Eimreiðin - 01.05.1912, Side 34

IIO
fyrir landið, að hafa fulltrúa í ríkisráðinu, en Jón Sigurðsson áleit,
að það væri svo mikill hagur fyrir Island, að við mættum með
engu móti án þess vera; við yrðum að hafa þar íslenzkan ráð-
herra eða mann með ráðherravaldi, og hann krafðist því þess
sem réttar fyrir ísland. Pegar skoðanirnar á þessu atriði eru
svo gersamlega andstæðar hvor annarri, virðist sannarlega vert
fyrir íslenzka kjósendur að krefjast þess, að ekki sé flanað að úr-
lausn þessarar spurningar. Pegar öðrumegin stendur mesti stjórn-
sþekingurinn og ósérþlægnasti œttjaróarvinurinn, sem Island
nokkurntíma hefir átt, með sína skoðun, en hinumegin þeir póli-
tísku leiðtogar, sem síðustu árin hafa verið að berjast um völdin,
með gagnstæða skoðun, þá væri ekki ónáttúrlegt, þó tvær grímur
færi að renna á suma, og þeir kynnu að fara að efast um, bæði
að núverandi leiðtogar vorir hefðu hugsað málið eins djúpt og
rækilega, eins og Jón Sigurösson, og að hvatirnar hjá þeim væru
eins hreinar, eins og hjá honum. Að minsta kosti ætti þetta að
vera íslenzkum kjósendum næg ástæða til að heimta málið gagn-
skoðað, og skoðun Jóns Sigurðssonar hrakta betur, en hingað til
hefir verið gert, áður en þeir færu að ljá skoðun nútíðarleiðtog-
anna fult fylgi sitt. Pví líklega verður þó erfitt að telja mönnum
trú um, að Jón Sigurðsson hafi verið að reka erindi Dana eða
haft hag þeirra og velþóknun fyrir augum, þegar hann var að
krefjast þess, að Island hefði fulltrúa með ráðherravaldi í ríkis-
ráðinu? Nei, sannleikurinn er víst sá, að Jón Sigurðsson sá hér,
sem oftar, dýpra og lengra fram, en nokkur af nútíðarleiðtogum
vorum hefir hugsað. Hann sá, að með því að hafa stöðugt full-
trúa í ríkisráðinu, búsettan í Khöfn, þá var ekki unt að ráða einu
einasta islenzku máli til lykta, án þess að ísland hefði sitt at-
kvæði um það. Fulltrúinn væri sýnilegt tákn þess, að ísland hefði
aldrei slept tökum á fullveldi sínu, heldur ætti stöðuga hlutdeild
í fullveldi veldissambandsins með atkvæði fulltrúa síns. En ætti
Island hinsvegar engan fulltrúa í ríkisráðinu, eins og nútíðarieið-
togar vorir vilja, þá fengi það heldur ekkert atkvæði í hinum sam-
eiginlegu málum sínum, og gæti engin áhrif haft á úrslit þeirra.
Meðferð þeirra væri þá algerlega falin Dönum — og ísland hefði
þar með selt þeim í hendur að fara einir með fullveldi þess, án
nokkurrar hlutdeildar frá íslands hálfu. Pað var þetta, sem Jón
Sigurðsson vildi forðast eins og heitan eldinn, og væri máske