Skírnir - 01.01.1913, Blaðsíða 16

16
Jón Borgfirðingur.
að safna bókurn og handritum. Hann mun hafa byrjað á
því þegar í æsku, þótt blásnauður væri, en einkum þó
eftir að hann settist að á Akureyri 1856, og hélt því
áfram til dauðadags. Þær munu fáar vera af íslenzkum
bókum, jafnvel af þeim sjaldgæfustu, sem hann hefir eigi
eiguast eða haft með höndum einhvern tíma æfinnar, þótt
hann stundum neyddist til að farga þeim aftur. Hann
var um hríð umboðsmaður fyrir British Museum, sem fekk
hjá honum marga sjaldgæfa bók, og mörgu skaut hann
að nafna sínum Jóni Sigurðssyni. Hygg eg að hann hafi
verið Jóni innan handar með að útvega honum ýmislegt
smávegis, og oft þar af leiðandi sjaldgæft, úr íslenzku
prentsmiðjunum. Meðan hann stundaði farandsölu á bók-
um, stóð hann að mörgu leyti vel að vígi í þessu efni,
því hann kom víða á afskekta staði í sveitum, og var þá
enn um miðbik aldarinnar um auðugan garð að gresja á
íslenzkum sveitabæjum. Jón kunni manna bezt skyn á
verðmæti sjaldgæfra bóka og grófst eftir þeim af miklu
kappi. Er það vafalaust honum að þakka, að margt af
bókum og handritum er nú til, sem annars hefðu glatast
með öllu, ef hans hefði eigi við notið. Hann tókst allur
á loft, er hann sá fágæta bók, og brá eins og leiftri fyrir
í augunum, og það hygg eg víst, að ekki hefði honum
gengið eins í augu þótt hann hefði séð gullhrúgu fyrir
framan sig. Honum rann til rifja, er hann sá illa hirt
um bækur eða handrit, og vildi ekki vita minsta snepli
fleygt, ef eitthvað var á hann prentað eða ritað. Sjálfur
sýndi hann mér einu sinni blaðadót í handritasafni Bók-
mentafélagsins, sem hann kvaðst hafa skarað út úr hlóð-
um á sveitabæ einum; hafði hann komið þar af tilviljun
rétt í því er eldabuskan ætlaði að fara að snerpa undir
katlinum, og ekki verið seinn á sér að hirða dótið. Það
var líka sannast að segja, að hann hafði miklar mætur á
þeim sjaldgæfum bókum og handritum, sem hann átti
sjálfur. Minnist eg þess að hann sagði mér frá því sjálf-
ur á síðustu árum sínum, að eina skruddu ætti hann í
fórum sínum, sem hann hefði ætíð undir koddanum hjá