Morgunblaðið - 02.02.2000, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Messíana Tómasdóttir: Dauðasyndirnar sjö, 1998.
BLÁR
MYNDLIST
S t« ð I a k o t
MYNDVERK/GRÍMUR
MESSÍANA TÓMAS-
DÓTTIR
Opið alla daga frá 14-18.
Til 6. febrúar.
Aðgangur ókeypis.
MESSÍANA Tómasdóttir hefur
komið víða við um dagana, á í senn að
baki óvenju fjölþættan náms- og
starfsferil. Hún hefur þó verið virk-
ust á sviði leikmyndagerðar, jafnt
fyrir leikhús og sjónvarp hér heima, í
Danmörku og Færeyjum, en þær
munu yflr fimmtíu. Pá hefur hún flutt
fyrirlestra um litafræði og brúðuleik-
hús hér heima og erlendis.
Það lætur að líkum, að Messíana
hafi jafnan eitthvað nýtt fram að
færa þá hún heldur sýningar, enda
krefst leikhússtarfið þess að menn
endumýi í sífellu hugsanaferil sinn í
samræmi við aðskiljanlegustu leik-
húsverk. Sú hefur einmitt orðið raun-
in og ekki nema eðlilegt að framníng-
arnir hafi borið einhvem svip af
leikmyndavinnu listakonunnar, en
um leið er styttra frá leikmyndagerð
í hreina myndlist en flestum öðrum
greinum skapandi hönnunar. A
stundum einungis blæbrigðamunur,
eða hreint enginn, þá nafnkenndir
myndlistarmenn hafa verið fengnir
til að útfæra leikmyndir, sumar slík-
ar sígildar jafnt í leiklistar-, kvik-
mynda- sem myndlistarsögunni.
Leikhússtarfið er svo fjölþætt og
gjöfult að síður er hætta á því að
menn festist í ákveðnu fari og öll önn-
ur vinna beri keim af því líkt og í
ýmsum örðum hliðargeirum, nema í
þeim tilvikum að náms- og starfsfer-
illinn sé allur bundinn við leikhúsið,
óháð og frjáls sköpun einungis íhlaup
til lífsfyllingar.
Pað á ekki við um Messíönu, því
maður skynjar metnaðarfull átök við
viðfangsefnin hverju sinni og svo er
einnig um þessa sýningu hennar á
báðum hæðum Stöðlakots. Á neðri
hæðinni eru sjö myndverk unnin á
japanpappír og trefjagler með akr-
yllitum, sem allar bera samheitið,
Blár, en á efri hæðinni eru sjö grímur
er tákna dauðasyndimar sjö:
Græðgi, Ágimd, Reiði, Saurlífi, Of-
und, Hroka, Leti.
Það er yndisþokkafullur svipur yf-
ir bláu samfellunni niðri, þar sem lög-
mál myndbyggingarinnar era tekin
til meðferðar á ýmsa vegu. En rýnir-
inn átti erfitt með að átta sig á hverju
einstöku verki sökum speglunar í
þeim, það gerir hið þrönga rými og
takmarkaða lýsing, þótt svo listhúsið
sé annars afar vel fallið til margs
Grímur Marinó Steindórsson:
Jötunn, stál, 1999.
konar framnínga á myndlistarvett-
vangi. Speglunin kom í veg fyrir að
mögulegt væri að munda ljósmynda-
vélina, því gerandinn var umsvifa-
laust kominn í miðju heildarinnar!
Hins vegar sótti mynd nr. 5. mjög
á sökum kröftugrar og heildstæðrar
myndbyggingar, en engan veginn
fortekið að aðrar taki frekar völdin í
stærra og hentugra rými.
Grímumar á efri hæðinni era góð
viðbót og öllum hollt að horfast í augu
við dauðasyndirnar sjö frá pallbrún-
inni og hugsa sinn gang, hér kemur
leikhúsið til skjalanna í öllu sínu veldi
og mikið til með austrænum svip,
vora annars gerðar fyrir óperaleik-
inn, Maður lifandi, á Litla sviði Borg-
arleikhússins á síðasta ári. Á síðast-
liðnu sumri sá ég þær mótaðar á
borgaralega vestræna vísu á sýning-
unni, Mefra ljós, á Stadel-safninu á
safnabakkanum í Frankfurt, sem var
í senn kostulegt sem eftirminnilegt.
