Morgunblaðið - 24.10.2000, Síða 56

56 ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Sannleikurinn um fjárveiting-
ar til ríkislögr eglustj órans
FULLYRT hefur
verið í umræðu á opin-
berum vettvangi að
undanfðrnu, að fjár-
veitingar til löggæsl-
unnar séu skomar
niður. Einnig hefur
því verið haldið fram
að embætti ríkislög-
reglustjórans dragi til
sín fjármagn til lög-
gæslumála á kostnað
annarra lögregluemb-
ætta í landinu. Þetta
er rangt.
Fjárveitingar til
löggæslu hafa hækkað
og skemmst er að
minnast 50 milljóna
króna hækkunar á þessu ári til efl-
ingar fíkniefnalöggæslu, þar af 20
milljóna króna framlags til lög-
reglunnar í Reykjavík. Á sama
tíma voru hækkaðar fjárveitingar í
því skyni að ráða sérstaka lög-
reglumenn til fíkniefnavarna hjá
nokkrum lögreglustjóraembættum
á Suðvesturlandi. Þá hafa verið
veittar sérstakar aukafjárveitingar
til nýrra verkefna sem nýtast öll-
um lögregiuliðum, svo
sem til endurnýjunar
lögreglubifreiða,
stofnsetningar sér-
stakrar fjarskipta-
miðstöðvar, til kaupa
á nýjum fjarskipta-
búnaði fyrir lög-
regluna og vegna und-
irbúnings að Scheng-
en-samstarfínu. Kraf-
an um 1,7% kostn-
aðarlækkun með hag-
ræðingu í rekstri
breytir þar engu um.
Samkvæmt frum-
varpi til fjárlaga fyrir
árið 2001 verður heild-
arvelta til embættis
ríkislögreglustjórans samtals 685
mkr brúttó, en að frádregnum
tekjum sem embættinu er ætlað að
afla, leigutekjur af lögreglubifreið-
um og söluandvirði notaðra lög-
reglubifreiða, er framlag úr ríkis-
sjóði áætlað 488 mkr. Því hefur
verið haldið fram í tengslum við
umræðu um þessa fjárveitingu að
embættið „bólgni út“, eins og það
hefur verið orðað. I umræðunni
hefur þess þó ekki verið getið
hvernig talan 685 mkr er til orðin.
Hún er gripin á lofti án þekkingar
eða jafnvel athugunar á því hvern-
ig hún er fengin. Þannig hefur um-
ræðan gengið án athugasemda frá
manni til manns. Með lestri
fjárlagafrumvarpsins fyrir árið
2001, bls. 157 og 385-390, er leikur
einn að kynna sér helstu stað-
reyndir málsins. Eins og segir í
frumvarpi til fjárlaga fyrir árið
2001, aukast útgjöld til stofnana og
verkefna á sviði löggæslu og ör-
yggismála um alls tæplega 290 mkr
og eru nokkrar tilfærslur gerðar á
framlögum innan málefnaflokksins
sem skýra hluta hækkunar fjár-
veitinga til ríkislögreglustjórans.
Af 685 mkr fjárveitingu til emb-
ættis ríkislögreglustjórans er sam-
tals um að ræða 446 mkr fjárveit-
ingu sem nýtist meira og minna
öllum lögreglustjóraembættum í
landinu, en er ekki eingöngu ætluð
til almenns rekstrar embættis
ríkislögreglustjórans. Má þar nefna
kaup og rekstur lögreglubifreiða
fyrir öll lögreglustjóraembættin,
stofn- og rekstrarkostnað fjar-
skiptamiðstöðvar lögreglustjóra-
embættanna á suðvesturhorni
landsins, þ.m.t. lögreglustjórans í
Reykjavík, stofn- og rekstrarkostn-
að SIRENE-skrifstofu vegna
Schengen-samstarfsins, fjárveit-
ingu til aukins umferðareftirlits á
öllu landinu, fjárveitingu til kaupa
á tækjum og búnaði fyrir lögreglu-
stjóraembættin, innheimtu sekta
fyrir öll lögreglustjóraembætti
landsins, rekstur sérsveitar
ríkislögreglustjórans (Víkingasveit-
arinnar) sem þjónar landinu öllu,
gerð aukins hugbúnaðar fyrir
tölvukerfi lögreglu, fjárveitingu til
kaupa á fatnaði lögreglumanna og
auglýsingum, kostnað við að fylgja
brottvísuðum útlendingum úr landi,
tímabundna formennsku og rekst-
ur skrifstofu í samstarfi lögreglu
og tollyfirvalda á Norðurlöndum og
aukið áfengiseftirlit á landinu öllu.
