Eimreiðin - 01.05.1897, Síða 77

efnasamband þeirra í útlöndum. Þetta er þýðingarmikið mál f}'rir landbúnað
vorn og vert að athuga það vandlega. V. G.
ÍSLAND OG ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR ERLENDIS:
FERÐARIT UM ÍSLAND hafa komið út tvö árið sem leið, og eru þau
mjög sitt með hvoru móti og þeirra stórmikill munur.
Annað þessara rita er á þýzku (»Bilder aus Islandi) og hefur verið birt sem
grein í hinu þjóðkunna tímariti »Deutsche Rundschau« (XXII, n—12, ág. og
sept. 1896). Er það eptir prófessor við háskólann í Berlín, dr. A. Heusler, er
ferðaðist um ísland sumarið 1895 ásamt konu sinni og næsta vetur hjelt fróð-
legan fyrirlestur um land vort í vísindafjelagi einu í Berlin (sbr. EIMR. II, 159).
Vjer höfum sjeð mörg ferðarit um Island, en ekkert, sem komist í hálfkvisti við
þetta. Þó ekki væri annað en það, að ekki eitt einasta íslenzkt nafn er þar af-
bakað, þá eigum vjer ekki slíku að venjast. En þetta er þó minnsti kostur rit-
gerðarinnar. Hitt þykir oss meiru skipta, að öll lýsing höf. á landi og þjóð ber
vott um svo dæmafáa skarpskyggni, og skilning á öllu, sem fyrir hann hefur
borið, að oss verður ósjálfratt að spyrja, hvaðan manninum komi öll þessi þekk-
ing eptir jafnskamma dvöl í landinu. Það mun óhætt að fullyrða, að síðan pró-
fessor Konráð Maurer ferðaðist um Island hefur enginn útlendingur þangað komið,
sem eins vel hefur skilið þjóðareinkenni vor og dr. Heusler. Þótt öll ritgerðin
sje rituð af mjög hlýjum hug til Islendinga, þá er hún laus við allt geip og
oflof, og ekki hikað við að finna að því, sem höf. hefur fundizt aðfinningarvert.
En þegar svo ber undir, þá er það gert á svo hógværan og fagurlegan hátt, að
manni hlýtur að þykja beinlínis vænt um aðfinningarnar, enda má margt af þeim
læra. Þar við bætist, að öll framsetning höfundarins er svo snilldarleg, að hún
hlýtur að vekja aðdáun manna. Þannig eru lýsingar hans á landslaginu á ýms-
um stöðum stórkostleg málverk, sem óskandi væri að einhver risi upp til að
draga á lín með litum og vita, hvort heiminum fvndist þá ekki til um. Annars
furðar. oss dálítið á, að höf. skyldi ekki prýða ritgerð sína með reglulegum tnynd-
um, því þær hefðu þó eflaust getað gert hinar ljómandi fögru lýsingar hans enn
skýrari fyrir almenningi. Því miður leyfir rúmið í riti voru oss ekki að skýra
frekar frá þessari ágætu ritgerð, enda er oss ekki ljúít að bera á borð smámola
úr henni, sem aldrei gætu gefið mönnum rjetta hugmynd um heildina. En þeirri
ósk vildum ,vjer beina til bóksala vorra, að einhver þeirra Ijeti þýða hana alla
og gefa út á íslenzku með myndum (eptir samkomulagi við höfundinn), og trú-
um vjer ekki öðru, en að löndum vorum mundi þykja bæði nautn og fengur
henni.
Hitt ferðaritið er á frönsku (sVoyage en Islande et aux Farœer>, Louvain
1896) eptir belgiskan lögfræðing, Nicolas Leysbeth, er ferðaðist á íslandi sumarið
1894. Er það allstór bók með 16 snotrum myndum af bæjum, byggingum,
búningum o. fl. auk nokkurra mynda frá Færeyjum og Skotlandi. Allur ytri
írágangur bókarinnar er mjög góður, en innihaldið er ekki að sama skapi áreið-
anlegt. Frásögnina um sjálft ferðalagið látum vjer vera, en þegar höf. fer að
lýsa landinu, hag þess og bókmenntum, þá kastar f}Tst tólfunum, því þar rekur
hver villan aðra, og getum vjer ekki stillt oss um að setja hjer dálítið sýnishom
til smekks. Hinar einu bókmenntir Islendinga frá eldri tímum (segir hann) eru
Eddurnar og sögurnar. Hina eldri Eddu hefur skrifað Sæmundur fróði, en þó
ekki samið hana, heldur eru kvæðin í henni erfðagóz margra þjóða, og virðast
þau hafa rót sína að rekja til Austurlanda og hafa flutzt til Þýzkalands og Norður-