Eimreiðin - 01.05.1897, Page 30

IIO
nýja blæ og anda, er ríkir í hinum orðskrúðugu og hugsunarríku ritum
þeirra. Norðmenn eiga einnig skáld, sem yrkja i sömu átt, og eitt hið
helzta þeirra er Vilhelm Krag. Fyrstu kvæði hans eru hljómfagrir óð-
söngvar um hinn óðfluga straum timans og hinn hraða gang tilverunnar,
sem endar áður en oss varir, er haustkvöldið dimmt og svart breiðir ná-
kalda isblæju yfir gróður sumarsins og ilmandi blóm og dauðinn riður
i dali með allan sinn dánarher. Það er barnslegt þunglyndi og angur-
bliða yfir þessum draumljóðum hans am náttúruna og raddir hennar og
ræður. Og ástarljóðin hans er draumur sakleysisins, laus við allt jarðneskt
lif og líkamlega löngun, en það er i þeim andleg þrá og þunglyndi
vorljettrar nætur.
Það er ekki rjett að amast við þessum ungu skáldum, þó að þeir
fari um fjöllin há, nýjar brautir andans, ótroðnar og illfarnar fyrir aðra
að fylgjast eptir. fað er satt, það er þunglyndis blær yfir ljóðum þeirra
og þeir kveða um hið dökka og saknaðarsára í tilverunni, meira en um
hið bjarta og gleðirika. En — er það nokkuð ljótt? Það eru tilfinn-
ingarnar sem ráða. Er hin angurblandna blíða ekki ein hin göfgasta
hræring mannlegs hjarta? Hvað er móðurástin annað en bliða blandin
angri og umhyggju fyrir liðan og lífi afkvæmisins, og hvenær er maður
göfgastur og beztur og næst guði sínum, ef það er ekki á stundum
sorgar og dauða, fremur en á hinum bráðfleygu augnablikum sólskinsins
og hins glaða lifs? — En menn þessir eru tilfinningaskáld og lýsa hinum
þýðingarmestu augnablikum mannlegra rauna og koma því opt við trúar-
líf manna, sem eru engir andlegir steingjörvingar, þó að þeir hafi eigi
þá einu rjettu trú. — Og svo er nú með Vilhelm Krag. Hann lýsir í
bók sinni »Nat«, kvæðum í óbundnu máli, tilfinningum sinum og hug-
renningum afdráttarlaust; maður sjer inn í sálu hans, barnslega bliða,
svo einmana og utan við heiminn, braskið og brakið, að hann þekkir
að eins þrána, en enga líkamlega löngun til lífsins. Hann finnur reynd-
ar hina sterku rás lífsins og mikla vöxt vorsins, þegar allt er að springa út
og fylling timans er i nánd. En það er ekki lífið hans. Koma vors-
ins vekur ekki hjá honum lífsþrek nje hita. Hann óskar sjer að hann
væri sem »fallandi dropi gosbrunnsins, er hnigur með silfurhljóm og
hverfur i næturfriðnum.« Pað er píningarsaga þessi bók hans, sem vek-
ur beztu tilfinningar hjartans, meðaumkvun með þessari einmana, von-
lausu, lifsþreyttu sál, sem finnur engan frið nema i minningum liðins
tíma, sem efast um tilveru guðs á hinum sorgarþrungnu stundum þung-
lyndisins. Og það má ekki skella sleggjunni strax á þennan nýja skáldskap
ungu kynslóðarinnar, þó að það megi gripa út úr sambandinu orð sem
þessi eptir Krag: »það er enginn guð,« eins og gjört hefur verið ný-
lega í islenzku blaði. Eað verður að dæma þessi orð i sambandi við
allar hugsanir og sálarraunir skáldsins, í sambandi við það þunglyndis-
vil og örvinglunarvolæði, sem hugsunin um allt hans gleðilausa og ein-
mana vesældarlíf hefur hleypt honum í. Hann lýsir sjer sem skipbrots-
manninum í ólgusjó lífsins, sem misst hefur allt, er honum var kært,
en lifir að eins á endurminningum liðins tíma. Hann svæfir með þeim
sorgina og deyfir dapran söknuð. í »Haustnóttum« lýsir hann sinni
andlegu þrá og þeirri kvennlegu veru, sem fegurðar hugsjón hans stefnir
að og útmálar fyrir sjer töfrandi.