Þegar framangreint hefur verið
virt standa eftir 239 mkr sem eru
til rekstrar embættis ríkislögreglu-
stjórans sjálfs á árinu 2001. Til
samanburðar má geta þess að á
fyrsta heila starfsári embættisins,
árið 1998, nam heildarrekstrar-
Haraldur
Johannessen
Lögreglan
Þegar framangreint
hefur verið virt standa
eftir 239 m.kr. sem eru
til rekstrar embættis
ríkislögreglustj órans
sjálfs á árinu 2001, segir
Haraldur Johannessen.
Til samanburðar má
geta þess að á fyrsta
heila starfsári embætt-
isins, árið 1998, nam
heildarrekstrarkostnað-
ur samkvæmt ríkis-
reikningi 216,3 m.kr.
kostnaður samkvæmt ríkisreikn-
ingi 216,3 mkr. Þegar þessar stað-
reyndir eru hafðar í huga hljóta
menn að gera sér grein fyrir því að
fullyrðingar um útþenslu embættis
ríkislögreglustjórans á kostnað lög-
reglunnar í landinu fá ekki staðist.
Höfundur er ríkislögreglusijóri.
Sjúklingar og
kvartanir þeirra
TIL samtakanna
Lífsvogar berast reglu-
lega íyrirspurnir þess
efnis hvort mikið hafi
verið kvartað yfir þeim
lækni er sjúklingar
hyggjast leita til. Við
tjáum sjúklingum kurt-
eislega að því miður get-
um við ekki veitt upplýs-
ingar um kvartanir
vegna einstakra starfs-
manna, til þess höfum
við ekki leyfi. Við getum
einungis vísað á þær
upplýsingar sem við höf-
um nú þegar birt og er á
okkar færi að birta, s.s.
fjölda kvartana innan séríræðigreina
lækninga sem og fjölda þeirra vegna
-^ömu lækna. Það er síðan landlæknis-
embættið og heilbrigðisráðuneytið
sem hefur yfir að ráða upplýsingum
um hvort kvörtun hefur í för með sér
athugasemd eða áminningu til handa
viðkomandi heilbrigðisstarfsmanni,
hve margar kvartanir eru innan ein-
stakra sérfræðigreina, sem og hvort
leyfissvipting eða brottvikning úr
starfi kunni að hafa átt sér stað í kjöl-
far vegna uppsafnaðra áminninga.
Jórunn Anna
Sigurðarddttir
Sjúkir
Sjúklingatrygging,
segja Guðrún María
Oskarsdóttir og Jórunn
Anna Sigurðardóttir, er
nú loks til staðar.
Guðrún María
Óskarsdóttir
Mistök?
Ef til vill kann svo að vera að um
óhappatilvik kunni að hafa verið að
ræða varðandi kvörtun, en afskaplega
mikilvægt er einmitt að flokka í sund-
ur fjölda óhappatilvika og kvartana er
hafa í för með sér alvarlega áminn-
íngu þar sem um er að ræða einhverja
vankanta í hinni faglegu meðferð er
fram skal fara.
