Vísir - 08.12.1959, Page 6

6
JÓLABLAÐ VÍSIS
með þessu lagi og tóku svo fleii'i
til við þæi’ smíðai- á eftir þeim,
og voru fiestir þeirra fyrir einn
hest. Þessir sleðar voru marg-
falt betri en þeirgömlu.Fyrstog
fremst mátti hafa hálfu þyngra
hlass á þeim en hinum, án þess
að neitt yrði þyngra fyrir hest-
inn, og svo bar pallinn stórum
hærra ^yfir ísinn en á gömlu
sleðunum, svo nálega aldrei
skemmdist varningurinn af
vatni, sem alltítt var á hinum.
Góöur sleði
Jónasar læknis.
Að lokum vil ég minnast enn
á einn sleða, sem inn var flutt-
ui' hingað. Með hann kom mæt-
ismaðurinn, Jónas læknir Krist-
jánsson, er hann kom úr einni
Ameríkuför sinni. Sá sleði hafði
aðeins tvö sæti, fyrir þann, sem
keyi’ði, og einn fai’þega. Jónas
keyrði oftast sjálfur og sat þá
fylgdarmaðurinn í hinu sætinu.
Sleði þessi var laufléttur og
hestinum betra að draga tvo
menn en bera einn, og þó var
sá kostur beztur, að alveg var
sama þó hesturinn væri svo
hárðgengur að honum væri ná-
lega óreitt; var hann jafngóður
fyrir sleðann sem vekringur-
inn.
Aktygi fylgdu sleðanum, og
voru þau frábrugðin þeim héi’-
lendu að því leyti, að bógtrén
náðu hátt yfir makkann og á
milli þeirra efst var fest bjalla,
sem hringdi hátt og snjallt
við hverja hræringu hestsins.
Voru klárarnir óvanir þvílíkri
hljómlist og brugðust margir
illa við og rammfældust, en
Jónas var ófáanlegur að bi’eyta
nokkuð þessum útbúnaði; hélt,
að ekki veitti af að ýta við þeirn
vel flestum. Einu sinni kom
bóndi framan úr héraði til að
sækja lækninn. Hann var með
emn hest, viljagóðan, en ekki
lausan við fælni, og skýrði hann
Jónasi frá því, og bað hann að
taka bjölluna úr aktygjunum og
mundi þá við engu hætt. Því
þverneitaði Jónas, taldi, að ekki
mundi veita af að hvetja hann,
enda mundi hann ekki sprikla
lengi, þó hann þusaði eitthvað
íyrst.
Gott, að hann
sneri í suður!
Spegilglæra var þá frá
kaupstaðnum og fram allt hér-
að, og veður ágætt er þeir lögðu
af stað. Leggja þeir á klárinn
við sýsluhesthúsið, sem þá var
syðsta húsið í bænum, og var
svell heim að dyrum. Jónas
sezt svo á sleðann ásamt bónda
og um ieið og hesturinn kennir
klukknahljómsins rammfælist
hann fram allar „flæðar“, og er
sama rokan alla leið inn á Ás-
hildai’iioltsvatn. Ekki varð hest-
urinn þar stöðvaður og æðir
hann nú á flengsprett inn allt
vatnið. Dálítið haft er á milli
vatnanna unz Miklavatn tekur
við. Var það nú autt og íslaust
og þar getur Jónas loks stöðv-
að hestinn. Er þeir hafa kastað
mæðinni, segir læknir: „Þetta
var fjandans mikil roka. En
heppnir vorum við, að hann
skyldi snúa í suður, þegar hann
fór af stað.“
Mér eru enn í minni marg-
ir fallegir dráttarhestar úr
Blönduhlíðinni, sem maður sá í
sleðaferðum vetur eftir vetur.
Þeir fóru margar ferðir vetur
hvern, ýmist í góðu eða slæmu.
færi, og rnætti um suma segja,
að þeir væru orðnir svo kunnir
leiðinni, að þeir rötuðu sízt
verr en eigendur þeirra, ef í
harðbakka sló; enda þá oft látn-
ir ráða og skeikaði hvergi. Væri
það þess vert að minnast sumra
þeirra, þó ég rúmsins vegna
verði að láta það ógert að
mestu.
Skjóni
á Bjarnastöðum.
Þegar ég býi’jaði búskap á
Hjaltastöðum, bjó á næsta bæ
við mig, á Bjarnastöðum, bóndi,
er Sigurður hét Þorsteinsson.
Var hann föðurbróður frú Elin-
borgar Lárusdóttur skáldkonu.
