Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1907, Page 22

24
Sprungnar, að þær fóru allar í mola þegar Guðni tók þær upp. Var
auðséð að eldur hafði verið kyntur eftir endilöngu helluþakinu yfir
þrónni. En hvergi sást op, er askan hefði farið um ofan í þróna.
Þó er það ekki að marka, því innri jaðar helluþaksins gekk inn-
undir innri gafl kjallaragrafarinnar, og gátu verið smá-op þeim
megin, þó eigi væri athugað. Og mjög er líklegt, að inni undir
. gaflinum hafi falizt annað gólfskánarbelti, á breidd við hitt, og
veggjarundirstaða þar fyrir innan. Þá kæmi það út, að þróin og
helluþakið yfir henni hefði verið arinn og legið eftir miðju skála-
gólfinu endilöngu. Lengd skálans verður ekki ákveðin, því á hvor-
uga hlið var grafið fvrir enda veggjarundirstöðunnar eða gólfskán-
arbeltisins, þess er í ljós kom. En þróin virtist enda í báðum horn-
um grafarinnar. Vestasta hellan á helluþakinu var stór og gekk
innundir grafarvegginn. Lét Guðni hana vera kyrra; en hann kann-
aði með járni hvort þróin næði lengra, og varð þá fyrir steinn, er
hann hugði vesturgafl þróarinnar. I austurhorninu var kolaholan,
sem fyr getur; en austurfyrir hana var heldur ekki grafið.
Einkennilegt var það, að helluþakið yfir þrónni var neðantil
alsett svörtum kleprum, — líklega einskonar sótkleprum, — er líkt-
ust að nokkru leyti hálfbrunnum steinkolum, en að nokkru leyti
hellulitar-molum eða stálbiki. Þeir muldust hæglega og líktust
hrafntinnu í sárið. Lykt höfðu þeir sótkenda, en daufa mjög. Eigi
kviknaði á þeim af eldspýtu. Þarf það skýringar, sem bíða verður
að sinni, hvernig sót gat myndast neðan á hellum þeim, sem eldur
var kyntur ofaná, — og þetta svo djúpt i jörð, að undirblástur sýn-
ist ólíklegur, enda þróin full af ösku, svo loft komst ekki að.
Þá er Guðni var að moka ofan af gólfskáninni, komu upp í
uppmokstrinum 2 eða 3 vaðmáls sneplar úr grófgerðu efni en lítt
fúnir. Þeir voru rauðleitir (moslitaðir?). Einnig kom þar upp ljós-
kola af járni. I henní sáust leifar af kertapípu fram af skaftinu,
en sjáJf var hún mjög brunnin að framan og hafði verið settur á
hana nýr framhluti, festur með hnoðnöglum. Hann var hornóttur
en eigi frammjór, sem ljósakolur vanalega voru. Er auðséð, að
hann hefir verið hafður fyrir deiglu. Bæði koluna, vaðmálssnepl
ana og sýnishoi’n af sótkleprunuin ætlar Guðni Forngripasafninu.
Einnig urðu fyrir 3 brot úr nó (til að herða í sláttuljái), er hafði
verið höggvinn til úr mósteini og breiðari neðan en að ofan. Enda-
brotin vöntuðu, hafa víst leynst í moldinni. Vatnsraufin í brotum
þessum var eigi dýpri né breiðari en um 1 l/a þuml.
Eun má geta þess, að rúmri alin ofar en gólfskánin var eða