Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.1985, Blaðsíða 25

DV. LAUGARDAGUR13. JULl 1985.
25
*■*■★★* * + * * ■* **+ * "k + + * + -k + *
í+'
Margt smátt..
ir matsölustaöir geta ekki einfald-
lega heitiö íslenskum nöfnum. Eina
skýringin, sem ég kem auga á, er sú
aö eigendur staðanna séu aö höfða til
þeirrar lensku tslendinga aö þykja
allt gott sem útlent er.
En hálf er það nöturlegt aö kjúkl-
ingar, sem aldir eru upp til slátrun-
ar í Mosfellssveit eða noröur á Sval-
baröseyri, skuli endilega þurfa aö
heita Kentucky Fried, Westem Fried
og Southem Chicken þegar þeir em
étnir á skyndibitastöðum í nágrenni
við uppeldisstaði sína.
íslensk málnefnd
Bréfritari bætir því viö hvort ekki
sé til einhver sá aödi sem geti leiö-
beint mönnum sem em aö velja nöfn
á fyrirtæki sín.
Sá aðili er reyndar til. Þar er um
aö ræða tslenska málnefnd. Ég
þykist þess fullviss og byggi á
reynslu aö á þeim bæ er ljúfmann-
lega leyst úr hvers manns vanda. Aö
auki er til fjöldi orðhagra manna
sem væm f úsir til aðstoðar.
sagnarinnar að kveöa sem er til í
svipaðri merkingu, sbr. ljóðlínu
Tómasar,, Þaö kvað vera fallegt í
Kína...”
En máliö er ekki bara svona ein-
falt. Þaö er nefnilega fjarri því að ku
sé eina smáoröiö af þessu tæi. Þau
eru fleiri, nefnilega kva, kve, og kvu.
Líklega eiga öll þessi orö rót sína
aö rekja til sagnarinnar aö kveöa. Og
ekki er heldur óbklegt aö ku sé
yngsta orðmyndin þar eö hún er sú
eina sem ekki hefur v.
I bók Björns Karels Þórólfssonar,
Um íslenskar orðmyndir á 14. og 15.
öld, er upplýsingar aö finna um kva
og kvu. Kva fann hann í skrifum Jóns
Magnússonar (1610—1696). Björn
bætir því við aö nú sé kvu oftast sagt.
Þetta nú Björns á við áriö 1925 eða
þar um bil en þá kom téð bók út.
Astæðan fyrir þessu er vafalaust
sú aö sögnin aö kveöa afbakast í
framburði þannig aö þessi litlu,
óbeygjanlegu orö verða til.
Þetta getum viö haft til marks um
þaö aö latmæli, óskýrmæli og hvaö
stamað dagsdaglega og höfundur
Njálu ekki kunnaö við aö ljóstra því
upp þá verður Gunnar aö engu minni
maöurfyrirþað.
Hvenær verða
stúlkur konur?
Þá íþróttum kvenna er lýst vill
stundum vef jast fyrir þulunum hvort
keppendur séu stúlkur eða konur.
Sérstaklega man ég eina austur-
þýska hlaupakonu. Hún hefur þaö
helst til síns ágætis að hlaupa hraðar
en aðrar konur og þaö þótt hún sé
33ja ára og 3ja bama móðir.
En samt er hún oftast kölluð stúlka
í lýsingum á hlaupum sem hún tekur
þáttí.
Einu sinni uröu ungar stúlkur gjaf-
vaxta um fermingu og þar með kon-
ur. Þessi regla hefur örugglega tekið
einhverjum breytingum en þó þori
ég aö fullyrða aö 33ja ára gömul 3ja
bama móðir er alls ekki stúlka, jafn-
vel þótt hún hlaupi hraöar en gjaf-
vaxta meyjar um fermingu.
I vor skrifaöi ég pistil um erlend
fyrirtækjaheiti og komst aö þeirri
niöurstööu aö þau væri ekki svo al-
geng aö til vandræða horfði. Reynd-
ar var þau samkvæmt lítilli athugun
flest aö finna sem nöfn á kvenfata-
verslunum.
Nú hefur þaö gerst aö upp hafa
sprottið svokallaöir skyndibitastað-
ir, matmönnum, sem eru aö flýta
sér, til mikillar ánægju. Þessir staö-
ir, sem margir hverjir virðast selja
kjúklinga, heita flestir erlendum
nöfnum.
