Morgunblaðið - 22.02.2000, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRÚAR 2000 53
+ 011a Stefanson
hét fullu nafhi
Olivía Svanhvft og
var Vestur-íslending-
ur. Olla fæddist 18.
júlí 1917. Hún lést eft-
ir skamma legu á
hjúkrunarheimili
Betel á Gimli 20. jan-
úar siðastliðinn. Olla
var dóttir hjónanna
Maríu og Sigurðar
Einarson, ábúenda á
Thorsmork í Min-
erva-héraði, suðvest-
ur af Gimli í „Nýja Is-
landi“, í Manitoba-
fylki Kanada.
Olla var þriðja yngst fimratán
systkina, en nú eru eftirlifandi af
þeim stóra hópi aðeins systurnar
Gudrun Ingimundarson og Sigrid-
ur Benediktson. Látin eru: Vil-
hjalmur, Einar, Haraldur, Thor-
oddur, Stanley, Palmi, Ingvar,
Kristjan, Karl, Bergthora (Tait),
Gudbjorg (Holm) og Adalheidur
(Bonser).
Olla giftist eftirlifandi eigin-
Ég vil minnast mikillar sóma-
konu og Islandsvinar, Ollu, eða 01-
iviu Svanhvítar Stefanson. Hún var
mjög mörgum íslendingum kunn,
hafði með óeigingjörnu starfi sínu
og greiðvikni greitt götu og veitt
viðurgjörning svo ótrúlega mörgum
Islendingum sem heimsóttu byggð-
ir Vestur-íslendinga.
Olla var bæði frumkvöðull og
hvatamaður að því að styrkja tengsl
Vestur-íslendinga heim til Islands.
Sjálf sótti hún ísland fyrst heim ár-
ið 1964 með systrum sínum Guð-
rúnu og Heiðu. Seinna var hún
ásamt manni sínum Stefáni Stefan-
son einn stofnenda ferðaskrif-
stofunnar Viking Travel Ltd. á
Gimli og skipulagði hún og stýrði
fjöldamörgum ferðum Vestur-ís-
lendinga til íslands. í öllu starfi
sínu stóðu þau hjónin sem einn
maður. Oftar en ekki var um þau
talað sem Ollu og Stefan og á það
bæði við hér á landi og í samfélagi
Vestur-íslendinga.
Það er erfitt að halda tölu yfir
það hve oft Olla og Stefán komu
„heim til íslands“, og er þau voru
hér var örðugt að greina að hér fóru
hjón sem ekki voru innfædd, svo
skýr og hrein var tunga þeirra og
svo íslenskt fas þeirra allt. Þannig
var einnig er þau voru sótt heim á
Gimli. Þó umhverfið væri sléttur og
kornakrar með vélafjöld að amer-
ískum hætti, þá var innandyra boð-
ið upp á vínartertu, skyr og margar
aðrar „íslenskar" krásir. Það var
boðið heim hvort sem um var að
ræða háa eða lága. Tóku þau á móti
þremur íslenskum forsetum, for-
sætisráðherrum auk annarra ráð-
herra, ráðamanna og annarra ís-
lendinga. Þá önnuðust þau að miklu
leyti, ásamt með sameigendum sín-
um í Viking Travel, Marge og Ted
Arnason, móttöku og skipulagn-
ingu komu 864 íslenskra gesta til
íslendingabyggða í tengslum við
Islendingahátíðina árið 1975, sem
haldin var á íslendingadaginn ann-
an mánudag í ágúst. Fyrir þetta
hlutu þau sérstaka viðurkenningu
og þakkir íslenskra stjórnvalda.
