Morgunblaðið - 16.04.2000, Qupperneq 12

12 SUNNUDAGUR 16. APRÍL 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Margrét Þórhildur Danadrottning sextug
LÍFINNAN ÞRIGGJA VEGGJA
í tilefni af sextugsaf-
mæli sínu í dag 16. apríl
bauð Margrét Þórhildur
Danadrottning erlend-
um blaðamönnum til
fundar við sig og Henrik
prins. Þar bar ýmislegt
á góma eins og Sigrún
Davíðdóttir segir frá.
BLAÐAMANNAFUNDUR
í Amalienborgarhöll geng-
ur ekki fyrir sig alveg eins
og fundir flestir, enda aðal-
persónumar heldur ekki eins og fólk
er flest. Ekki svo að skilja að þær líti
öðruvísi út en annað fólk, en hirðsiðir
og venjur skapa ákveðið andrúmsloft,
sem ekki verður litið framhjá.
Það þarf ekki annað en að horfa yf-
ir blaðamennina, sem streyma að til
að sjá að hér er eitthvað sérstakt á
seyði. Karlkyns blaðamennimir, sem
sjaldnast sjást með hálsbindi og ljós-
myndarar, sem næstum undantekn-
ingarlaust era bindislausir, koma nú
rígreyrðir um hálsinn, ögn þvingaðir
útlits, nánast eins og fermingar-
drengir í sparifotunum. Kvenfólkið
ber sig betur, enda ekki eins óvant að
leggja rækt við útlitið. Ástæðan fyrir
betri fötunum er auðvitað sú að á boð-
skorti hirðarinnar er tekið fram að
klæðnaðurinn eigi að vera sómasam-
legur.
Togstreita meðal gestanna
Inni í höllinni er gestunum beint
upp breiðan stiga upp á aðra hæð í
dýrðlega skreyttan sal, þar sem
speglar og gyllingar fléttast saman.
Fyrir framan stólaraðimar er lítill
sófi og borð fyrir framan. Það kemur
strax upp smárígur milli Ijósmynda-
ranna og blaðamannanna um útsýnið
að höfuðviðfangsefnunum. Blaða-
mennimir fylla nefnilega litla borðið
við sófann með segulböndum og
hljóðnemum, sem fai'a fyrir brjóstið á
ljósmyndumnum, því tæknidótið er
engin fagurfræðileg viðbót. En við
þessu er ekkert að gera. Borðið verð-
ur að vera fyrir framan sófann og dót-
ið þar á.
Þegar menn hafa komið sér fyrir,
ljósmyndaramir fremst, blaðamenn-
irnir þar fyrir aftan, birtist hirðmar-
skálkurinn og heilsar viðstöddum. Nú
er komið að því að leggja gestunum
lífsreglumar. Blaðamenn era minntir
á eðlileg ávarpsorð, „yðar konung-
lega tign“ fyrir drottinginuna, „yðar
tign“ fyrir prinsinn, en jafnframt er
brýnt fyrir þeim að nota heilbrigða
skynsemi. Það þurfí ekki sýknt og
heilagt að strá þessum orðum í spum-
ingarnar, nóg að hota þau til ávarps.
Ljósmyndaramir fá að vita að þeir
eigi alls ekki að taka myndir fyrr en
drottningin og maður hennar hafi
komið sér fyrir í sófanum og hún
ávarpað gestina. Allir kinka kolli full-
ir skilnings. Það á þó eftir að sýna sig
að skilningurinn ristir ekki djúpt.
Hirðmarskálkurinn fer fram að
ávarpinu loknu. Gestimir, sem þekkj-
ast margir hverjir vel, skiptast á
skoðunum og vangaveltum og koma
sér sem best fyrir. Skyndilega opnast
vængjadyrnar og inn kemur hirð-
marskálkurinn með Margréti Þór-
hildi drottningu og Henrik prins í
kjölfarinu. Hann víkur til hliðar, en
um leið stökkva þosmyndaramir á
fætur og byrja með flassi og hama-
gangi að festa hinar konunglegu tign-
ir á filmu, alveg eins og þeir höfðu
verið beðnir um að gera ekki.
Drottningin brosir hikandi, víkur
sér að markskálkinum, sem stekkur
ógnandi að ljósmyndurunum og skipar
þeim að hafa í huga það sem þeim hafi
verið sagt. Það dregur úr glömpunum
og hjónin koma sér fyrir í sófanum.
Hún er í dökkri dragt og með silfur-
gráan lokk í grásprengdu hárinu.
„Ég er snortin yfir að þið skuluð
AP/Keld Navntoft
Margrét Þórhildur
Danadrottning
MARGRÉT Þórhildur Danadrottn-
ing fæddist 16. apríl 1940 og var
skírð fullu nafni Margrethe Al-
exandrine Þórhildur Ingrid. Hún er
dóttir Friðriks 9. (1899-1972) og
Ingiríðar drottningar (f. 1910).
Ingiríður var dóttir Gustaf Adolfs 6.
