Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Page 104

96
kirkjugarðsins og bæjarins. Takmarkaðist það af bæjarþyrpingunni
að austan, en austurvegg kirkjugarðsins að vestan. Gangstjett var
með allri bæjarröðinni, frá suðvesturhorni bæjarveggjarins, með-fram
bæjarhliðinni, fyrir framan (vestan) stafna skemmanna að sundinu,
sem var á millum frúarskemmunnar og Þinghússins. Þar beygði gang-
stjettin við inn (austur) sundið með syðri hliðvegg Þinghússins að
dyrum þess.
Kirkjan stóð hjer um bil í miðjum kirkjugarðinum, vestur-undan
dyrum bæjarins. Á kirkjugarðinum voru tvö hlið, annað á austurvegg
hans, sem snjeri að bænum, en hitt hliðið var á vesturvegg garðsins.
Um austurhliðið var jafnan gengið, þá er farið var í kirkju. En um
hliðið á vesturveggnum var aðeins þá farið, er komið var með lík að
kirkjunni til greftrunar. Kirkjugarðurinn var allur byggður úr torfi,
hár og reisulegur. f báðum hliðum garðsins voru grindur með ramm-
gerðum umbúnaði, og þau voru vel máluð. Austurhliðið, sem snjeri
að bænum, var málað rautt, en hliðið á vesturveggnum gulblátt.
Hliðveggir kirkjunnar voru úr torfi, en báðir gaflar og þak úr
timbri. Gaflar og þak var bikað árlega með hrátjöru. Tveir gluggar
voru á austurgafli og aðrir tveir á vesturgafli kirkjunnar, sinn hvoru
megin við dyrnar. Fimmti glugginn var á þaki kirkjunnar yfir pre-
dikunarstólnum. Allir gluggarnir voru hvítmálaðir. Loft var í kirkj-
unni inn að kórdyrum; var það haft til geymslu á kornvörum og
öðrum munum. Auk þess var klukknaport, og var það afþiljað frá
aðalloftinu. Snærisstrengir, sem festir voru við þverás klukkuásanna,
gengu í gegnum rifur á loftinu; var tekið í þá, er hringja átti kirkju-
klukkunum. Klukknastrengirnir voru svo bundnir upp með hnút og
lykkju. Kór og framkirkja voru aðskilin með útskornu þili, mjög
haganlega og vel gjörðu, og var það málað með bláum og rauðum lit.
Kirkjan var fremur lítil, og miklu minni en sú kirkja, sem nú er í
Hvammi, enda var þá önnur kirkja í Ásgarði, sem rifin var 1883, þá
er Hvammskirkja var endurbyggð. Auk þess var áður fyr þriðja
kirkjan í Sælingsdalstungu, sem lögð var niður þá fyrir löngu. Kirkj-
an í Hvammi var endurbyggð árið 1883—1884 og vígð það vor á
páskadaginn. Kirkjan var þá færð úr kirkjugarðinum austur á túnið,
skammt fyrir norðan þar sem þinghúsið stóð. Allt efni til kirkjubygg-
ingarinnar sóttu sóknarmenn til Stykkishólms, og fluttu á opnu skipi,
sem „Óðinn“ hjet; var það stór og mikill tíræðingur, sem lánaður
var frá Dagverðarnesi. Flutningar til kirkjubyggingarinnar voru
mjög erviðir og kostnaðarsamir fyrir sóknarmenn. Sú vegalengd mun
vera fullar 6 vikur sjávar. Er það mjög vandfarin leið vegna strauma
og auk þess er mjög vindasamt á Hvammsfirði. 12 árum síðar var