Blár, er markverð sýning mikils-
háttar listakonu.
SKÚLPTÚRSÝNING
GRÍMUR MARINÓ
STEINDÓRSSON
Góð viðbót við Stöðlakot er útisýn-
ingarsvæði sem tekið hefur verið í
notkun og er að meginhluta í porti
fyrir ofan húsið. Piýðileg hugmynd
og verður áhugavert að fylgjast með
hvernig til tekst í framtíðinni. Rýmis-
listamaðurinn Grímur Marinó Stein-
dórsson ríður í vaðið með þrem
frístandandi skúlptúram og tveim
lágmyndum á vegg. Grímur Marinó
hefur verið athafnasamur á vettvangi
minnismerkjagerðar og þeirra sér
helst stað í landsbyggðinni, era yfir-
leitt úr blikandi ryðfríu stáli, og á
stundum með inngreyptum steinum.
Svo er einnig hér og gott dæmi þess
er verkið, Opinberan, fyrir framan
húsið. Einhver iðnaðarbragur er á
þessum verkum Gríms Marinós, sem
kemur bæði fram í mótun formanna
og að honum nægir ekki að tjá sig í
verkunum einum sér, heldur bætir
við nöfnum framan á og til hliðar sem
raskar oftar en ekki heildarmynd-
inni, á sér hvoratveggja stað varð-
andi nefnda mynd og að mínu mati
veigamesta verkið, Jötunn, (2) í port-
inu (svo í skrá en Jötun framan á
myndinni). Verkið er einfalt og firna-
sterkt í útfærslu og í sinni ryðbrúnu
áferð er það gjörólíkt hinu silfur-
glampandi stáli sem Grímur Marinó
hefur tekið svo miklu ástfóstri við,
hins vegar stingur ólöguleg skriftin
mjög í stúf við heildarformið. I lág-
myndunum, Mynstur I og II kemur
fram ný og áhugaverð hlið á lista-
manninum, þær era einhvem veginn
svo heilar og sléttar, lausar við öll til-
gerðarleg útbrot og krot. Ráð að þrí-
víð verk listamannsins dragi dám af
slíkum vinnubrögðum.
Bragi Ásgeirsson
Finnsk hönnunarsýning í öllum níu menningarborgnm Evrópu
Hugmyndir
hönnuða
um kröfur
neytenda21.
aldarinnar
FINNSKU hönnunarsýningunni „Find“ verður
hleypt af stokkunum í dag, samtímis í öllum
níu menningarborgum Evrópu; Avignon, Ber-
gen, Bologna, Brussel, Helsinki, Kraká, Prag,
Reykjavík og Santiago de Compostela. Hér á
landi hefur sýningunni verið valinn staður í
Ráðhúsi Reykjavíkur þar sem hún verður opn-
uð kl. 17. Frá Brussel verður útvarpað til all-
ra menningarborganna sérstakri opnunar-
ræðu, sem Erkki Liikanen, meðlimur
framkvæmdastjórnar ESB í Brussel, flytur.
Sýningin stendur til febrúarloka.
I fréttatilkynningu segir að sýningunni hafi
verið komið á fót vegna nauðsynjar á svörum
við spurningum varðandi nútímahönnun og
hlutverk hönnunarsýninga. „Gróin hefð í
fínnskri hönnun, áhrif klassískra hugmynda
ásamt mati á hönnun neysluvara voru áhuga-
verðir þættir í huga þeirra sem sköpuðu sýn-
inguna. (...) Þetta leiddi til sýningar þar sem
færðar eru fram einstæðar neysluvörur. Þar
sem vörurnar eru hannaðar til fjöldafram-
leiðslu er hægt að setja sýninguna upp í níu
borgum samtímis. „Find“ er því verald-
arfrumsýning á nýjum vörum með einstæðri,
fínnskri hönnun," segir enn fremur í fréttatil-
kynningunni.
Sýningarstjóri er Arja Hörhammer en um-
sjón með uppsetningu sýningarinnar hér á
Vulcan. Kjóll eftir hönnuðinn Ilona Pelli.
landi hafa þær Ása Gunnlaugsdóttir og Karó-
lína Einarsdóttir, sem báðar hafa lært iðn-
hönnun í Finnlandi. Þeim til aðstoðar voru
nemar á þriðja ári í textíl og keramiki í Lista-
háskóla Islands. Sýningin er sett nákvæmlega
eins upp á öllum stöðunum níu.
