Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Blaðsíða 42

46
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
í góðum gripum, erlend söfn hafa sýnt veglyndi í garð þessarar
bróðurstofnunar sinnar, og í dag er ljúft að minnast þessara gef-
enda allra, sem hver að sínu leyti hafa stuðlað að því, að safnið er
nú það sem það er. Það væri hægt að nefna mörg dæmi um mikla
tryggð og ræktarsemi manna við þessa stofnun, mörg dæmi um þau
gagnkvæmu ítök, sem safnið og þjóðin eiga hvort í öðru. Það þótti
sneimma sjálfsagt, að fólk utan af landi léti ekki undir höfuð leggjast
að koma á Þjóðminjasafnið, ef leiðir þess lágu til Reykjavíkur, og enn
eimir ekki svo lítið eftir af þeim hugsunarhætti, þótt bærinn hafi
nú fleira að bjóða gestum en áður var. Og mér er í huga eitt ferskt
dæmi um þá velvild, sem almenningur sýnir safninu og starfsemi
þess. Við fórum fyrir nokkrum árum af stað með þjóðháttaskráningu,
sem á allt undir því, að fróðir menn leggi fram krafta sína til þess
að skrá heimildir að hverfandi þjóðlífsháttum og það án þess að
bera nokkuð úr býtum í aðra hönd. Undirtektirnar voru afburða góð-
ar, og fær safnið ekki nógsamlega þakkað alla þá hjálp og þá vin-
semd, sem að því hefur streymt frá þeim mönnum, sem það hefur
leitað til. Sú er ósk jnín á þessum afmælisdegi, að haldast megi það
trúnaðarsamband, sem ég get ekki betur fundið en sé milli Þjóðminja-
safnsins og þjóðarinnar.
Þjóðminjasafn íslands gerir sér grein fyrir, að ætlunarverk þess
leggur því miklar skyldur á herðar. Það liggur í augum uppi, að hin
augljósasta skylda er að geyma þess vel, sem stofnuninni er á hendur
falið, að ekki grandi því ryð og mölur og þeim arfi verði skilað
óskertum í hendur þeirri kynslóð, sem við tekur. Skilyrði til þess
mega nú heita góð, þar sem þing og þjóð hafa fengið stofnuninni
sitt eigið hús. Það voru stærstu raunverulegu tfmamótin í sögu safns-
ins, þegar alþingi ákvað árið 1944 að ráðast í þá byggingu, og jafn-
framt fegursta viðurkenningin, sem safninu hefur hlotnazt. Þá sköp-
uðust því og um leið skilyrði til þess að rækja hina aðra meginskyldu
sína, að gefa almenningi kost á að skoða safnið í rúmgóðum sýn-
ingarsölum. Það er nú ólíku saman að jafna, hversu safnið nýtur
sín nú betur í augum hins almenna sýningargests en áður var, og
nú hefur það möguleika á að halda sérsýningar, selm að réttu eru
nauðsynlegur liður í starfsemi hvers safns og ættu að fara vaxandi.
Þess má og minnast, að hið nýja hús hefur orðið almennri sýningar-
starfsemi í landinu lyftistöng, því að á þeim 12—13 árum, sem liðin
eru síðan húsið var tekið í notkun, hafa verið haldnar þar um
hundrað sýningar, sem félög og einstaklingar, mest listamenn, hafa
staðið að.