki
(starfsorku). Hægt er að koma í
veg fyrir marga af þessum
árekstrum á mjög auðveldan og
ódýran hátt og í kjarasamningum
hér eru fólki þegar tryggð ýmis
► Ragnhildur Vigfúsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 1959. Hún lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um við Hamrahlíð 1978 og BA-
prófi frá Háskóla íslands í sögu
og mannfræði 1985. Master-
sprófi lauk Ragnhildur 1988 frá
New York University í sögu og
sérnámi í safnfræðum. Hún hef-
ur starfað sem ritstjóri Veru, var
jafnfréttis- og fræðslufulltrúi
Akureyrarbæjar og fslenskur
Iektor við Nordens folkliga aka-
demi f Gautaborg en er nú í fæð-
ingarorlofi. Ragnhildur er í sam-
búð með Hafliða Helgasyni
framkvæmdastjóra og eiga þau
tvær dætur.
réttindi sem gerir því auðveldara
að samræma betur starf og
einkalíf. Hins vegar þekkir fólk
stundum ekki þessi réttindi sín
og í öðrum tilvikum er andrúms-
loftið á vinnustaðnum kannski
fjölskyldufjandsamlegt. Ég á við
það að fólki eru t.d. tryggðir
ákveðnir (veikinda)dagar vegna
veikra barna en andinn á vinnu-
staðnum er oft þannig að t.d.
karlmenn nýta sér ekki þennan
rétt þrátt fyrir fulla þörf þar á.
Víða á Norðurlöndum nýta karl-
ar sér ekki fæðingarorlof sem
þeir eiga rétt á vegna andstöðu
samstarfsfólks og yfirmanna.
Mjög mikilvægt er að hafa hug-
fast að þegar talað er um fjöl-
skylduvæna vinnustaði þá er ekki
bara verið að hugsa um foreldra
smábarna heldur þarf að huga að
því að fólk hefur ólíku hlutverki
að gegna á mismunandi skeiði í
lífi sínu. Þú hefur skyldum að
gegna við börnin þín, foreldra
þína, systkini, nágranna og vini
og sumir vilja jafnvel skilgreina
þetta svo vítt að gæludýrin séu
innan þessa ramma líka. Það er
hins vegar ekki til nein allsherj-
arlausn í þessum málum, hver
vinnustaður þarf að
huga að aðstæðum hjá
sér, hvernig samsetn-
ing starfsmanna er,
hvaða vandamál eiga
þeir við að glíma og
loks leita lausna. Þetta þarf að
gera í nánu samstarfi við starfs-
mennina. Þess má geta að í kjölf-
ar ráðstefnunnar í Gautaborg
ýtti Landssíminn úr vör verkefni
sem miðar að því að gera ákveðna
vinnustaði innan hans fjölskyldu-
vænni og verður það verkefni
kynnt á morgun. Vilji er allt sem
þarf í þessum efnum, það græða
allir - ekki síst fyrirtækin.“
Nú er horft
til atvinnu-
lífsins!