Morgunblaðið - 25.06.2000, Qupperneq 50

50 SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
I DAG
„Allt sýnir
æðri vilja,
vitogsál“
í júnímánuði hrekur birtan myrkrið
*
út úr sólarhringnum. I albirtu
Jónsmessunnar, segir Stefán
_ *
Friðbjarnarson, lögtóku Islendingar
kristinn dóm árið 1000.
Allt sýnir æðri vilja, vit og sál,
sem vantar orð að lýsa dauðlegt mál,
en hugann grunar sem í <ppum draumi
hið dulda afl í tilverunnar straumi.
Alvaldið skín í gegnum heimsins gler
og gerir eilíft það, sem stundlegt er.
(Jakob Jóh. Smári)
Jónsmessudagur, 24. júní,
mikill helgidagur í kaþólskri tíð,
er talinn fæðingardagur Jóhann-
esar sldrara. Jónsmessan rís og
hátt í Islands sögu. Kuldi og
myrkur vetrar eru þá vel að
baki. Jónsmessudagurinn spann-
ar albjartan sólarhringinn og
gróðurríkið skartar fullum
blóma á nýjan leik. Bjargræðis-
tíð er hafin til sjávar og sveita.
Og þennan dag árið 1000 stigu
Islendingar mesta gæfuspor
sögu sinnar, lögtóku kristna trú
á þjóðhelgum Þingvöllum. Þeim
atburði er lýst í ítarlegri grein
fræðimannsins Einars Amórs-
sonar í menningarritinu Skími
árið 1930. Stöldram lítillega við
þá gagnmerku grein.
Einar Arnórsson segir að
meðal kristinna höfðingja á Al-
þingi árið 1000 hafi verið Síðu-
Hallur, Hjalti Skeggjason, Gizur
hvíti og Þóroddur Eyvindarson
og bætir við: „Menn góðviljaðir
kristinni trú vóra: Snorri goði,
Brennu-Flosi (að líkindum), As-
grímur Elliða-Grímsson, Skafti
Þóroddsson, auk ýmsra stór-
bænda, sem kunna að hafa átt í
goðorði, svo sem Njáll á Berg-
þórshvoli, Gestur Oddleifsson,
og ýmsir stórbændur í Skafta-
fellsþingi, er Njála segir
Þangbrand hafa kristnað, Þor-
varður í Ási Spak-Böðvarsson
o.fl....“
Gizur hvíti og Hjalti Skeggja-
son héldu út til íslands úr Nor-
egsfor vorið 1000.
Með í för þeirra var prestur,
Þormóður að nafni. Gluggum
enn í grein Einars Amórssonar:
„Daginn eftir, að því er ætla má
sunnudaginn fyrra í þingi (Al-
þingi stóð í tvær vikur), 23. júní,
söng Þormóður, prestur þeirra
Gizurar messu á gjábakkanum
uppfrábúð Vestfirðinga ...Segir
nú, að þeir Gizur og Hjalti hafi
gengið til Lögbergs eftir mess-
una. Hafi þar verið sjö menn
skrýddir, eftir því sem Kristni-
saga og sumar sögur Ólafs kóngs
Tryggvasonar segja ...Er sagt,
að þeir hafi lagt reykelsi á glóð
og hafi ilminn lagt eigi síður
gegn vindi en forvindis...“.
Hæst reis þetta söguríka þing
ársins 1000 er Þorgeir Ljósvetn-
ingagoði las upp þau lög, „að all-
ir menn skyldu kristnir vera og
skím taka, þeir er áður vóru
óskírðir á landi hér“. í Skímis-
grein Einars Amórssonar segir
um þann atburð: „Það verður
seint of mikið úr því ágætisverki
gert, er Hallur af Síðu og Þor-
geir Ljósvetningagoði komu í
framkvæmd á Alþingi árið 1000,
er þeir fengu kristna trú lög-
tekna að nafni tU mánudaginn
24. júní, á Jónsmessu skírara."
Morgunblaðið/Þorkell
Dómkirkjan í Reykjavik
(eftir endurbætur).
Þetta eru sannyrði. Og engar
heimildir tilgreina andstöðu
þingheims við þennan úrskurð
Ljósvetningagoðans.
Þormóður prestur söng messu
á gjábakkanum upp frá búð
Vestfirðinga 23. júní árið 1000.
