Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1982, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. MIÐVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1982.
13
12,7%, er greidd niður í 9,7% og
vegna Ólafslaga er hún enn skert um
rúm 2,2%, þannig að verðbætur á
laun verða 7,51 % um næstu mánaða-
mót. Kostnaðurinn — sem tekinn er
að sjálfsögðu úr vösum skattborgar-
anna — verður 350 millj. kr. á þessu
ári vegna þessara auknu niður-
greiðslna og fyrirhugaðra næst þegar
vísitalan er reiknuð. Á næsta ári
verður kostnaðurinn 600 til 700 millj.
króna sem er tvö- til þreföld upphæð
fjárveitinga til grunnskólabygginga,
sjúkrahúsa, heilsugæslustöðva,
hafna, dagvistarstofnana og flug-
valla í landinu!
Þjóðhagsstofnun hefur nú
framreiknað hækkun fram-
færsluvísitölu á yfirstandandi ári,
miðað við þessar niðurgreiðslur og
að engin grunnkaupshækkun verði á
,árinu. Niðurstaðan er yfir 40% og að
byggingavísitala muni hækka um
47% milli ára. Samt segir rikis-
stjórnin að hún stefni að því að ná
verðbólguhraðanum niður í 30% á
síðari hlutaársins!
Frá því að ríkisstjórnin var mynd-
uð hefur hún beitt eintómum bráða-
birgðaaðgerðum í efnahagsmálum.
Þær hafa beinst fyrst og fremst að
því að rugla vísitölugreyið í ríminu og
þar með mælikvarðann á verð-
bólguna. Hvergi hefur örlað á því að
ráðast að rótum vandans með já-
kvæðum hætti. Mestu blekkingar- og
bráðabirgðaúrræðin eru þó niður-
greiðslurnar sem nú er gripið til, enda
hefur sjálfur forsætisráðherrann sagt
um miklu minni niðurgreiðslur en hér
um ræðir: „Þessar miklu niður-
greiðslur skekkja verðlag . . . Þær
bjóða heim hættu á misnotkun og
spillingu. Þær leiða til þess að þeir
ríku fái meira úr ríkissjóði en hinir
snauðu.”
Skömmu fyrir áramót skrifaði
Magnús Bjarnfreðsson grein um
efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar,
sem hann nefndi „Allt til bráða-
birgða”. Hann lýsir vel haldleysi
þessara bráðabirgðaúrræða og segir
siðan ,,Við nálgumst það að standa í
sömu sporum og þegar ríkisstjórnin
var mynduð til þess að berja á
verðbólgunni.” (Leturbr. hér).
Þetta er sannleikurinn í málinu en
ekki sú falska mynd sem stjórnarliðið
reynir að halda að fólki með því að
vísa í skollablinda vísitölu frá því í
fyrra.
Lárus Jónsson,
alþingismaður.
!
,1
Á að gefa Skamfinövum
kosningarétt á Islandi
Fyrir Alþingi liggur nú stjórnar-
frumvarp um breytingar á sveitar-
stjórnarlögum. Þar er veigamesta
breytingin sú, að erlendir ríkisborg-
arar eiga að fá kosningarétt í sveitar-
stjórnakosningum á íslandi. Erþetta
grundvallarbreyting á kosningarétti,
en hingað til hafa þeir einir haft
kosningarétt á íslandi, sem eru
íslenskir ríkisborgarar og eiga búsetu
áíslandi.
Engin umræða hefur orðið um
þetta frumvarp og þykir mér því rétt
að reifa það örlítið.
Hluti af norrænu
samstarfi
Fyrir nokkrum árum gerðu
Svíþjóð, Danmörk, Noregur og
Finnland með sér samkomulag um,
að ríkisborgarar þessara landa hafi
atkvæðisrétt í sveitarstjórnum, þar
sem þeir eru búsettir. Þetta skipti
mestu máli fyrir Finna, en tug-
þúsundir Finna búa í Svíaríki og
vinna þar störf, sem eru of fín fyrir
innfædda.
