Skírnir - 01.01.1902, Side 33

Rúslaiid.
3o
því að í Rúslandi tollir ævinloga bróðurparturinn af öllum tekjum við
fingur embættismannanna. En af því sem sveitin fær, verður hún svo
að gjalda ríkissjóði bróðurlóðina, svo að þrátt fyrir þessa verzlun eru
sumar borgir og bæir á Rúslandi við bað að verða gjaldþrota; í
mörgum þorpum hefir orðið að loka barnaskólunum, svo merkilegir
sem þeir vóru, fyrir féleysi.
Það er talinn ásetningur de Witte að ná smátt og smátt á ríkis-
ins vald allri verzlun og iðnaði landsins, og reka það fyrir ríkis rcilcn-
ing.
Þetta hefir nú staðið um nokkur ár og afleiðingarnar leyna sér
ekki. Rikistekjurnar hafa af vísu aukist, en þó ekki neitt svipiað því
sem verið hefði, ef öll kurl hefðu komið til grafar. En helzt til mikið
hefir viljað loða við fingur þeirra, sem féð hafa innheimt og handleik-
ið. Nú sem stendur er talið, að fleiri miliónarar og fleiri öreigar muni
vera í Moskow, en í Lundúnaborg. Hvert mannsbarn i landinu fær
nú að meðaltali 70 pundum minna að éta af brauði um árið en áður.
Af þeim, sem árlega eru kvaddir til herþjónustu, hofir tala þeirra, sem
óhæfir reynast fyrir vaxtar sakir, heilsu og burða, aukist um 14i/20/o
síðustu árin. í frjósömustu og auðugustu liéruðum landsins hefir sult-
ur og eymd farið svo vaxandi, að fólkinu er nálega liætt- að fjölga.
Þessar eru nú afleiðingarnar. Og svo kemur það skrítnasta af
öllu saman, og það er, að de Witte er að allra dðmi láng-frjálslynd-
asti maðurinn í stjórn Rúslauds. Hann liefir sannarlega ekki ætlast
til þessara afleiðinga af fjármáiastefnu sinni. Hann virðist hafá verið
snortinn af lögjafningja kenningum, og haft í huga að láta ríkið fram-
kvæma nokkuð af þeim liugmyndum (state socialism).
Það sem hér hefir sagt verið, er að eíns eitt af mörgu, sem aflaga
fer í Rúslandi. Því cr ekki að kynja, þótt óánægja almennings og
órói í landinu fari sivaxandi.
í Marz í vor flaug sú fregn út um heiminn, að keisarinn hefði
gefið út mei-kilega auglýsingu, þar sem hann hefði heitið þegnum sín-
um rýmkun á trúarbragðafrelsi, og einhverri breyting á sveitastjórn í
frjálslegri átt; sumir fóru jafnvel að búast við fulltrúa-stjórn í sveita-
málum. Þetta var bygt á símskeytum frá Rúslandi um efni auglýs-
ingarinnar. En er menn sáu auglýsinguna sjálfa orðrétta, þá var þar
alt á huldu, og engu ákveðnu heitið; alt, sem dregist var á í öðru
orðinu, var aftur tekið í hinu; skjalið sjálft yfir höfuð.einn óskiljanleg-