Ræktarsemin við Island og ís-
lendinga var eins og sjálfgefin í
huga Ollu, en þar bjó einnig stolt og
reisn Vestur-íslendingsins sem
hafði rifið sig upp, oft kostað öllu
sínu til og lagt sig eftir nýjum at-
vinnuháttum í svo framandi um-
hverfi, til að afla sér og sínum far-
borða. Vestur-íslendingar eiga sér
merka sögu bæði hvað varðar
menningu og atvinnulíf. Þeir náðu
fljótt tökum á, þróuðu og efldu fisk-
veiðar undir ís, svo eitthvað sé
nefnt. Helstu minjar þessarar sögu
er nú að finna í gamla íshúsinu á
Gimli, þar sem Islendingasafnið er
til húsa. Olla og Stefan voru meðal
helstu hvatamanna að stofnun þess
og önnuðust um það að miklu leyti í
aldarfjórðung.
manni sínum, Stefani
Stefanson, 4. febrúar
1936. Þau byggðu
sér heimili, „Sol-
heima“, á fóðurarf-
leifð Stefans við
Gimli og bjuggu þar
alla tíð, en héldu
einnig lengi heimili í
Winnipeg er Stefán
gegndi störfum fóg-
etaþar.
Börn Ollu og Stef-
ans eru: 1) Loma,
maki Terry Terge-
sen og em börn
þeirra: Svenn, maki
Amy; Soren, látinn; Stefan, maki
Joanne; Jóhann, maki Angela; og
Tristin. 2) Emest, maki Claire og
er dóttir hans Sigrid. 3) Maria,
maki Gerald Bear og em börn
þeirra Laura og Morgan. 4) Vald-
imar, böm hans eru Jackie og
Tara. 5) Eric, maki Barbara og em
böm þeirra Brynna, Aiden og Log-
an.Langömmuböm Ollu em fimm.
Útför Ollu fór fram á Gimli 22.
janúar sl.
Með Ollu er kvödd kona sem svo
mjög hefur munað um og er mikið
skarð fyrir skildi þar sem hún var.
En athafnasemi hennar og eigið
ágæti gekk aldrei inn. Fas hennar
og viðkynni öll mótuðust af alúð og
hlýju. Hún var nærverugóð og hafði
það lag að láta öðrum finnast þeir
eiga heima þar sem hún var. Það
verður vart til hennar hugsað nema
að bros vakni því hlýju sína og
hvatningu gaf hún og er ég í hópi
svo margra sem búa að því að hafa
fengið að kynnast henni.
Minningarnar era margar frá því
ég kynntist þeim hjónum fyrst, þá
unglingur og gestkomandi í byggð-
um Vestur-Islendinga. Þá vissi ég
ekki hve skyld við voram, en svip-
mót og fas var þó allt svo kunnug-
legt. En þó gaman hafi verið að
komast á snoðir um skyldleika okk-
ar, þá vora tengslin hafin áður og
byggðust fyrst og fremst á því að
ég var Islendingur. Síðan höfum við
fengið að rækta þessi tengsl marg-
oft bæði á Gimli og hér heima, en
ekki hvað síst er þau hjónin komu í
heimsókn tvisvar ár hvert til mín og
fjölskyldu minnar í Chicago. Olla og
Stefán voru þá komin á áttræðis-
aldur, að mestu hætt launuðum
störfum og höfðu það eins og far-
fuglarnir að leita suður á bóginn yf-
ir vetrartímann. Þau létu sig ekki
muna um það að keyra frá Gimli
suður til Flórída, hátt í fjögur þús-
und kílómetra leið.
Það var tilhlökkunarefni fyrir
okkur hjónin og litla drenginn okk-
ar þegar hann var fæddur, að fá þau
í heimsókn. Þegar þeirra var von þá
vorum við að fá „fólkið okkar“ eins
og það er kallað vestan hafs. Það er
ekki ofsagt því lengi lifði af þeirri
alúð og umhyggju sem þau skildu
eftir hjá okkur. Við þökkum gefandi
samfylgd og biðjum Guð að blessa
Stefán og fjölskyldu þeirra hjóna.
Gunnar Rúnar
Mattíasson.
í heildarsögu íslendinga urðu
mikil hvörf haustið 1875. Þá fluttu
vesturfarar að strönd Winnipeg-
vatns og námu nýtt land. Það var
gufubátur, sem bar heitið Coleville,
er dró sex flatbotna viðarpramma
frá ósum Rauðár og norður Winni-
pegvatn. Þessir bátar báru rúmlega
tvö hundrað íslendinga og farang-
ur þeirra frá Winnipeg, niður Rauð-
ána og nú var síðasti spölurinn haf-
inn norður að mynni íslendinga:
fljóts, en þar skyldi land byggja. í
fyrstu gekk ferðalagið vel á vatn-
inu, en fimmtudaginn 22. október
hvessti og öldur risu á vatninu.