Þessi gagnkvæmi kosningaréttur
er talinn hluti af norrænu samstarfi
og merki um bróðurhug þessara
þjóða sín í milli.
íslendingar hafa ekki verið aðilar
að þessu samkomulagi, en íslending-
ar búsettir í hinum Norðurlöndunum
hafa haft þar kosningarétt eins og
aðrir.
Þykir rikisstjórninni nú, sem
okkar hlutur megi ekki eftir liggja, óg
leggur til, að Skandinavar fái
kosningarétt í sveitarstjórnar-
málefnum, hafi þeir haft búsetu hér í
þrjú ár.
Vafasamt í
meira lagi
Ég verð að segja eins og er, að mér
finnst það vafasamt í meira lagi að
veita útlendingum kosningarétt hér á
landi. Samkvæmt upplýsingum í
frumvarpinu eru hér á landi um 1000
Skandinavar, en ekki hefur allur
fjöldi þeirra verið búsettur í
nægilega mörg ár til þess að fá
kosningarétt. Ljóst er þó, að hér er
um verulega stóran hóp að ræða,
mun fleiri t.d. en þeir, sem eru
flokksbundnir Alþýðubanda-
lagsmenn í Reykjavík. Ekki kemur
fram í frumvarpinu, hvar þessir
menn búa, — eru þeir dreifðir um
landið eða búa flestir í örfáum
hyggðalögum. Ekki kemur heldur
fram i frumvarpinu, hvort þeir séu
einhvers staðar verulegur hluti
byggðarinnar.
En það skiptir þó ekki meginmáli.
Aðalatriðið er það, að með því að
veita Skandinövum kosningarétt á
íslandi er verið að opna dyrnar fyrir
gagnkvæmum ríkisborgararétti á
Norðurlöndum, þ.e. að Norður-
landamenn hafi sömu réttindi hvar
sem þeir búa í Skandinavíu.
Nýtt jafnréttisákvæði
í þessu samandi er hollt að
minnast þess, að svonefnt jafnréttisá-
kvæði var eitt mesta deilumál
Haraldur Blöndal
íslendinga og Dana, þegar samið var
um fullveldi íslands. Margir
íslendingar óttuðust jafnréttisá-
kvæðið (um gagnkvæman rétt
íslendinga og Dana í hvoru rikinu
fyrir sig) og töldu, að hér væri i raun
ekki um neitt jafnrétti að ræða, því
að Danir væru svo miklu fjölmennari
en íslendingar.
Því voru sett í stjórnarskrána
ströng búsetuskilyrði fyrir kosninga-
rétti, þ.á m. fimm ára búseta i
landinu.
Ég fæ ekki betur séð en stjórnar-
frumvarpið um jafnan kosningarétt
Íslendinga og Skandinava sé í raun
nýtt jafnréttisfrumvarp, þar sem
verið sé að opna þær dyr, sem
íslendingar hafa verið sammála um
að hafa lokaðar.
Misskilin
N orðurlandasam vinna
Ég er ekki á móti norrænni
samvinnu. Ég er hins vegar á móti
hverri þeirri samvinnu, er stofnar
fullveldi landsins og forræði
þjóðarinnar á eigin málum i hættu.
Ég fæ ekki séð, að Skandinövum,
sem hér búa um stundarsakir, sé
meiri vorkunn en öðrum
útlendingum, að hafa ekki kosninga-
rétt. Og ég er ansi hræddur um, að
þegar Skandinavarnir eru komnir
með kosningaréttinn, þá muni aðrar
þjóðir koma á eftir og óska hins
sama. Og hversu vænt, sem okkur
kann að þykja um Skandinava, þá er
fjarstætt að veita þeim einhver for-
réttindi.
Ég held, að hér sé Norðurlanda-
samvinnan komin á villigötur.
