Eimreiðin - 01.01.1916, Síða 55

55
andi Betlehemsstjarna út úr hverju hans kvæbi og hverju hans
orði. Hann er framar öllu öðru skáld mannelsku og hjartagæzku.
Hann elskar og trúir á alt gott, bæði á himni og jörðu. Hann
er trúmaður hinn mesti, sannarlega guðelskandi maður. En hann
má ekki til þess hugsa, að nokkur eigni guði nema það, sem er
gott. Og hann getur ekki hugsað sér gæzku guðs öðruvísi en
sem hæsta stig mannelskunnar. Harðir og strangir refsidómar
eru honum viðbjóður. Hann trúir á mildi og mannúð, fyrirgefn-
ing og farsæld að eilífu.
Séra Matthías hefir ort ósköpin öll af erfiljóðum, eftir
fólk af öllum stéttum. Og vill þá vanalega svo fara með flesta,
að þau verði stundum dauf á bragðið. En ekki höfum vér séð
nein erfiljóð eftir séra Matthías, sem kallast gætu með öllu ónýt.
í öllum þeim aragrúa glampar jafnan einhver neisti skáldlegrar
snildar, sem snertir svo vel og þægilega tilfinningastreng lesand-
ans og gerir þau svo huggunarrík. Og mörg þeirra eru hrein og
bein snildarverk. Fremst þeirra allra er þó kvæðið »S o r g«,
sem hann orti eftir konu sína, enda er það einn af dýrustu gim-
steinunum í íslenzkum bókmentum.
»Guð er sá, sem talar skáldsins raust« kvað Gísli Thóraren-
sen um Jónas Hallgrímsson. En ekki ætti slík setning síður við
um séra Matthías. fví að þó að kvæði hans séu auðvitað harla
misjöfn að gæðum, eins og hlýtur að vera um allan þann grúa,
þá þekkjum vér ekkert skáld í hinum nýrri bókmentum vorum,
sem ber þess svo augljós merki, að vera guðinnblásið skáld, eða
gæddur því, sem á útlendum tungum kallast vdivinationi. Hann
er skáldkonungur af guðs náð.
Það var ásetningur EIMR., að flytja að þessu sinni yfirlits-
ritgerð um skáldskap og ritstörf séra Matthíasar. Hafði hún ver-
ið pöntuð hjá íslenzku skáldi, sem lofað hafði að rita hana. En
hann gafst upp við hana; og þegar ritstjórinn fékk um það að
wfita, var komið í eindaga, svo enginn tími var til að semja nýja.
Það er sem sé ekki neitt áhlaupaverk, þar sem um jafnmikil og
margháttuð bókmentastörf er að ræða.
Vér verðum því að láta þessi fáu framanskrifuðu orð nægja
í þetta sinn, En jafnframt höfum vér snúið oss til Hafnar-
skáldanna íslenzku og beðið þau að lofa EIMR. að flytja af-
mæliskveðjur frá þeim til skáldkonungsins. Og þær koma hér
á eftir.