Skipstjórinn á Coleville vildi ekki
halda lengra og urðu menn nú að
leita lands og flekarnir dregnir eða
þeim stjakað að sendnu nesi, sem
hlaut nafnið Víðines (WHlow Point)
og er skammt sunnan þar sem nú er
bærinn Gimli. Fór nú vetur í hönd
og með honum hófst sú barátta og
þær frumraunir, sem vissulega
fylgdu landnáminu mörg hin næstu
ár.
Nákvæmur listi er ekki til um
nöfn þeirra, sem stigu á land á Víði-
nesi í sumarlok 1875, en vitað er, að
flestir komu af Norðurlandi.
í þessum hópi var Jóhann Vil-
hjálmur Jónsson, f. 1851 á Jódísar-
stöðum í Eyjafirði, en hann hafði
farið vestur um haf ásamt foreldr-
um sínum 1874 og dvalið fyrsta árið
í Ontario. Eiginkona Jóhanns Vil-
hjálms var Sigríður f. 1849 Ólafs-
dóttir, Einarssonár frá Gilsá í
Eyjafirði og konu hans Unu Jóns-
dóttur frá Litladal. Þau námu land
nálægt Gimli. Sonur þeirra hjóna,
Jón Ölafur, var fyrsta barnið sem
fæddist í Nýja-Islandi, en börn
þeirra urðu mörg og meðal þeirra
var dóttirin María, sem fæddist
1880. Hún giftist Sigurði Einars-
syni, f. 1872. Sigurður var sonur
Einars Einarssonar frá Auðnum í
Laxárdal og Guðbjargar Gríms-
dóttur frá Oddsstöðum á Sléttu.
Einar flutti vestur um haf 1879 og
nam land og nefndi að Auðnum.
María og Sigurður eignuðust
mörg börn. í þeim hópi var Olivia
(Olla) Svanhvít, sem lést á Betel á
Gimli, 20. janúar sl. Með þessum
orðum er hennar minnst með virð-
ingu og þökk. Flestir kölluðu hana
Ollu. Hún fæddist 18. júlí 1917 og
ólst upp með fjölskyldu sinni á
bænum Þorsmörk í Mínervabyggð í
Nýja-íslandi. Hinn 4. feb. 1936 gift-
ist hún eftirlifandi eiginmanni sín-
um. Hann heitir Stefán Júlíus og
varð 85 ára hinn 13. feb. sl. Stefán
var sonur Valdimars Stefánssonar,
bónda á Gimli. Hann var fæddur
1889. Foreldrar hans voru Stefán
Eiríksson frá Djúpadal í Skagafirði
og kona hans Pálína Stefánsdóttir.
Móðir Stefáns Júlíusar var Guðný
Björnsdóttir, f. 1890, Jónssonar frá
Hornstöðum í Laxárdal og konu
hans Guðfinnu Sigurðardóttur frá
Saurhóli í Saurbæ Ólafssonar.
Olla og Stefán áttu farsæla sam-
leið í nálega 64 ár og í huga okkar
flestra era nöfn þeirra svo sam-
tengd að við hljótum ætíð að hugsa
til þeirra beggja þá annað þeirra er
nefnt. Þau voru bæði alin upp í
Nýja-íslandi og bjuggu þar lengst.
Þar fæddust börn þeirra og ólust
upp. Lengi var hlutskipti Ollu að
sjá um heimili sitt og börn og fórst
henni það vel. Þau hjón voru mjög
gestrisin og fús að greiða götu fólks
í hvívetna. Þegar um hægðist og
börnin komust upp óx þátttaka
þeirra hjóna í ýmsu félagslífi. Olla
tók virkan þátt í starfi kvenfélags-
ins í byggð sinni og árið 1979 hlaut
hún þann heiður að vera Fjallkonan
á íslendingadeginum, en með því
vilja menn gjarnan votta konum
sérstaka virðingu og þökk fyrir for-
ustu og farsæl störf í þágu ís-
lenskra málefna. Þau hjón tóku
virkan þátt í störfum Þjóðræknisfé-
lagsins og lögðu mikla rækt við ís-
lenska minjasafnið á Gimli. Þau
vora í hópi þeirra, sem af frábæram
dugnaði önnuðust móttöku og um-
sjá þeirra rúmlega þúsund íslend-
inga, sem fóru vestur um haf sum-
arið 1975, er minnst var hundrað
ára afmælis landnámsins í Nýja-
íslandi.