Svíakonungs og Margareta af
Connaught. Margrét Þórhildur gift-
ist 1967 franska greifanum Henri
de Laborde de Monpezat, sem þá
starfaði í frönsku utanríkisþjónust-
unni. Við giftinguna fékk hann
nafnið prins Henrik af Danmörku.
Hjónin eigatvo syni, Friðrik, fædd-
ur 1968 og Jóakim, fæddur árið eft-
ir. Þegar Friðrik 9. lést 1972 varð
Margrét Þórhildur drottning. Syst-
ur drottningar eru prinsessurnar
Benedikte (f. 1944), sem er gift
Richard prins af Sayn-Wittgen-
stein-Berleburg í Þýskalandi og
Anne-Marie (f. 1946), gift Konstan-
tín fyrrum Grikklandskonungi.
vera svo mörg hér í dag,“ segir
drottningin glaðleg og nú er komið að
ljósmynduranum, sem taka til
óspilltra mála. Síðan er þeim vísað frá
og í stað ljósmyndara og glampa
þeirra koma blaðamennimir með
spumingar sínar. Flestir blaðamenn-
irnir era norrænir, en þama era líka
Frakkar og Bretar, sem bera spum-
ingar sínar upp á móðurmálinu.
Prinsinn á auðvitað ekki í vandræð-
um með frönskuna, móðurmál sitt og
drottningin talar jafnfágaða frönsku
og ensku.
Fyrsta spumingin er hvað drottn-
ingunni þyki hafa verið hápunktur
ævinnar. Þeirri spumingu segist hún
ekki getað svarað. „Eg lifi mjög
ánægjulegu lífi,“ svarar hún.
Á síðasta ári eignaðist yngri sonur
drottningar son, sem um leið er
fyrsta bamabamið í fjölskyldunni.
Þegar drottingin er spurð hvort hún
hafi breyst við að verða amma segist
hún nú ekki vita hvort svo sé, en
vissulega hafi þessi gleðilegi atburður
haft mikil áhrif á sig. „Það er ánægju-
legt að sjá nýja kynslóð bætast við, en
það markar jafnframt að tíminn líður.
Samt er eins og það sé ekki meira en
fimm mínútur síðan mín eigin böm
vora lítil.“
„Nei, konan mín hefur alls ekki
breyst við að verða amma,“ segir
Henrik prins með bros á vör. Það sé
líka jafngott því ef þau eignuðust nú
fimmtán bamabörn eins og foreldrar
hans og þyrftu að breytast í hvert
skipti! „Við eram liður í langri keðju
hér á jörðinni og hver er tilgangurinn
með lífinu ef ekki að skila því áfram?“
Eftirlaunaaldur og
ágangur fjölmiðla
Margrét Þórhildur drottning hefur
oft lýst því yfir að kynslóðaskipti í
konungsfjölskyldunni lúti eigin hefð-
um. Hún líti á sig sem drottningu til
lífstíðar. Þegar kemur að spumingu
um hvort ekki sé eðlilegt að staða
drottningar sé undirorpin sömu
reglum um eftirlaunaaldur og annars
gildi í þjóðfélaginu segir hún að í kon-
ungsfjölskyldunni sé ekki hefð fyrir
því að gefast upp og draga sig í hlé.
„Ég var ahn upp til að sinna þessu
hlutverki ævilangt," segir hún af
festu. „Hitt er annað mál að það má
ræða verkaskiptingu og vel hugsan-
legt að hlutunum verði komið öðravísi
fyrir með tímanum." Hvemig verka-
skipting milli drottningar og Friðriks
krónprins gæti litið út þykir henni
ekki tímabært að ræða.
Þegar kemur að spumingu um
samskipti konungsfjölskyldunnar og
fjölmiðla færist þungur alvörasvipur
yfir andht drottningar og þetta verð-
ur sú spuming, sem fær lengsta og
rækilegasta svarið. „Það er eðlilegt
nú til dags að fjölmiðlar fylgist með,
en þeir átta sig ekki alltaf á að þeir
láta sér ekki alltaf nægja að vera að-
eins viðstaddir, heldur ryðjast inn í líf
fólks.“
Og hér var greinilega kvíði í ömm-
unni vegna framtíðar sonarsonarins.
„Unga fólkið getur ekki vaxið og
þroskast ef það er undir stöðugri
smásjá. Imyndið ykkur hvemig það
er að lifa lífinu innan þriggja veggja,
þar sem alltaf er opið inn til manns.
Ég hef ekki prófað það og veit ekki
hvemig það er, en ef fjölmiðlar vilja
samstarf við okkur verða þeir að átta
sig á að þeir geta ekki vakað yfir okk-
ur 24 tíma sólarhrings 365 daga á ári.