Boðskapur hans bergmálaði í
hamraveggjum Þingvalla. Dag-
inn eftir, 24. júní, á fæðingardegi
Jóhannesar skírara, lögtók hið
forna allsherjarþing Islendinga
kristinn sið að Lögbergi við Öx-
ará. A þessum söguríka og þjóð-
helga stað fagnar íslenzk þjóð
þúsund ára kristnitöku næst-
komandi laugardag og sunnu-
dag, 1. og 2. júlí. Dagskráin er
fjölbreytt og forvitnileg. Alþingi
Islendinga fundar að Lögbergi.
Meðal annarra dagskrárliða
verða hátíðarmessa, helgileikir,
leiksýning byggð á kristnitök-
unni, lifandi myndir úr kristni-
sögu þjóðarinnar, fjölskylduhá-
tíð, hátíðatónleikar
Sinfóníuhljómsveitar Islands og
tónleikar unga fólksins. Þarna
mætir þverskurður úr þjóðinni,
háir og lágir, sem á hinu foma
allsherjarþingi. Biskupinn yfir
íslandi predikar og hátíðarávörp
flytja forseti og forsætisráðherra
lýðveldisins.
A Jónsmessu skírara hefur
birtan hrakið myrkrið út úr sól-
arhringnum. Við augum blasir
að gróðurríkið hefur risið upp til
nýs lífs, lita og ilms af vetrar-
svefni. „Allt sýnir æðri vilja, vit
og sál“. Við lesum úr táknmáli
birtunnar og gróandans eilífðar-
boðskap höfuðsmiðs himins og
jarðar. „Alvaldið skín í gegnum
heimsins gler - og gerir eilíft
það, sem stundlegt er.“ Það fer
vel á því að fagna 1000 ára
kristnitöku í gróandanum á
Þingvöllum, höfuðstað íslands
sögu, þar sem Þormóður prestur
söng messu við reykelsisilm fyrir
þúsund árum - og síðast en þó
fyrst og fremst: Þorgeir Ljós-
vetningagoði las upp lög um
kristinn dóm, sem þá var og enn
er giftan mesta í þjóðarsögunni.
vin\k\\m
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
Öryrkjar haldi
mannlegri reisn
EG var að lesa Velvak-
anda 20.júní sl. Gunnar G.
Bjartmarsson vill að ör-
yrkjar og aldraðir standi
fyrir utan Alþingi er þing
kemur saman með söfnun-
arbauka. Eg hef lesið um
slíkar uppákomur í blöðum
áður og finnst þetta hin
mesta andstyggð. Öryrkj-
ar og aldraðir eiga ekki að
vera annars fiokks fólk,
hímandi undir vegg með
betlibaukana. Þetta fólk
ætti ekki að þurfa að sýna
sig né niðurlægja á þenn-
an hátt. Ungt og fullfrískt
fólk ætti frekar að sýna
samstöðu og reyna að
hjálpa þessu fólki og krefj-
ast þess að stjórnvöld leið-
rétti þessi bágu kjör aldr-
aðra og öryrkja. Það er
hart fyrir þetta fólk að
vera skammtað eftir geð-
þótta stjórnvalda og þurfa
að lifa af molunum sem
detta af borðum þeirra
sem ríkari eru. Það er oft
talað um þá sem minna
mega sín, þetta er niður-
lægjandi orðaval. Það er í
mannréttindasáttmála
Sameinuðu þjóðanna að
allir eigi þau sjálfssögðu
mannréttindi að eiga ofan
í sig og á.
Sigrún
Jarðgöng til
Sigluíjarðar
ÞAÐ er eins og köld
vatnsgusa framan í mann
að heyra að nú á að eyða
milljörðum króna í jarð-
göng númer tvö til Siglu-
fjarðar um leið og lokað er
deildum vegna peninga-
leysis á sjúkrahúsunum,
svo engin leið er að kom-
ast í lífsnauðsynlegar að-
gerðir. Það þarf engin
jarðgöng og engar frekari
vegaframkvæmdir á með-
an slíkt ástand ríkir. Eiga
það ekki að heita mann-
réttindi í nútímaþjóðfélagi
að komast á spítala í lífs-
nauðsyn. Það hefur enga
þýðingu fyrir jafnvægi
byggða landsins hvort tug-
milljarða göng eru gerð
eða ekki. Það væri miklu
nær að ríkið bætti húseig-
endum í Reykjavík eigna-
tjón á heilsuspillandi og
verðlausum íbúðum þeirra
vegna umferðarmengunar.
Þingmenn Reykjavíkur
þurfa að láta miklu meira
til sín heyra og gæta hags-
muna Reykvíkinga sem
kvarta sjaldan.