Okkur er kunnugt um að bæta átti
skráningarkerfi á sjúkrahúsum hvað
varðar hvers konar mistök/óhappa-
tilvik, er eiga sér stað þar, en hvort
sama á við um einkastofur lækna er
ekki ljóst. Það er hins vegar Ijóst að
umfang starfsemi hins opinbera í
þjónustu við heilbrigði landsmanna
frá brjóstastækkunum til hjartaað-
gerða, og kynskiptaaðgerðum til
kvilla í maga, er eðli máls samkvæmt
/indirorpið viðhorfi sjúklingsins á
þeirri meðferð sem hann fær. í aukn-
um mæli og réttu samhengi við upp-
lýsingastreymi um sjúkdóma og með-
höndlun þeirra koma fram kvartanir,
þar sem sjúklingar telja sig ekki hafa
fengið þá bestu þjónustu sem á hverj-
um tíma er völ á að veita. Læknamis-
tök eiga sér stað eins og mistök ann-
ars staðar hjá vinnandi mönnum.
Sjúklingatrygging er nú loks til stað-
ar í okkar umfangsmikla heilbrigðis-
kerfi og er það vel, en eigi að síður
vantar enn sárlega tölulegar upplýs-
ingar af hálfu opinberrra aðila, sem
eru aðgengilegar almenningi, varð-
andi fjölda skráðra kvartana hjá hinu
opinbera, flokkun þeirra og meðferð
hvað varðar áminnngarferli fjölda
óhappatilvika og fjölda leyfissviptinga
til handa heilbrigðistarfsmönnum ár
hvert. Sjúklingar, sem eru einnig
skattgreiðendur er reka heilbrigðis-
keríið, eiga rétt á þessum upplýsing-
um í nútíma samfélagi.
Höfundar eru sijórnarmenn
í Lífsvog.
Ókeypis lögfræðiaðstoð
öll fimmtudagskvöld milli kl. 19.30 og 22.00 í síma 551 1012
Orator, félag laganema
Stendur V fyrir vont
og G fyrir gott?
EFNALEG vel-
gengni vesturlanda nú
á tímum er ekki ein-
ber tilviljun. Hún
byggist öðru fremur á
því, að mönnum er
frjálst, á jafnréttis-
grundvelli við aðra, að
stunda þá atvinnu sem
þeir kjósa. Sú regla
gildir yfirleitt í réttar-
ríkjum. Hún leiðir til
efnalegs ávinnings
vegna þess, að þá fá
þeir að spreyta sig
sem helzt vilja leggja
sig fram.
Síðastliðið vor af-
nam Hæstiréttur ís-
lands þessa reglu hvað varðar mik-
ilvægasta atvinnuveg íslendinga.
Vonandi var það einber tilviljun, að
um alllanga hríð áður höfðu aðrir
handhafar ríkisvalds gefið til
kynna að önnur niðurstaða hins
sjálfstæða og óháða æðsta dóm-
stóls þjóðarinnar yrði ekki liðin.
Við skulum vona að þessir at-
burðir leiði ekki til neinna hörm-
unga, og vissulega bendir flest til
þess nú, að hið norræna konunga-
blóð í íslendingum sé ekki svo
þykkt að á slíkt muni reyna. En sá
maður, sem framar flestum öðrum
hefur reynt að hindra að þannig
gæti farið, Valdimar Jóhannesson,
liggur nú undir þvaðri, sem þannig
er sett fram í fjölmiðlum, að engu
er likara en að verið sé að tala þar
um siðferðilega ámælisverða hegð-
un eða jafnvel eitthvað ólöglegt.
Við því er ekkert að segja að hé-
gómagjarn oflátungur, sem ekki
fær náð því, sem hann telur sig í
fávizku sinni eiga tilkall til, bregð-
ist þannig við þegar hann loksins
missir annarra traust. Sjálfsagt
getur það verið mikil fróun að
skemma fyrir öðrum, ef manni
gengur ekki nógu vel sjálfum. En
það er vissulega kaldhæðnislegt, að
hugsjónamaðurinn Valdimar Jó-
hannesson skuli umfram aðra
þurfa að sæta afleiðingum slíks
hlutskiptis annarra
manna. Það tilefni
sem til þess er notað
er ekki merkilegt, en
engu að síður virðist
fjölmiðlafólk líta svo
á, að nú reyni á
skyldu þess við að
upplýsa almenning
um það sem mikilvæg-
ast er að gerast. Nú
skal fjallað um pólitík.
Og pólitík er einmitt
atburðir af þessu tagi.