Ása segir sýninguna m.a. sérstaka vegna
þess hvernig hlutirnir voru valdir á hana. „Yf-
Úr skartgripalínu Union Design á sýning-
unni. Hönnuðir: Carina Blomqvist, Juha
Koskela, Pekka Kulmala, Sami Makkula,
Petri Pulliainen og Pia Westerberg.
irleitt eru hönnunarsýningar þannig að hlut-
irnir eru valdir inn á þær, en í þessu tilviki
voru fyrirtækin valin og þar réðu mcnn sjálfír
hvað þeir sendu inn. Margir þessara hluta
voru ekki einu sinni til þegar fyrirtækin voru
valin,“ segir hún. Við val á fyrirtækjum var
tekið tillit til þeirrar áherslu sem þau leggja á
hönnun og viðhorf til nýsköpunar. Á sýning-
unni setja hönnuðirnir fram hugmyndir sinar
um það sem þeir telja að verði kröfur neyt-
enda 21. aldarinnar og eru allir hlutirnir á
sýningunni ætlaðir neytendum.
Alls eru 35 hlutir á sýningunni, allt nytja-
hlutir, að sögn Ásu. Sem dæmi nefnir hún að
þar sé að finna þónokkuð mikið af stólum,
dósaupptakara, herðatré, gleraugnaumgjarð-
ir, trefla, kjóla, síma og skartgripi, í stuttu
máli allskonar iðnvarning. Hverjum hlut fylg-
ir stutt lýsing á hönnunarferlinu, notagildi
vörunnar, markaðssetningu og listrænni sköp-
un.
Reikað
um í bláu
rými
GESTIR á útimyndlistarsýningu
listamiðstöðvar í Costa Mesa í Kalif-
orníu njóta þess að ganga um blá-
leita ranghala listaverksins „Archip-
elago“, sem útleggst annaðhvort sem
eyjaklasi eða eyjahaf.
„Archipelago" er rúmir 600 fer-
metrar að flatarmáli og hafði lista-
maðurinn, Alan Parkinson, lita- og
birtubreytingar bláa litarins í huga
við rýmishönnun verksins.
AP
Upplestur
Ritlistarhóps
Kópavogs
UPPLESTUR á vegum Ritlistar-
hóps Kópavogs verður fimmtudag-
inn 3. febrúar kl. 17 í Gerðarsafni.
Þetta er önnur dagskrá Ritlistar-
hópsins á nýju ári og að þessu sinni
mun Erlendur Jónsson, gagnrýn-
andi og Ijóðskáld, lesa úr bók sinni
Vatnaspegill, sem út kom á síðasta
ári og annað óbirt efni.
Aðgangur er ókeypis og allir vel-
komnir.
Þjóðleikhúsið
Abel
Snorko
á Stóra
sviðinu
LEIKRITIÐ Abel Snorko
býr einn eftir Eric-Emmanu-
el Schmitt, sem sýnt hefur
verið á Litla sviði Þjóðleik-
hússins vel á annað ár, verður
nú leikið nokkrum sinnum á
Stóra sviðinu. Verkið þurfti
að víkja af Litla sviðinu í
byrjun janúar vegna næsta
verkefnis þar, en vegna gífur-
legrar aðsóknar og fjölda
áskorana hefur nú verið bætt
við nokkrum aukasýningum.
Aðeins verður um takmarkað-
an sýningarfjölda að ræða.
Með hlutverk nóbelsverð-
launahöfundarins Abels Snor-
ko fer Arnar Jónsson en Jó-
hann Sigurðarson leikur
blaðamanninn Erik Larsen.
Þeir Arnar og Jóhann hafa
hlotið einróma lof fyrir leik
sinn í sýningunni, og verkið
sjálft hefur vakið mikla at-
hygli.
Kristján Þórður Hrafnsson
þýddi verkið, höfundur leik-
myndar og búninga er Hlín
Gunnarsdóttir, lýsingu hann-
aði Ásmundur Karlsson og
leikstjóri er Melkorka Tekla
Ólafsdóttir.
Fyrirhugaðar sýningar á
Stóra sviðinu eru 6., 11. og
22. febrúar.