Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Page 141

133
/
gefið henni í Hauksbók, verið að nokkru leyti eðlileg og rjettmæt:
Hér hefr upp sögu þeira Þorfinns karlsefnis ok Snorra Þorbrands-
sonar (frá því?) er þeir fundu Vínland it góða ok (Markland?) ok
Helluland. En raunar hefði þetta þá engin saga verið, heldur þáttur einn.
En er sagnaritun hafði hafizt hjer og ritfærir menn tóku að kynn-
ast ritum hverir annara og skrifa þau upþ, svo sem gjört hefir verið
á byskupssetrunum, í klaustrunum og víðar, verður til maður, sennilega
munkur á Pingeyrum, að setja saman þá sögu, sem hjer er um að
ræða. Hann kynnist hinum gömlu frásögnum Reyninesshjóna og lík-
lega hefir hann haft uppi á fleiri sögnum, er gengið hafa fyrir norð-
an land og lotið að hinum sömu atburðum, en komnar frá öðrum, er
verið höfðu í þessum förum með þeim, svo sem Rórhallur vínlend-
ingur á Melum í Hrútafirði ‘) o. fl. Hann kannast við frá Landnáma-
bók aðalpersónurnar í þessum sögnum, og forfeður þeirra. Honum er
það ljóst, að sagnirnar greina frá allri ævi Guðríðar, og að sú ævisaga
gat verið í riti hans sem þráður í steinasörvi. Afi hennar, Vífill, hafði
komið út með Auði djúpúðgu; var því eðlilegt að setja saman fyrsta
kapítulann af köflum úr 2 kapítulum úr Landnámabók, sem voru um
hana (95. og 97. í Sturlubók) og einum kafla úr hinum 3. (100. í Stb.),
sem var jafnframt um Vífil og afkomendur hans. Hann skeytir þessa
búta saman og eykur nokkrum orðum inn í og aftan-við, svo að bet-
ur fari á. — Hann sleppir ýmsu úr, sem honum þykir óþarft að taka
með vegna Guðríðar, og hirðir ekki um að geta þess, að Þorsteinn,
sonur Auðar, var forfaðir Þorfinns. Ekki tekur hann sem upphaf sögu
sinnar þann kapítula úr Landnámabók, sem er um forfeður Þorfinns
(208. í Stb.); jafnvel óvíst, að hann hafi nefnt þá í sögu sinni (í upp-
hafi 7. kap.), eins og áður var tekið fram, og vantaði þó sízt, að þar
væri um ættgöfuga menn að ræða, þar sem var Höfða-Þórður land-
námsmaður, »maðr ágætr,« talinn 4. maður í beinan karllegg frá Ragn-
ari loðbrók og kvæntur dótturdóttur Kjarvals írakonungs. Söguritarinn
virðist eftir þessu ekki hafa litið svo á, að hann væri að setja saman
Þorfinns sögu karlsefnis, nje hafa ætlað sjer það, og engar líkur eru til,
að hann hafi kennt söguna við Þorfinn, og því síður við Guðríði; eng-
in hinna fornu íslendingasagna er kennd við konu, og af hinum svo-
nefndu fornaldarsögum einungis ein, Hervarar saga og Heiðreks kon-
ungs. — Af norskum söguþýðingum frá þessum tíma eru enn fremur
til tvær sögur, þýddar af frakknesku, kennndar við konur.
En fleiri voru aðal-persónur í norðlenzku frásögunum um Græn-
r) Sbr. ísl. fornr., IV. b. bls. 219 og 221, og VII. b., bls. 36 og 201.
I