Þetta varö blaðalesanda tilefni til
að skrifa lesendabréf í DV miöviku-
daginn 27. júní sl. Þar segir frá nýj-
um skyndibitastaö sem heitir
American Style. Bréfritara finnst
þetta aö vonum heldur slæmt.
Undir það get ég vel tekið og bætt
því viö aö ég skil ekki af hverju þess-
Þaö er því örugglega ekki skortur
á hæfum leiöbeinendum sem veldur
því að seilast þarf til erlendra mála í
íslensk tunga 22
Eiríkur Brynjólfsson
leit aö „íslenskum” fyrirtækjaheit-
um.
Það ku vera...
Skömmu áöur en skóla lauk í vor
kom nemandi að máli viö mig og
fann aö því aö ég notaði orðið ku.
Þetta sagöi strákur vera málleysu.
Um orðið ku er þaö aö segja aö lík-
lega er þaö runniö undan rifjum
þaö nú er kallað er fjarri því aö vera
uppátæki 20. aldar Islendinga einna
eins og stundum er látiö í veðri vaka.
Þessi hliö málsins hefur öruggiega
alltaf veriö til.
Okkur hættir oft til að lita aftur í
aldir meö þá glýju í augunum aö þá
hafi allt veriö gott og blessað og öllu
fari heldur hrakandi en hitt. Þá lita
menn á forna kappa sem vel talandi
vaska sveina og stoltar konur sem
uröu reyndar hvassyrtar ef þeim
var misboöiö. Og vissulega á sú lýs-
ing örugglega viö suma. En mér hef-
ur til dæmis aldrei dottiö í hug aö
Gunnar á Hlíðarenda hafi veriö
fljúgandi mælskur. Best gæti ég
ímyndaö mér hann lágmæltan og
jafnvel aö hann hafi stamaö þótt
hann hristi af sér slenið þegar hann
mundaöi atgeirinn.
En jafnvel þótt Gunnar hafi
m
ÚTBOÐ
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboðum í efnisvinnslu II á
Vestfjörðum 1985.
(25.000 m3.)
Verki skal lokið 20. október 1985.
Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð ríkisins á isafirði
og í Reykjavík (aðalgjaldkera) frá og með 15. júlí nk.
Skila skal tilboðum á sömu stöðum fyrir kl. 14.00 þann
29. júlí 1985.
Vegamálastjóri.
ÚTBOÐ
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboðum í lagningu Ólafs-
víkurvegar um Laxá og Fáskrúð.
(Lengd 2,4 km, fyllingar 36.500 m3 og skeringar 13.000
m3.)
Verki skal lokið 1. nóvember 1985.
Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð ríkisins í Borgar-
nesi og í Reykjavík (aðalgjaldkera) frá og með 15. júlí nk.
Skila skal tilboðum á sömu stöðum fyrir kl. 14.00 þann
29. júlí 1985.
Vegamólastjóri.
*XXXXXXXXXXXXXXXXXKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX<
X
X
X
X
X
X
X
X
X
M
TIL SÖLU
Pontiac Trans Am '76, vél 455.
x
x
x
x
x
x
x
Ekinn 10.000 á vél, skipting TH 400, Ramair hedd, BM
skiptir, 4.10 drif — m.S.D 6 — Hooker flækjur, sér-
smíðuð olíupanna, Cragar felgur, Edelbrock millihedd,
Holley 800, Competition Cams As, o.fl., o. fl.
BfLASALAN
BRAUT HF.#
Skeifunni 11, símar 81502.81510.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxsxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
ÚRVALS NOTAÐIR
Árg. Krvi Kr.
Isuzu Trooper dísil 1982 70.000 650.000
Isuzu Trooper bensín 1982 30.000 600.000
Pontiac Grand Prix 1979 65.000 300.000
Ch. Monte Carlo 1979 55.000 400.000
Peugeot 504 1977 130.000
Ch. Caprice CL st. d. 1982 101.000 850.000
Fiat 131 1980 53.000 150.000
Toyota Corolla 1979 42.000 170.000
Lada 1500 station 1980 75.000 130.000
Mitsubishi L—300 m/gluggum
og sætum 1982 26.000 400.000
Ch. Citation, 4 cyl.. 1980 88.000 24ó .000
Buick Century Brougham 1982 49.000 595.000
Opið virka daga kl. 9—18 (opiö i hádeginu).
Opiölaugardagákl. 13 — 17.
Simi 39810 (bein lína).
BíLVANGURsf
HÖFÐABAKKA 9 5ÍMI 687300
IXXXXXXXXXXXXXXXXXfcXXXXXXXXXXXX.'XXXXI