Skírnir - 01.01.1894, Qupperneq 3

Löggjöf og landstjórn.
3
dagað uppi. Merkustu nýmælanna á þessu þingi, járnbrantar- og sigl-
ingamálsins verður nánar getið í þeim þætti rits þessa, er ræðir um sam-
göngur. Rétt þykir að geta hér nokkurra af þingsályktunartillögunum,
sem fram komu á þinginu. Ein var um stofnun brunabótasjóðs og önnnr
um slofnun almenns ábyrgðarsjóðs fyrir fiskiveiðaþilskip á íslandi. Var
skorað á laudsstjórnina að leggja fyrir næsta þiug, 1895, fruinvörp um
slíka sjóði. Hvortveggja tillagan hlaut samþykki þingsins. Ein tillagan
var um autcna tilsjón með útlendum fislciveiðum við ísland. Þar var og
skorað á ráðgjafa íslands að hlutast til um varnir gegn bctnvörpuveiðum
í landhelgi raeð því að senda hingað gæsluskip til þessa erindis vel fallin.
Tillaga þessi stóð í sambandi við lögin um bann gegn botnvörpuveiðuin,
og var að upphafi komin frá nefndinni í því máli. Dr. Valtýr Quðmunds-
son, háskólakennari, bar fram tillögu um kennslu í íslenskri tungu. Skyldi
nefnd manna skipuð til þess að gjöra tillögur um, hverri réttritun ætti að
fyigja við kennslu, og ætti svo að vera skylt að keuna þá réttritun eiua,
er slik nefnd teidi heppilegasta, hvervetna þar, or styrkur væri veittur af
landsfé til kennslunnar. Þessi tillaga sætti mótspyrnu og var felld að
lokum. Árið 1895 eru 50 ár liðin frá þvi, er hið endurreista alþingi kom
fyrst saman. Á þessu þingi kom fram tillaga um 50 ára afmœli alþingis;
var farið fram á það, að minnast afmælisins á þanu hátt, að reisa stór-
hýsi handa söfnum landsins. En aðrir voru, er þótti það ísjárvert vegna
kostnaðar, þar sem fjárhagur landains væri þröngur, og vildu að minnsta
kosti láta allt slíkt bíða fjárveitandi alþiugis. Var meiri hluti þingmanna
þeirrar skoðuuar, og téll svo tillagan að þessu sinni. Enn var sú tillaga
felld, er fór fram á að veita utanþingsmanni, sýslumanni Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu, lögsóknarleyfi gegu 8 þingmönnum, er mælt höfðu óvingjarn-
lega i hans garð i þingræðum, og urðu því samkvamt þingsköpum eigi
krafðir ábyrgðar orða sinna án leyfis þingsins.
Stjórnarskrárfrumvarpinu var synjað lconungsstaðfestingar 10. nóv.
Sama dag var 5 öðrum lagafrumvörpum synjað lconungsstaðfest-
ingar: um afnám dómsvalds hœstaréttar sem œðsta dómstóls í íslenzkum
málum, um stofnun háskóla í Reykjavík, um kjörgengi kvenna, um eptir-
laun og um breyting á lögum 8. jan. 1886 um hluttölcu safnaða í veitingu
brauða. Viðvíkjandi stjórnarskrármálinu var skírskotað til konunglegrar
auglýsingar 15. des. f. á. Synjnnarástæða fyrir afnámi hœstaréttar var,
að málskot þangað væru svo mikil hlunnindi fyrir ísland, að þau væri
ógæfa að mÍBsa; auk þes3 væri sameiginlegur æðsti dómstóll mikilsvarð-
1*