Já, ég er einkum að hugsa um son-
arson minn og önnur bamaböm, sem
kunna að bætast við. Hann er aðeins
smábam núna, en svo verður hann
bam og ungur maður, sem langar að
lifa hfinu eins og aðrir, þótt hann
muni læra að hann er ekki alveg eins
og allir aðrir. Hvemig á hann að vaxa
og þroskast ef hann er undir stöðugu
eftirhti? Nei, ég vil ekki hindra fjöl-
miðla í að sinna sínu starfi, en það er
gott fyrir alla að hafa þetta í huga.“
Sem stendur er Friðrik krónprins í
miklum leiðangri á Grænlandi, sem
móðir hans segist stolt og glöð yfir.
Hún segist geta haft samband við
hann um Netið, þótt hún hafi ekki
sjálf náð tökum á að nota það. „En ég
hef aðra til að hjálpa mér,“ bætir hún
við. Þegar hún er spurð hvort hún
hafi ekki áhyggjur af því að tæknin
útrými guðstrúnni er fyrsta svarið:
„Úps,“ eins og henni þyki nokkuð
stórt spurt, en bætir við að hún hafi
htla innsýn í tækniþróun og fylgist
ekki vel með á því sviði.
Eins og kunnugt er iðkar drottn-
ingin myndlist. Hún segist aðspurð
vera með verkefni í takinu, en enn sé
öf snemmt að segja frá hvað það sé.
Auk þess að teikna og mála hefur hún
gert sviðsmynd við ballett hjá Kon-
unglega leikhúsinu.
En það era líka efni, sem drottn-
ingin kærir sig ekki um að ræða. Þeg-
ar hún er spurð út í umræður í Nor-
egi um konungsfjölskylduna þar og
framtíð konungdæmisins í tilefni af
ástarsambandi krónprinsins við ein-
stæða móður, segist hún ekki hafa
haft tíma til að fylgjast með þeim um-
ræðum og óski því ekki eftir að lýsa
skoðunum sínum á þeim.
Um framvindu konungsdæmisins
danska er hún hins vegar bjartsýn.
„Við sjáum ekki langt fram í tímann,
en ég fæ ekki annað séð en að unga
kynslóðin geri sér grein fyrir ábyrgð
sinni. Hún á eftir að standa sig vel
sýnist mér.“
Tekur lífinu með opnum hug
„Ég hef lært meira á síðustu tíu ár-
um en samanlagt á allri ævinni þar á
undan,“ segir drottningin alvöragef-
in; þegar hún er spurð út í aldurinn.
„Ég hef fundið jafnvægi, tek lífinu
með opnari hug en jafnframt af gagn-
rýni. Maður þarf að vera umburðar-
lyndur án þess að vera veikgeðja.
Úmburðarlyndi er ekki nauðsynlega
af hinu góða ef það er aðeins það
sama og að vera veikgeðja." Blaða-
menn, sem áður hafa hitt drottningu
fyrir kinka kohi til samþykkis um að
hún virðist í betra jafnvægi en áður.
Hún er mun styrkari í framkomu og
virðist afslappaðri.
Það er létt og glaðlegt yfir hjónun-
um, þegar þau velta spurningum á
milh sín. Þegar prinsinn lætur þau
orð falla að hann æth sér ekkert að
betrambæta konu sína svarar hún
glettnislega ,AI’ hverju ekki?“ og þau
hlæja dátt.
Þegar drottningin hefur verið
spurð um hvort hún hafi ekki lítinn
tíma fyrir fjölskylduna og hvemig
þau prinsinn eyði saman tíma sínum
segir hún að vissulega sé tíminn af
skomum skammti, en þau nýti hann
vel. Saman lesi þau hvort fyrir annað,
hlusti saman á tónlist og spjalli sam-
an.
Hér hefur prinsinn sínu við að
bæta. „Það er ýmislegt, sem okkur
þótti gaman að hér áður íyrr, en sem
við sinnum kannski sjaldnar nú en áð-
ur, nú þegar við eldumst!" Röddin er
ísmeygilega stríðnisleg, drottningin
hlær og eitt andartak slær þögn á
annars spurala blaðamennina.
Þegar prinsinn er spurður í lokin
hvaða ráð hann hafi til drottningar á
þessum tímamótum, sem hann hefur
þegar sjálfur náð, er honum ekki
svars vant. „Ég vona að hún haldi
áfram að hafa jafnvirkan áhuga á
maka sínum og hingað til og að hún
haldi áfram að vera eins og hún hefur
alltaf verið, því enn sem komið er hef
ég ekki undan neinu að kvarta."
„íslendingar
voru fyrstir"
„íslendingar vora á undan ykkur,
þegar þeir kusu Vigdísi Finnboga-
dóttur sem forseta," segir Margrét
Þórhildur hvatvís, þegar finnskur
blaðamaður spyr hana um álit á því
að Finnar hafi nýlega kosið sér konu
sem forseta. „Það er því ekkert nýtt
að kjósa konu sem forseta." Hér
minnti drottningin á að íslendingar
hefðu brotið blað í sögunni með því að
kjósa Vigdísi Finnbogadóttur sem
forseta 1980 og verða þar með fyrstir
til að kjósa konu sem forseta í lýð-
ræðislegum kosningum.