Ekki var hægt að hugsa sér
betri granna fyrir frumbýling,
því hann var boðinn og búinn
að greiða úr hvei’jum vanda
fyrir mig. Sigurður átti skjótt-
an hest, hinn mesta stólpagrip,
sem hann notaði jafnt til reiðar,
aksturs og áburðar. Hann var
með stærstu hesturn, bi’jósta-
mikill og vöðvagróinn. Svo var
hann ^’ammelfdur, að aldrei sá
ég hann fara í strand með sleð-
ann, hvorki á sandi né í sköfl-
um. Var þá sem þessi mikla
skepna fæi'ðist öll í aukana og
neytti heljaraflsins, unz sleðinn
var laus. Hann var mjög varúð-
arfullur, ef ís var veikur, enda
fór hann aldrei niður um ís, og
var sem hann létti sér á, ef
hann var ótraustur. — Aldrei
brást hann með að rata, og var
þó stundum illt að halda stefn-
unni um eylendið, í myi’kri og
logndrífu.
Fyrstu árin, sem ég bjó, ók
Sigurður öllu fyrir mig úr kaup-
stað, og var þá jafnan með
Skjóna í þeim ferðum; fórum
við oftast allar kaupstaðarferð-
ir, unz þessi vinur minn dó, 8.
marz 1928,
Hann kom t'il að fá
sér tuggu.
Lítið er gott hrossahey á
Bjarnastöðum, en aftur á móti
eru Hjaltastaðir orðlögð engja-
jörð, og heygæði þar mikil. Æf-
inlega lagði ég til nesti Skjóna
í þessar ferðir og svo gisti hann
alltaf hjá mér gestanæturnar
þi’jár, eftir hvei’ja ferð. Ég hafði
hann alltaf á sama stað í litlu
hesthúsi fyrir framan nokkur
folöld.
Eitt sinn var það seinnipart
vetrar, er öllum akstri var lok-
ið, að ég sé, að Skjóni kemur
í hægðum sínum sunnan tún og
labbar upp að hesthúsinu og
stanzar við dyrnar. Ég fór upp-
eftir og hleypti honum inn og
gaf honum á stallinn. Þegar ég
hélt hann hefði lokið tuggunni,
fór ég upp eftir og hleypti hon-
um út og labbaði hann þá ró-
lega heim til sín. Þetta gerði-
hann oft eftir þetta, og hafði
Sigurður gaman af, sagði hann
vera að bæta sér í munni, með
því að heimsækja mig.
IiáÖar leiðir
í niðaniyrkri.
Um vitsmuni Skjóna er þessi.
saga:
Eitt sinn, skönnnu eftir ný-
ár, fórum við Sigui’ður í kaup-
staðarferð, og hafði hann
Skjóna fyrir sleðanum, sem
venja var. Neðar á Vatnabökk-
unum átti ég hey, er ég setti
þar saman að vetrinum, og
stönzuðum við þar. Tók ég í
poka handa Skjóna í nestið, og
fékk hann góða tuggu á meðan
við vorum að láta í pokann og
koma honum fyrir á sleðanum.
Ekki var færið vel gott, en þó
mátti hafa þéttingshlass á. —
Venja var það hjá bændum í
Út-Blönduhlíðinni að fara til og
frá á dag í slíkum sleðaferðum.
Var þá farið af stað í kola-
myrkri, og ef vel gekk var kom-
ið á Krókinn um það leyti er
búðir voru opnaðar. Oft varð
mönnum tafsamt og vanalega
varð ekki komizt á stað heim-
leiðis fyrr en undir rökkrið í
skammdeginu. Maður var því á
fei’ðinni í brúnamyrkri báðar
leiðir. Var því oft illt að halda
slóðum á eylendinu, því fátt ei"
þar, sem hægt er að átta sig á,.
er öll jörð er undir ís.
Skjóni
mundi rata heim.
Er við héldum af stað, slóg-
ust þrír sleðamenn í samfylgci
með okkur, og var þá byrjað að
fjúka, en veður þó hægt. Er
við komum inn á Miklavatn,.
var komin þéttings logndrífa,
en þó héldum við stefnunni. Ei*
við komum fram að Húsabakka,
létu sumir það til sín heyra, að
hyggilegast væri að beiðast gist
ingar, en tefla ekki í neina tví-
sýnu, því ef hann hvessti væri
um leið komin iðulaus stór-
hríð. Víst var þetta viturlegt
ráð, en þá var nú farið að stytt-
ast fyrir okkur Sigurði, enda
var hann ófáanlegur til annars
en halda áfram. Verður það
svo úr.
Enn óx logndrifan, og myi’krið
að sama skapi og eftir nokkra
stund mun enginn okkar hafa
haft réttar áttir. Tóku þeir nú
heldur að ámæla Sigui’ði fyrir
Framh. á bls; 33
9<
Iðnaðarbanki
Islands
Lækjargötu 2, Reykjavík. — Sími 19670.
9<
Bankinn
annast Kvers konar
bankastarfsemi innan lands.

9<
ÍÐNAÐARMENN
beiniÖ viÖskiptum ykkar til bankans
og stuöliö meÖ því aö auknum
framföruir! og öryggi í starfi ykkar.
t;
9<
ií