Skírnir - 01.01.1902, Síða 32

84
llúslaml.
og lætur prenta upp i Rúslandi nýja útgáfu af biaðinu eins að útliti
að pappír og prentun eins og útlenda blaðið, en setur þar inn nýjar
greinir, sem aldrei hafa í útlenda blaðinu staðið. Svona falsaða út-
gáfu fær svo keisarinn að lesa og veit ekki betur, en að það sé ósvik-
in frumútgáfan. Það er vist sannmæli, að af þeim sem við völd eru í
Rúslandi, er líklega enginn valdlausari en inn „einvaldi11 keisari sjálfur.
Sá maður heitir de Witte, sem er fjármála-ráðgjafi Rúslands. Ef
sá maður er beztur fjármála-ráðgjafi, sem ötulastur er að raka saman
fé í rikissjóð, þá er de Witte inn langmerkasti fjármála-ráðherra, sem
Rúsland hefir átt, og þá á ekkert land i heimi hans lika. Nú nær
hann í sínar hendur meir en helmingnum af öllum ársafurðum lands-
ins. jEftir því sem hann sjálfur metur, nema allar afurðir ins mikla
ríkis eigi meiru en 8,500 milíónum rúbla á ári; en rikistekjurnar vóru
árið 1902 áætlaðar 1946 miliónir rúbla. Undir stjórn de Witte er það
orðið fyrsta aðal-markmið rikisins að verzla og græða fé, en þar næst
að st.jórna.
Það fyrsta, sem de Witte byrjaði á, var að svipta alla menn i
Rúsaveldi vfnsöluleyfi, en gcra alla vínsölu að einkarétti rikisins.
Hvort, liann hefir þokt dæmi Tillmanns i Suður-Carolínu í Bandarík-
junum og breytt eftir því, veit ég ekki. En undir eins og vínverzlun-
in var orðin einokunar-verzlun, eté verðið upp, en drykkjuskapurinn
minkaði ekki, enda virðist hann ólæknandi sjúkdómur rúsneskrar al-
þýðu; en ríkið rakaði saman fé á þossu. En þetta var ekki nema litli
fingurinn ; de Witte seildist fljótt eftir meiru af hendinni. Xú hefir
hann fyrir stafni að gera vínsölubúðir ríkisins að almennum verzlunar-
búðum. Sykur, te og læknislyf er ráðgert að verði næsti einokunar-
varningur ríkisins.
IIo Witte lætur ýmsa menn gefa út rit, til að prédilca sitt einok-
unar-guðspjall, og blöðin eru látin fylgja inu sama íram. Hann hefir
komið sveita6tjórnunum til að taka upp á inu sama. Ríkið selur
sem stendur brennivín (vodka), rekur málmnám og stál-verksmiðjur;
en sveitastjórnir verzla með akuryrkjuverkfæri, útsæði, hross, naut-
gripi, sauðfénað, skólabækur, læknislyf, lampa o. s. frv. Þær halda
uppi'leikhúsum, standa fyrir upplestrum og ræðuhöldum, gefa út þýð-
ingar af Milton og Molicre og „hreinsaðar“ útgáfur af ritun Dosto-
jefski’s, alt af umönnun fyrir alþýðu, en til gróða fyrir sveitarsjóðina,
og þá vitanlega fyrst og fremst til hagnaðar fyrir sveitarstjórana sjálfa,