Skírnir - 01.01.1913, Blaðsíða 6

6
Jón Borgfirðingur.
I.
Jón Borgfirðingur var fæddur á Hvanneyri í Andakíl
30. sept. 1826. Móðir hans var vinnukona þar á bæn-
um og hét Guðríður Jónsdóttir, ættuð af Kjalarnesi og ná-
komin Þorláki presti Loftssyni í Móum (d. 3 842), en um
faðernið er ekki getið. Drengurinn ólst upp hjá fátækum
hjónum í Svíra, koti hjá Hvanneyri, og naut þar ástfóst-
urs, þótt eigi væru föng á að láta það eftir honum, sem
eðli hans hneigðist mest til, enda var þá lítið um annað
hugsað í þá áttina, en að ná skammlaust staðfestingu hjá
prestinum. Hann lærði þó að lesa og fór af sjálfsdáðum
að læra að draga til stafs með krít og viðarkolum, en
ekki var laust við að dregið væri dár að honum fyrir
þessa viðleitni. Þegar hann var 17 ára andaðist fóstra
hans, og fór hann þá nokkru síðar, um tvítugsaldur, í
vist, og var nokkur ár vinnnumaður á Hvanneyri, Hvítár-
völlum og víðar. Hefnir harin á einum stað Teit bónda
Símonarson áiHvanneyri sem sérstakan velgerðamaun sinn á
æskuárunum, en þó mun hann hafa unað sér einna bezt
á Hvítárvöllum hjá Andrési bónda Vigfússyni Fjeldsteð;
var hann »gáfumaður og unni mentum, trygglyndur vinur
og rækti vel húsbóndaskyldur sínar í orðsins fylstu merk-
ingu«, að því er Jón segir sjálfur frá1). A þessum árum
mun hann hafa lesið allar þær íslenzkar bfiekur, sem hann
gat til náð, því hann var mjög bókhneigður og varð brátt
betur að sér í þeim efnum, en alment gerist, komst t. d.
tilsagnarlaust niður í dönsku. Hann fekk og snemma
áhuga á landsmálum og sótti Þingvallafundinn 1848; fekk
hann til þess leyfi húsbónda síns, sem þá var, en honum
þótti það skrítið, að vinnumaður sinn skyldi vilja eyða
fé og tíma í annan eins óþarfa. Jón var alla æfi frjáls-
lyndur maður í landsmálum og hneigðist mjög að stefnu
Jóns Sigurðssonar, sem ljóst er af bréfum hans. Það er
meir en líklegt, að sumum húsbændum hans hafi verið
Noröanf. I, 56.