Kona
Fótboltinn
og fréttirnar
KONA hafði samband við
Velvakanda og er afar
ósátt við allan þennan fót-
bolta í Ríkissjónvarpinu.
Henni finnst fótboltinn
ráða ríkjum hjá Ríkis-
sjónvarpinu þessa dagana
en fréttaflutningurinn
gjörsamlega sitja á hakan-
um. Laugardaginn 17. júni
sl. þegar jarðskjálftinn
reið yfir var ekki rofin út-
sending á fótboltanum til
þess að koma með fréttir
af jarðskjálftanum. Hún er
mjög óánægð með frétta-
flutning Rikissjónvarpsins
af þessum atburði og
finnst þeir gjörsamlega
hafa brugðist. Þetta er alls
ekki viðunandi fyrir fólkið
í landinu.
Kirkjan hefur
brugðist
I sambandi við hörmun-
garnar sem nú hafa dunið
yfir þjóðina, finnst mér
þjóðkirkjan gjörsamlega
hafa brugðist. Það hafa
ekki verið opnaðar neinar
kirkjur fyrir almenning,
prestarnir ekkert látið í
sér heyra og biskupinn yf-
ir Islandi er sennilega svo
upptekinn við að skipu-
leggja kristnitökuhátíðina
að hann má ekki vera að
því að tala til íslensku
þjóðarinnar. Forseti ís-
lands og forsætisráðherra
hafa sýnt þjóðinni samhug
og er það vel. Ég veit ekki
á hvaða tímum þjóðkiijan
og allir þeir vígslubiskup-
ar sem við eigum, eiga að
tala til íslensku þjóðarinn-
ar ef ekki núna. Ég veit að
þegar seinni skjálftinn
reið yfir safnaðist fólk fyr-
ir framan tiltekna kirkju í
Reykjavík en þar kom
kona út og sagði að kirkj-
an væri lokuð vegna þess
að presturinn væri svo
upptekinn við undirbúning
kristnitökuhátíðarinnar.
Þarna fyrir utan kirkjuna
stóð fólk og var skelfingu
lostið eftir skjálftann og
hafði þörf fyrir að komast
inn í Guðs hús. Kirkjan og
hennar fólk hefur algjör-
lega brugðist. Við lifum
þessa dagana eins og
flóttafólk, með alla okkar
hluti tekna niður úr hillum
og það er altalað að það sé
jafnvel von á þriðja og
fjórða jarðskjálftanum.
Væri ekki tilvalið hjá ráða-
mönnum kirkjunnar að
opna kirkjur landsins fyrir
þjóðina svo hún geti leitað
skjóls á erfiðum tímum.
Steinunn.
Kannast einhver
við myndina?
A þjóðhátíðardaginn 17.
júní sl. fannst filma í Hall-
argarðinum. Filman var
sett í framköllun með öðr-
um fílmum frá ÍTR eftir
þennan dag. Þeir sem
kannast við þessa mynd
geta vitjað myndanna hjá
ITR, Fríkirkjuvegi 11
Tapad/fundid
Seðlaveski týndist
við Bónus
LÍTIÐ, svart glansandi
seðlaveski tapaðist í Bónus
við Holtagarða eða á bíla-
planinu fyrir utan, sunnu-
daginn 18. júní sl. I vesk-
inu voru öll skflríki
eiganda. Skilvís finnandi
er vinsamlegast beðinn að
hafa samband í síma 861-
1682 eða 553-1682. Fund-
arlaun.
Úlpa tapaðist
á fótboltamóti
14. JÚNÍ sl. tapaðist blá
úlpa á fótboltamóti á
Fjölnisvellinum í Grafar-
vogi. I úlpunni er saumað
merki Stjörnunnar og hún
er vel merkt með nafninu
Ásgeir. Skilvís finnandi er
vinsamlegast beðinn að
hafa samband í síma 565-
3479.
Víkveiji skrifar...
RÍFLEGA þriðjungur er nú
búinn af Islandsmóti karla í
knattspyrnu og er mál manna að
sjaldan hafi keppni liðanna tíu ver-
ið jafn spennandi og jöfn og nú.
Aðeins eitt lið virðist skera sig úr
á botni deildarinnar, en hin liðin
níu virðast geta reytt stig hvert af
öðru þegar sá gállinn er á þeim.