Gagnkvæmur kosningaréttur hallar á
íslendinga, sveitarfélög eru mörg æði
fámenn og þar getur hvert atkvæði
ráðið úrslitum. Ég er hræddur um,
að mörgum sveitarstjórnar-
manninum þætti súrt í broti, ef hann
missti umboð vegna þess, að erlendir
men, sem ekki einu sinni tala eða
skiljaéíslensku, eru búnir að fá
kosningarétt.
Getasótt um
ríkisborgararétt
Ég geri ráð fyrir, að mörgum
finnist það skritið, að fólk, sem e.t.v.
er búið að búa á íslandi í mörg ár og
á hér fjölskyldu skuli ekki fá að
kjósa. En það er til einföld bót á þvi.
Þetta fólk getur sótt um íslenskan
rikisborgararétt og það er auðsótt
mál, ekki síst fyrir Skandinava.
Sumir kunna að vísu að óska eftir
því að halda sínu gamla ríkisfangi.
Það er þeirra mál og þeir taka lika af-
leiðingunum af því.
Og er ekki skynsamlegra að láta
réttindi og skyldur fara saman, — að
láta ríkisfangið ráða því, hvort menn
kosningarétt, — láta landsmenn sitja
við sama borð og útlendinga við
sama borð?
Haraldur Blöndal.
£ Haraldur Blöndal skrifar um stjórnar-
frumvarp um aö veita Skandinövum
kosningarétt í sveitarstjórnarkosningum og
varar við samþykkt þess.
er bönnuð. Öll starfsemi hennar fer
fram neðanjarðar, þar eð fundir eru
bannaðir og allar tilraunir til funda-
halda enda með handtökum og
morðum.
Um það bil 200 starfsmenn verka-
lýðsfélaga hafa verið i fangelsum í
upp undir tvö ár. 7000 félagsmenn
verkalýðsfélaga hafa verið myrtir og
300 hafa horfið. Verkföll eru að heita
má úr sögunni. Hver skyldi vera af-
staða verkalýðshreyfingarinnar í E1
Salvador til ríkisstjórnar Napoleons
Duartes?
Misskilningur
Blöndals
Fjöldi presta hefur verið myrtur
eða þeir látnir „hverfa” eftir morðið
á Rómeró erkibiskup. Það er mikill
misskilningur hjá Blöndal, að kirkjan
í E1 Salvador sé öll á bandi Duarte-
stjórnarinnar. Morðin á prestum
landsins tala þar skýru máli. Hitt er
annað mál, að nýi biskupinn, sem tók
sæti Rómerós, Rivera Y Damas,
kveður ekki eins sterkt að orði í
stuðningi sínum við alþýðu landsins.
Fullyrt er af þeim, setn bezt þekkja,
að það sé til þess að hljóta ekki sömu
örlög og fyrrverandi erkibiskup. Láir
honum einhver?
Frjálsir fjölmiðlar eru ekki til í E1
Salvador. Dagblöð þau, sem enn
sjást í borgum, eru ritskoðuð og
meira að segja starfsmenn mann-
réttindahópa fá ekki inni fyrir efni
sitt nema í litlum auglýsingum, sem
eru rækilega ritskoðaðar af her-
stjórninni. Fjöldi blaða- og frétta-
manna hefur verið rekinn úr landi á
undanförnum mánuðum. 12 frétta-
menn voru myrtir á tímabilinu jan.
1980 — maí 1981,23 hafa verið fang-
elsaðir og þrír þeirra hafa síðan
„horfið”. Hvaðaafstöðuskyldu rit-
stjórar og útgefendur hafa til stjórnar
Duartes?
íbúar E1 Salvador eru nú taldir
vera um 4,5—4,8 milljónir, en mjög
erfitt er að meta þessa tölu nákvæmt
vegna tíðra morða og gífurlegs flótta-
mannavanda. E1 Salvador er á stærð
við 1/5 hluta Islands. Skæruliðar
stjórna um það bil fjórðungi
landsins. Þeir eru fremur illa vopnum
búnir og fullyrðingar Bandaríkja-
stjórnar um vopnasendingar frá
Kúbu og Nicaragúa eru ekki byggðar
á trúverðugum heimildum. Það er
augljóst af framansögðu, að lítill
skæruliðaher getur ekki án stuðnings
almennings í landinu haldið heilutn
héruðum landsins gegn stjórnar-
hernum, sem búinn er vopnum úr
besta vopnabúri heims. Og vonlaust
má telja, að stjórnarandstaða
landsins gæti eflst og dafnað, eins og
hún hefur gert, án stuðnings alþýðu
manna.
