Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Page 148

140
afstöðu Njálu til Skógverja, að höf. Njálu hefir ekki komið að Berg-
þórshvoli“, og þetta átti mér ekki að vera „vorkunn að skilja“. Nei,
ég skil þetta ekki. Ég skil ekki þann hugsanagang, að ekki séu meiri
líkur fyrir því, að Eyfellingur þekki til staðhátta á Bergþórshvoli
en t. d. maður úr fjarlægum héruðum. Ég held, að þeir verði teljandi,
sem trúa því, að eyfellskur Njáluhöf. hefði aldrei komið á aðalsögu-
staðinn — og reyndar alveg sama, þó hann hefði verið skaftfellsk-
ur — og farið þó þrásinnis stuttan spöl frá honum, ca. 10 km. (af al-
faraleiðinni), og ekkert þekkt til staðhátta á Þórsmörk eða Goða-
landi.
4. EÓS segist ekki hafa nefnt það á nafn í Skírnisgreininni né
annars staðar, að Skóga-Skeggi sé aðalheimildarmaður Njálu. 1
Skírnisgreininni, bls. 43—44, segir hann svo: „En þegar mér verður
hugsað til sögunnar (þ. e. Njálu), og þess, hvernig hún hafi orðið
til, er stundum eins og mér gefi sýn inn í skálann í Skógum, þar
sem menn sitja við eld, og log eru enn ekki upp komin; gamall
maður segir sögur frá fyrri dögum. Fyrir barnið, sem hlýðir á
(Þorst. Skeggjason), blandast sagan við ljós og skugga á þiljum
og rjáfri. . . . Af einfaldri sögu hins gamla þular sprettur þannig
þessi margspaka harmsaga". (Leturbr. hér). Hver er hinn gamli
maður og þulur, sem barnið Þorsteinn í Skógum hlýðir á, ef það er
ekki faðir hans, Skóga-Skeggi ? EÓS segir nú liklega, að mér hefði
„ekki verið vorkunn að skilja“, að hér væri átt við sveitarómaga
í Skógum!
Sjálfsagt hefir þessi gamli þulur í Skógum ekkert getað frætt
„barnið“ um staðhætti á Bergþórshvoli eða norðan við Eyjafjalla-
jökul — fjárlönd Eyfellinga!
5. Næst nokkur orð um „rangfærslurnar", sem EÓS nefnir
svo. Sú fyrsta er um tilvitnun hans til próf. Ól. Lárussonar. Hann
segir, að hún hafi verið sett til stuðnings því, að leiðréttingartilraun
Sigurðar Vigfússonar hafi verið röng, en ekki til að styðja þá skoð-
un, að Njáluhöf. hafi verið ókunnugur í Dölum. Rétt er að athuga
það mál. Þegar EÓS í U. N. er búinn að finna flest til foráttu stað-
þekkingunni í Dölum og er kominn að Þrándargili, segir hann: „Loks
skal þá nefna þann staðinn, sem tekur af öll tvímæli (um staðavan-
þekkingu í Dölum) og alkunnur er. Höskuldur er að tjá Merði gígju,
hvað hann vilji leggja fram með bróður sínum, svo að hann fái Unn-
ar. „Hann skal hafa Kambsnes ok Hrútsstaði ok upp til Þrándar-
gils“. Þrándargil er sunnan Laxár, langt fyrir ofan Höskuldsstaði,
og ætti Höskuldur þá að hafa gefið Höskuldsstaðaland, því það er á
milli. . . . Hér mundi höfundurinn án efa hafa nefnt réttari örnefni,