Þetta hlutverk fjöl-
miðla er rækt með því
að veita landslýð kost
á sem mestri „um-
ræðu“ um þessi
merku mál. Þannig má ætla að þeir
telji sig efla skilning almennings á
vandamálum samfélagsins og eðli
þeirra deilna sem uppi eru.
Pólitík
Þetta er hin eina
300.000 króna historía,
segir Lúðvík Emil
Kaaber, sem mér er
kunnugt um.
En mér hnykkti við, þegar ég
heyrði ofangreindan Gunnar Inga
Gunnarsson nefna nafn mitt í sjón-
varpsviðtalsþætti á stöð 1 sl.
þriðjudagskvöld. Ég hafði að vísu
ekki haft nenning til að hlusta á
hjal hans og fjölmiðlunganna er
þar kukluðu við að gera skyldu
sína við samfélagið, og áttaði mig
því ekki á hvers vegna ég var allt í
einu kominn inn í apparatið. Síðan
hefur mér verið tjáð að þar hafi
verið gefið í skyn, eða sagt, að ég
hafi fengið eða átt að fá 300.000 kr,
sem ég síðan hefði átt að koma til
Valdimars Jóhannessonar í sam-
bandi við eitthvað, sem ég veit að
vísu ekki hvað er eða var, en var
sko ábyggilega ekki par fallegt.
Það er ekki gott, að einn ruglari
skuli geta þvingað fólk, sem nóg
annað hefur fyrir stafni, til að
ómaka sig við andsvör. Odd mun
ég þó brjóta af oflæti mínu í þetta
sinn, þó að mér sé það þvert um
geð. Eg upplýsi því, að um það
leyti sem atburðir þeir gerðust, er
síðar urðu að svonefndu Vatneyr-
armáli, vildu nokkrir áhugamenn
um að ísland íylgdi lýðfrjálsum
löndum í atvinnumálum og mann-
réttindamálum gera rækilega lög-
fræðilega könnun á möguleikum
þess að bera undir dómstóla þau
grundvallaratriði fiskveiði-
stjórnkerfisins, sem síðar kom svo
dásamlega í ljós að stangast hvergi
á við íslenzk lög. Á þeim tíma var
ekki vitað með vissu að svo væri,
enda var Davíð Oddsson ekki í
hópnum. í þessu skyni þurfti að
gera nokkra leit meðal þeirra al-
mennu íslendinga, sem helzt áttu
um sárt að binda vegna þess kerfis.
Ekki var að vísu hörgull á slíku
fólki, en aðstaða þess þurfti að
vera slík, að bezt hentaði til rekst-
urs prófmáls. I þessu hefði verið
fólgin mikil vinna, og aflar sá sem
hana innir af hendi ekki tekna á
meðan, nema fyrir hana sé greitt.
Formaður Frjálslynda flokksins,
Sverrir Hermannsson, hafði þá
samband við mig, og tjáði mér, að
Frjálslyndi ílokkurinn væri reiðu-
búinn til að inna af hendi kr.
300.000 til undirbúnings slíks máls
og vinnu við það. Vegna Vatneyr-
armálsins kom þó ekki til þess að
sú vinna yrði innt af hendi, og því
var ekki eftir fénu leitað.
Þetta er hin eina 300.000 króna
historía sem mér er kunnugt um.
Eftir standa tvær spurningar. Hin
fyrri er hvort það geti verið til
framdráttar þeim hugsjónum
Valdimars Jóhannessonar og von-
andi einhverra fleiri, að íslending-
ar eignist stjórnmálamenn sem eru
færir um að virða grundvallarregl-
ur vestrænna samfélaga og Hæsta-
rétt sem þorir að gera það - að
„pólitísk" umræða á Islandi skuli
vera á slíku plani. Hin síðari er
hvar mörkin liggja milli trúverð-
ugrar heimsku eða vanþekkingar,
og meðvitaðrar lygi
Tölvur og tækni á Netinu ^mbl.is
ALLTAf= eiTTHVAO HÝT)
Lúðvík
Emil Kaaber
Höfundur er lögfræðingur.