Allir á einu máli
Allmargir stjórnmálamenn í V-
Evrópu þekkja vel til mála í E1
Salvador. Alþjóðasamband jafn-
aðarmanna hefur að athuguðu
máli kveðið upp þann dóm, að ríkis-
stjórn Napoleons Duartes sé ógnar-
stjórn, sem þrífist í skjóli glæpa og
pyndinga. Fjöldamargir forystumenn
jafnaðarmanna um heim allan hafa
tekið undir þessa skoðun. Er það
tilviljun , að flestir áhrifamenn og
fréttamenn, sem farið hafa til E1
Salvador til að kynna sér ástandið,
skuli allir tala einu máli um þessa at-
burði? Allir segja þeir, að ríkisstjórn
Napoleons Duartes sé rúin trausti og í
skjóli hennar þrífist linnulaus morð á
saklausu fólki, börnum og konum
jafnt sem gamalmennum. Er það
tilviljun, að þessir menn eru allir
sammála um það, hvað beri að gera
í landinu, ef þar eigi að komast á
friður? Eina leiðin sé að veita
stjórnarandstöðu landsins fullt
pólitískt frelsi og reyna að semja um
pólitíska lausn.
Kommagrýlan
Bandaríkjamenn fullyrða að
kommúnistar séu að baki stjórnar-
andstöðu E1 Salvador og fóðri hana
með fé og vopnum. Fyrrum varnar-
málaráðherra Noregs er einn þeirra,
sem er gjörkunnugur málefnum í
Mið-Ameríku og E1 Salvador. Hann
hefur mótmælt þessari túlkun og er
ekki einn um það. Hann segir: ,,Ég er
persónulega kunnugur stjórnarand-
stöðunni í E1 Salvador. Þeir menn eru
í órafjarlægð frá Moskvulínunni.”
Við þessar aðstæður, sem að
framan er lýst, ætlar stjórn
Napoleons Duartes að efna til
„frjálsra kosninga”. Þessar kosning-
ar eru ekki annað en skrípaleikur;
engir nema leppar Duartes og þeir
sem ekki setja sig upp á móti stefnu
hans fá að bjóða fram í
kosningum. Stjórnarandstaða
landsins þorir af augljósum ástæðum
ekki að skríða úr felum. Aftökulisti
stjórnarinnar talar þar skýru máli.
Það er furðulegt, að nokkur
íslendingur skuli treysta sér til að
verja þá böðla, sem nú fara með
völdin í E1 Salvador með virkri
aðstoð Bandaríkjanna. Hvar er
skilningur og þekking þeirra manna á
vegi stödd, og hvað hafa þeir lært á
sjálfstæðisbaráttu sinnar eigin
þjóðar? Hvar er mannúð og hugsun
slíkru manna á vegi stödd, sem geta
varið þau grimmdarverk, er eiga sér
stað i landinu? Rök þeirra um, að
Sovétfasisminn fremji aðra eins
glæpi, eru að mati undirritaðs
ógeðfelldari en svo, að hægt sé að
svara þeim. Vist er, að almenningi í
E1 Salvador hlýtur að ganga illa að
skilja, hvernig hægt er að réttlæta
fjöldamorð í landinu með því að slíkt
hið sama gerist í Afganistan og
Póllandi. Eigum við ekki að byggja
siðferðiskennd okkar á einhverjum
öðrum grunni, Haraldur?
Þráinn Hallgrímsson,
blaðamaður,
fulltrúi Mannréttindanefndar
E1 Salvador á íslandi