Eimreiðin - 01.05.1912, Page 39

reservatíónir, þar sem ekki næst meira, og síban fært sig betur upp
á skaftib.t MJS. 308—9.
Eins og af þessu má sjá, var það hugsun Jóns Sigurðssonar
að »fara varlega«, »pota smátt og smátt«, og vinna fyrst það,
»sem er lykill hins«. Hann kveðst hafa litla von um að hafa fram
kröfur »okkar í einu«, heldur verði menn að taka það, sem unt
sé að fá í svipinn, og færa sig síðan »betur upp á skaftið.* Hann
vill með öðrum orðum vinna hvort vígið á fætur öðru, og kveðst
verða að þola það, þó einhverjir kunni að kalla þetta »vitlausa
pólitík og hrædds manns merki«. Hinsvegar fordæmir hann al-
gerlega þá pólitík, sem hefir að herópi: »«// eða ekkert,« — ein-
mitt þá pólitík, sem ýmsir hinna frökkustu angurgapa vorra daga
eru að reyna að sannfæra lýðinn um, að hafi verið hans stefna,
og þeir því sannir arfþegar hans.
VII. PÓLITÍSKT PROSKALEYSI OG BLAÐABULL Á ÍS-
LANDI.
Af mörgum ummælum í bréfum Jóns Sigurðssonar má sjá,
hve sáran hann hefir fundið til þroskaleysis Islendinga í stjórnmál-
um, og hvað blöð þeirra væru ónýt og prédikuðu mikla vitleysu.
Svo ramt kveði jafnvel að þessu, að þeir, sem óðastir séu og
stærst geri gönuhlaupin, séu taldir vitrustu menn landsins. Pað
geti því jafnvel verið samvizkusök að trúa þeim fyrir löggjafar-
valdi og sjálfstjórn, því engin vissa sé fyrir, að þeir séu færir um
að stjórna sér sjálfir.
(1848) »Það er ergilegast með íslendinga, þessar andskotans sú-
bjektíve gönur, sem þeir fara í; það kemur af einsetunum, og að þeir
nenna ekki að fylgja með eða hugsa, nema hver um sig, eftir því sem
honum dettur í hug.« MJS. 139.
(1850) »Skaði er það mikill, þegar Islendingar gæta ekki að sér,
þá sjaldan þeir eiga að sjá um nokkuð sjálfir; því þegar klaufalega
fer, þá verður margur til að segja, að peim sé ekki trúandi fyrir
stjórn á sjálfum sér; Danir verði að vera fyrir framan hjá þeim, ef
vel eigi að fara.« MJS. 153.
(1858) nStjórnin verbur nú að hafa vit fyrir ykkur, og ég er
blóðrauður út undir eyru af að sjá til ykkar, og hugsa um, ab mabur
geti varla fyrir guði og samvizku sinni beðið utn löggjafarvald handa
slíkum mönnum. . .Ég veit reyndar, að ykkur er vorkunn, ef þið hafið
ekki séð annað en »Norðra« ; en ég veit ekki, hvað slíkir menn eiga skil-
ið, sem pykjast ætla að frœða públíkum, og eru pá bæði fullir af
heimsku og hleypidómum.<s. MJS. 254.