Aldamót - 01.01.1900, Qupperneq 107
io7
samt fyrir mannlega hugsun til að hneykslast á. Eg
veit og kannast hátíölega við, aö þetta er ekki nema
lítið atriöi í mótsagna kerfi þyí, sem mannleg hugsun
á viö aö stríöa, þótt það sé frá ööru sjónarmiði stór-
atriði. En eg veit líka, aö heilbrigður mannsandinn
veröur ævinlega aö glíma við þessar mótsagnir og
lætur þær aldrei í friði. Hann tekur fyrir eina mót-
sögn á þessu tímabili og aöra • mótsögn aftur á ööru.
Freistingin beitir einni mótsögninni hér og annarri
mótsögninni þar, til þess aö láta vantrúna veröa ofan
á í heimi hugsananna ekki síöur en í lífi mannanna.
þaö er sjálfsagt ætlunarverk kirkjunnar, guðfræðing-
anna, — þeirra manna, sem bezt geta gefið sig við því,
aö sýna fram á, að þaö vopn, sem vantrúin í það skifti
heldur mest á loíti, sé ónýtt og einskis vert. þaö er
sjálfsögð skylda hennar gagnvart sjálfri sér og gagn-
vart heiminum, að greiöa úr og leysa eins margar slík-
ar mótsagnir og henni er unt; það er ekki nóg að
sýna fram á, að mótsagnirnar séu svo margar, sem
mannsandinn veröi í auömýkt að beygja sig fyrir, að
þaö gjöri þess vegna lítið til, hvort einni sé fleira eöa
færra. Hann beygir sig nú ekki fyrir þeirri mótsögn,
sem hann í það skiftið hefir látið fá vald yfir hugsun
sinni, einungis fyrir það. Hann verður að fá eitthvert
svar, sem að minsta kosti bendir ofur lítið áleiðis. Og
það er ávalt unt að finna það svar, sem friðar hann
um stund, ef vel er leitað, —svar, sem að vísu sjaldn-
ast er fullnaðarsvar.en er þó ofur lítið nær takmarkinu
en áður. þessi heilabrot eru lífið og sálin í andans
efnum. Án þeirra verður andans líf eins og stöðu-
pollur, — fúll og banvænn stöðupollur, sem eitrar
loftið og gjörir lífið hér á jörðunni ljótt og hrukkótt
og ellilegt.