Skírnir - 01.01.1913, Blaðsíða 85

Frá útlöndum.
85-
Tyrkjum og lögð við Grikkland, og 1885 urðu Tyrkir aS sætta aig
viS að Austur Rumilía aameinaðist Búlgaríu. 1897 hófu Grikkir
stríð við Tyrki út af Krítey, en biðu ósigur. Fyrir milligöngu
stórveldanna héldu þó Grikkir öllum löndum sínum eftir sem áður.
Síðast var skorið af veldi Tyrkja hér í úlfu í Ungtyrkjastjórnar-
byltingunni 1908. Þá varð Búlgaría sjálfstætt ríki og Ferdínand
fursti tók sór konungs nafn, en Austurríki innlimaði Bozníu og
Herzegóvínu.
Með Ungtyrkjabyltingunni 1908 var einveldið afnumið í Tyrk-
landi og þingbundið stjórnarfyrirkomulag sett á fót með sama sniði
og í öðrum ríkjum Norðurálfunnar. Byltingin var gerð með til-
styrk hersins. Ungtyrkjaflokkurinn vildi umskapa flest í landinu
og breytti mörgu þau fjögur ár, sem hann fór með völdin. Það
var markmiö háns, að gera Tyrkjaveldi að sem fastastri heild, draga
ráðin sem mest frá hinum einstöku ríkishlutum og sameina þau
hjá stjórninni í Konstantínópel. Þeir litu svo á, að Tyrkir, eða
Osmannaþjóðflokkurinn, væri aðalkjarni ríkisins og ætti að vera
þar hin ráðandi þjóð. Þetta var markmið þeirrar þjóðernishreyf-
ingar, sem Ungtyrkir vöktu og þá bar fram. Forgöngumenn
þessarar hreyfingar voru flestir ungir menn, er mentast höfðu er-
lendis, á skólum stórþjóðanna fyrir vestan og norðan. En það kom
brátt í Ijós, að bugsjónir þeirra áttu mjög örðugt uppdráttar.
Þjóðernin eru mörg í Tyrkjaveldi og trúarflokkarnir margir, og
hver þjóð og hver trúarflokkur hefir siði og venjur út af fyrir
sig, er hver um sig heldur fram og vill fyrir engan mun vikja frá.
Tilraunirnar til þess að koma á samræmi milli þeirrar heildar
mættu þvi víða mótstöðu, eigi að eins í Tyrklandi sjálfu, heldur
og einnig í Asíu. Þegar Ungtyrkjastjórnin jafnvel vildi svifta ein-
staka landsbluta og þjóðflokka sérróttindum, sem þeir höfðu áður
haft innan rikisins, þá reis víða upp kur gegn henni. Af þessu
spratt AlbHnauppreisnin síðastliðið sumar og svo óánægjan í Make-
dóníu hjá þeim þjóðflokkum, sem altaf hafði verið illa við yfirráð
Tyrkja, en Búlgarar, Serbar og Grikkir eru þar samtals miklu fjöl-
mennaii en Tyrkir. Undir hinu nýja stjórnarfyrirkomulagi gat
því varla verið við því að búast, að þeir vildu allir beygja sig
undir yfirráð Tyrkja. En það ætlaði Ungtyrkjastjórnin þeim að
gera, þótt hún hefði hins vegar með þingstjórnarfyrirkomulaginu,
opnað þeim veg til jafnróttis og jafnvel til þess að taka ráðin £
sínar hendur, ef þeir væru samtaka, þar sem þeir voru fjölmenn-
ari en Tyrkir. Það var hin einbeitta framkoma Ungtyrkjastjórn-