Óðinn - 01.01.1924, Page 46

46
ÓÐINN
stök trúmenska hefur jafnan verið eitt aðaleinkenni
hans.
Þessum einkennum heldur hann enn í dag. Hann
er árvakur maður í orðsins venjulegu merkingu og
hann er sífelt vakandi um allar sínar skyldur. Hann
hefur jafnan ákveðið takmark til að keppa að, og
hafi hann náð einu marki, er annað óðara framundan,
og jafnskjótt og hann hefur sett sjer fyrir, fer hann
að vinna að hinu nýja verkefni og lætur venjulega
ekki staðar numið fyr en hann hefur lokið því. Starfs-
hugurinn er alveg frábær og vinnuþrekið ótrúlega
mikið og hefur ]ón í Káranesi þó ekki verið neinn
sjerlegur þróttmaður að líkamlegum burðum. En hug-
urinn hefur borið hann hálfa leið og meir en það.
Nú er hann orðinn lúinn maður, en fjörið er hið
sama, ótæmandi fjör í hugsun, orðum og athöfnum.
Hann kemur stundum nokkuð fljótlega fram og er
ekki sem orðvarastur. Hreinskilnin er á aðra hönd,
en svo ræður hann ekki við fjörið í hugsun sinni og
hefur ekki tóm til að vega orð sín nægilega. En þó
hann sje nú helst til hvatvís stundum í orðum, fyrir-
gefst honum það jafnan vegna mannkosta hans.
Sumir, sem helst til lítt þekkja til Jóns, munu ætla
að hann sje ekki meir en svo skynsamur maður.
Vegna flugsins í hugsuninni er hann einatt helst til
fljótur til að láta þær uppi, en eftir mínu viti er Jón
í Káranesi eiginlega gáfaður maður. Jeg veit ekki
hvort hann mundi gáfaður með tilliti til bóknáms, á
það hefur ekki reynt, því hann hefur ekki verið til
neinna menta settur, en hann er hugsjónamaður, sem
ekki lætur staðar numið við framtíðardrauminn, heldur
reynir óðara að leiða hann út í lífið sjálft. Hann er
hygginn maður og einatt frábærlega fljótur til að
gera sjer skynsamlega grein fyrir mörgu máli og
leggja niður fyrir sjer, hvort eitthvað sje hyggilegt
eða ekki og hvernig eigi að koma því eða því fram.
Hann er snarráður og einkar úrræðagóður. Og verð-
ur ekki sú gáfa farsælust fyrir allan almenning, þegar
einstaklingurinn þekkir sinn vitjunartíma, skilur köllun
sína og er vakinn og sofinn í að sinna henni?
Hann er skemtilegur maður og orðheppinn og
fjörgar aðra upp með fjöri sínu og glaðværð, sem
með honum eru.
Hjálpfús er Jón með afbrigðum og líknlundaður.
Þó honum stundum hrjóti orð um náungann, sem
ekki á að vera, er hann manna fúsastur og fljótastur
til að rjetta honum hjálparhönd. Gestrisinn er hann,
áreiðanlegur og í fæstum orðum vænn maður.
Um dugnað Jóns er margs að geta. Vil jeg nefna
eitthvað af því:
Jörð sína Káranes í Kjós, er var fremur lítilfjörleg
jörð er hann kom þangað, illa hýst, með litlum engj-
um og litlu túni, aðeins 7 dagsláttur að stærð (jörðin
sjálf eftir eldra mati 7—8 hundruð) hefur hann bætt
á margan hátt.
I fjelagi við aðra bændur, nágranna sína, hefur
hann bætt engjarnar með áveitu úr Laxá. Hvert hús
hefur hann bygt upp á jörðinni. íbúðarhús 10X12 al.
með veggjum að hálfu leyti steyptum og að hálfu
leyti úr timbri, járnvarið með kjallara undir (einlyft),
fjós og hesthús fyrir 18 stórgripi með áfastri heyhlöðu
fyrir 350 hesta, steypt á 3 vegu, heyhlöðu með járn-
þaki með veggjum úr torfi og grjóti, er tekur um
300 hesta. Fjárhús á hann yfir 140 fjár. Nú er hann
að undirbúa áburðarhús úr steinsteypu, sem mun
komast upp í sumar.
Nú er hann búinn að sljetta túnið og bæta við
það 8 dagsláttum. Af þeim 8 dagsláttum eru 3, sem
verða fullgerðar nú í sumar, að nokkru leyti sáðsljetta.
Girðingar og fleira mætti tína til, er Jón hefur
gert jörð sinni til bóta, þar á meðal hefur hann kost-
að miklu til að varna Bugðu að brjóta land jarðar-
innar.
En auk þess, að hann er sívinnandi heima fyrir og
vakinn og sofinn í að gæta hags síns eigin heimilis,
vinnur hann ósköpin öll utan heimilis. Menn keppast
eftir að njóta starfs hans, því bæði er hann sæmi-
lega góður smiður, og svo er dugnaðurinn, ósjerhlífnin
og trúmenskan á aðra hönd, vakandi áhugi hans á að
leysa §törfin af hendi fyrir aðra, engu síður en fyrir
sjálfan hann væri. Og það er víst, að þó Jón í Kára-
nesi vinni vitanlega fyrir laun, vinnur hann ekki vegna
launanna, heldur vegna þess, að honum finst skyldan
kalla.
Á jörð sinni hefur Jón blómlegt bú. Raunar hefur
jörðin ekki borið allan þann fjenað, en til afnota
hefur hann stóran engjablett frá annari jörð.
Jón á nú jörðina og alla áhöfn á henni og meir
en það. Hefur hann hafið sig upp úr fátækt til þess
að verða efnaður maður og góður liðsmaður í sveitar-
fjelagi sínu. Þessu hefur til leiðar komið frábær dugn-
aður hans, en ekki hefur hann komist hjá erviðleik-
unum, og verður nú vikið að því.
Af 4 börnum þeirra hjóna eru nú tvær dætur lif-
andi, önnur, Valgerður, heima ógift í föðurgarði, hin,
Kristín, nýlega gift og farin að búa í Kjósinni. Tvo
sonu áttu þau hjón, mestu efnismenn og einstaka
gæðadrengi. Báðir veiktust af lungnaberklum. Annar
þeirra, Guðsveinn, veiktist eitthvað 15 ára og var
stundum heima, en langdvölum á Vífilsstöðum, stund-