Hjónin stofnuðu með öðrum
ferðafélagið Viking Travel. Það fé-
lag stóð fyrir mörgum ferðum hing-
að til lands og voru þau hjón oft far-
arstjórar og hafa þannig kynnst
landi og þjóð mjög náið. Þau hafa
einnig tekið á móti mörgum ferða-
hópum frá íslandi og verið leið-
sögumenn þeirra á slóðum Islend-
inga í Kanada. Það er sannast
sagna að lipurð þeirra, ljúflyndi og
hjálpsemi var öllum þakkarefni.
Olla var fríð kona og heiðríkja í
öllu viðmóti hennar. Líf hennar er
fagurt dæmi um það hversu hlutur
góðrar konu af íslenskum ættum
hefur orðið gifturíkur í mannlífi
vestan hafs. Margir blessa minn-
ingu Oliviu Svanhvítar og þakka
störf hennar í þágu íslenskra mál-
efna. Við hugsum til Stefáns yfir
hafið með einlægri samúð og biðj-
um honum og fjölskyldu hans bless-
unar Guðs.
Bragi Friðriksson.
OLLA
STEFANSON
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu
okkur samúð og stuðning við andlát og útför
ástkærs eiginmanns míns, föður okkar,
tengdaföður, afa og langafa,
VERNHARÐS SIGURGRÍMSSONAR,
Holti,
Flóa.
Gyða Guðmundsdóttir,
Guðbjörg Vernharðsdóttir,
Guðmundur Vernharðsson, Sigríður Helga Sigurðardóttir,
Katrín Vernharðsdóttir, Eiríkur Vernharðsson,
Herborg Pálsdóttir, Úlfar Guðmundsson,
Vernharður Reynir Sigurðsson, Ingibjörg Birgisdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur samúð
og hlýhug við andlát og útför móður okkar,
tengdamóður og ömmu,
GUÐRÚNAR MAGNÚSDÓTTUR
frá Sjónarhóli,
Sandgerði.
Anna M. Jónsdóttir, Haukur Guðmundsson,
Ásdís Jónsdóttir, Jón B. Sigurðsson,
Sigrún J. Jónsdóttir, Hafsteinn Ársælsson,
Svanhiidur Jónsdóttir,
Ragnheiður E. Jónsdóttir, Ingimundur Ingimundarson
og fjölskyldur.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför móður minnar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
ÞÓRDÍSAR S. GUÐMUNDSDÓTTUR,
Droplaugarstöðum,
áður Rauðarárstíg 40.
Sæmundur Gunnarsson, Þórunn Jónsdóttir,
Sigrún Sæmundsdóttir,
Jón Sæmundsson, L. Ýr Sigurðardóttir,
Margrét Sæmundsdóttir
og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför móður
okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
ELÍNBORGAR M. BJARNADÓTTUR,
Orrahólum 7,
Reykjavík.
Örn Ingvarsson, Ester Eiríksdóttir,
María Kristíne Ingvarsson, Birgir H. Traustason,
Bjarni Ingvarsson, Hafdís Hallsdóttir,
Lilja Ingvarsson, Einar Bj. Bjarnason,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum samúð og hlýhug við andlát og útför
ÞÓRDÍSAR BRYNJÓLFSDÓTTUR,
áður til heimilis
í Stangarholti 34.
Sérstakar þakkir til starfsfólks elli- og
hjúkrunarheimilisins Grundar fyrir frábæra
umönnun.
Edda Magnúsdóttir,
Berta Snorradóttir, Garðar Snorrason,
Rósalinda Helgadóttir, Kristinn Helgason.