Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Blaðsíða 88

92
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
eins og lýst er hér að framan — er mér nær að halda, að hann hafi
þar lifað fegurstu stundir lífs síns. En það voru líka mestu og beztu
launin, sem hann fékk fyrir starf sitt, því sumar myndirnar gaf
hann alveg, en seldi hinar svo vægu verði, að það hefir víst tæpast
nægt fyrir efni — liti og léreft. — En í framhýsi þessu málaði hann
fjórar altaristöflur með olíulitum, og eru þær í Garðs-, Snartarstaða-
og Raufarhafnar-kirkjum í Norður-Þingeyjarsýslu og á Þóroddsstað
í Suður-Þingeyjarsýslu.
Hér verður eigi farið út í þá sálma að dæma um myndir þessar —
til þess skortir mig svo margt. Þó vil ég geta þess, að mér færari
menn í þeim efnum hafa talið handbragðið á þeim víðast hvar sæmi-
legt og sums staðar gott, og er það — þegar litið er á allar kringum-
stæður, þær er lýst er hér að framan — miklu meira en hægt er með
sanngirni að ætlast til af manni, sem eins var ástatt fyrir, því út
frá því verður að ganga, þegar kveðinn er upp dómur um þessi mál-
verk Sveinunga. Og hlýtur eigi hver sanngjarn maður að dást að
kjarkinum og framtaksseminni sem kemur fram í því að hefjast
handa í þessu efni jafnsíðla ævinnar og Sveinungi gerði og eftir
allt það strit, er á undan var gengið ?
V.
Auk áðurnefndra mynda teiknaði Sveinungi margar smærri mynd-
ir ýmist með blýant eða með svartlitum. Voru það einkum myndir
af ýmsum mönnum, og er mér nær að halda að þar hafi honum tekist
engu síður en við olíumálverkin, enda var þar eigi að fást við erfiða
— fyrir hann — litarblöndun. Eru enn til nokkrar þessar myndir
hér og þar, en vonandi verður sem flestum þeirra safnað á einn
stað, Þjóðminjasafnið, þangað eiga þær að lenda þegar kunningjar
Sveinunga, er nú eiga þessar myndir, hafa eigi lengur not þeirra.
Það var eins er Sveinungi teiknaði þessar myndir, að stundum
var sem heimurinn kringum hann þurrkaðist úr vitund hans. Var
það t. d. oft er hann vann að bókbandi, að hann varpaði frá sér
verkfærunum, er hann var að vinna með, en greip blýant og tók til
að teikna á eitthvert fyrirliggjandi blað, oft — ef ekki var annað
fyrir hendi — utan á einhverja bókina, er hann var að binda, ann-
aðhvort yzta blaðið eða pappspjaldið; vanalega þá eitthvað er hon-
um datt í hug í þann og þann svipinn. Ég sá margar þessar myndir,
og má um þær flestar segja, að þær voru eins og frumdrættir að öðru
meira, sem þó aldrei komst lengra, þær voru að vissu leyti barn það
er ófætt dó — því skyndilega vaknaði gamli maðurinn til veruleik-