F'ornfræg lið eins og Akranes og
Fram virðast eiga í basli með
markaskorun og topplið siðustu
ára, KR og ÍBV, virðast aðallega
gera jafntefli þessa dagana. Afleið-
ingin er sú að deildin er afar jöfn
og aðeins fjögur stig skilja að liðin
í efsta og sjötta sæti. Einhvern
tíma hefði slíkt þótt tíðindum
sæta.
XXX
A
ASAMA tíma og deildarkeppn-
in er svo jöfn sem raun ber
vitni, verður því miður að segjast
alveg eins og er að ár og dagar era
síðan boðið hefur verið uppá jafn-
marga leiðinlega leiki og í ár.
Varnarknattspyrnan virðist í
heiðri höfð; frjóir leikmenn eru
skorðaðir niður í einstrengingsleg
leikkerfi og fátt gleður augað lang-
tímum saman.
Hraðinn í leikjum virðist minni
en oftast áður og svo virðist sem
úthald sumra lykilleikmanna sé
ekki eins og best verður á kosið.
Með öðrum orðum: Það er vor-
bragur á íslensku knattspyrnunni
og efstu deild karla nú um stundir,
en það er afleitt þegar komið er
fram í mitt mót og dag tekið að
stytta á nýjan leik.
XXX
VÍKVERJI er mikill knatt-
spyrnuáhugamaður en flest
liðin hafa valdið honum vonbrigð-
um í ár. Aðeins Grindavík og Fylk-
ir hafa leikið skár en búist var við,
þótt ekki séu þar snilldartaktar á
ferðinni. Eyjamenn virðast bitlaus-
ir og án baráttuandans sem jafnan
fleytti þeim langt, fyrir Akurnes-
ingum er að renna upp sú stað-
reynd að það var ekki Logi Ólafs-
son sem brenndi dauðafærunum í
fyrra og Frömurum virðist ganga
afskaplega treglega að styrkja lið
sitt þrátt fyrir stöðugan straum
sparkara ár eftir ár í Safamýrina.
Úm íslands- og bikarmeistara KR
er það að segja að meistarataktar
eru þar hvergi sjáanlegir; sjálfsör-
yggið er á bak og burt og leikgleð-
in að hluta til líka. Pétur Péturs-
son, þjálfari liðsins, gagnrýndi
aðferðir Atla Eðvaldssonar í KR-
útvarpinu í fyrra, þótt allt gengi
upp hjá Atla og liði hans, og sagð-
ist vilja meiri sóknarleik. Sparaði
þessi mikli markahrókur síst stóru
orðin, en afleiðing ráðningar hans
er hins vegar sú að KR leikur leið-
inlegustu knattspyrnu sem sést
hefur úr þeim herbúðum í áraraðir
og þau firn góðra leikmanna sem
félagið hefur á sínum snærum nýt-
ast engan veginn sem skyldi. Vík-
verji hefur lengi stutt Vesturbæj-
arliðið og krefst þess að sjá betri
leik og meiri gleði í næstu leikjum.
XXX
EINN kunningi Víkverja fór út
að skemmta sér um síðustu
helgi, aldrei þessu vant, og eftir að
hafa þrætt öldurhús borgarinnar
ákvað hann að bregða sér inn á
Skuggabarinn. Þegar í röðina var
komið sá kunninginn að einnig var
boðið upp á aðra röð inn á
skemmtistaðinn þar sem gengið
var inn um hliðardyr hússins. Eftir
nánari eftirgrennslan meðal fasta-
gesta staðarins komst kunninginn
að því að sú röð væri fyrir þá sem
vildu stytta sér biðina inn. En
gegn hærri greiðslu en ella,
þ.e.a.s. 1000 kr. í stað 500 kr. Mál-
ið var hins vegar ekki svo einfalt
því kunninginn komst fljótlega að
því að sumir í röðinni komust
ókeypis inn, aðrir fyrir 500 kr. og
enn aðrir fyrir 1000 kr. allt að því
er virtist eftir eigin geðþótta dyi-a-
varðarins. Þegar þetta háttalag
var borið undir yfirmann á staðn-
um var hún sögð eiga sér stoð í
reglum staðarins. Dyraverðinum
væri semsé heimilt að verðleggja
viðskiptamenn staðarins að eigin
geðþótta. Ekki fylgdi sögunni eftir
hvaða kostum eða ókostum dyra-
verðirnir fara við þetta val sitt en
það er þó huggun harmi gegn að
verðlagning þeirra hafi ekki víð-
tækari áhrif út í þjóðfélagið.