Skírnir - 01.01.1913, Blaðsíða 50

50
TJm „akta“-skrift.
að þeir kunni tök á sjúkdómum sem taldir eru ólæknandi,
eða af verkfræðingum að þeir finni upp nýjar og betri
vélar, eða af háskólakennurum að þeir komi fram með
alóþekt sannindi. Það sem heimtað er af mönnum í
hverri stöðu, er og verður að vera endurtekning og hag-
nýting þeirrar þekkingar og leikni sem þegar er fengin.
Hið óþekta og ófyrirsjáanlega verður ekki heimtað. Það'
er því auðsætt, að ef allir starfsmenn tækju sig saman um
að gera aldrei meira en heimtað væri af þeim, þá væri
þar með skotið loku fyrir uppsprettu allrar nýbreytni og
um leið allra framfara. Þjóðfélagið stæði í stað, þó hver
maður »héldi fullum stafafjölda«, og lifði þannig eftir lög-
málinu. Með öðrum orðum: Engu þjóðfélagi getur farið
fram nema réttlæti meðlima þess taki fram réttlæti Farí-
seanna.
En það er til annað réttlæti en samræmi við hið ut-
anaðkomandi lögmál, og það réttlæti er fólgið í því að
skila af hendi eins miklu og góðu verki og kraftarnir
leyfa. Æðsti dómstóll þar er meðvitund mannsins sjálfs
um það, hvort hann hefir dregið af sér eða ekki. Og sá
sem er sér þess meðvitandi að hann hefir gert eins vel
og hann gat, hann getur óskelfdur hlustað á áfellisdóm
annara. Hinn sem veit að hann hefir dregið af sér fær
ekki aflausn fyrir þessum dómi, hve margir sem lofa verk
hans. Því áfellisdómurinn kemur frá kröftunum sem hann
stal undan:
„Sting hann stóll,
því hann stelur nndan,
og hertn’ að honnm hringurinn rauði“.
Kraftarnir sem ekki fengu að njóta sín ákæra hann
og segja: »Við vorum fjársjóður sem þér var trúað fyrir
til að verja og ávaxta, en þú grófst okkur í jörðu. Sá er
verstur sem stelur úr sjálfs síns hendi«.
Framfarir þjóðfélagsins, öll siðbót og öll menning
hafa komið frá þeim mönnum er iðkuðu það réttlæti sem
eg nú drap á, mönnum sem fundu að skyldan á rót sína í
orkunni, mönnum sem fundu, að þeir voru ónýtir þjónar