Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1986, Blaðsíða 14

14
DV. MÁNUDAGUR 2. JÚNÍ 1986.
■i
4
I
i
)

L
■l
,1
i
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð I lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Sveiflur í kosningunum
Þegar spurt er um sigurvegara sveitarstjórnarkosn-
inganna, verður að hafa í huga, að staðbundnar ástæður
ráða víða úrslitunum í einstökum sveitarfélögum. Þó
má draga nokkrar ályktanir af sveiflunum í landinu sem
heild. Þá kemur í ljós, að Alþýðuflokkurinn hefur sigr-
að á landsmælikvarða. Flokkurinn hefur aukið fylgi
sitt frá síðustu sveitarstjórnarkosningum um nálægt
fimm prósentustig, sem er mikið. Þetta þýðir, að Al-
þýðuflokkurinn er í sókn á landinu. Víða var fylgis-
aukning flokksins mikil, en ekki má gleyma, að
Alþýðuflokkurinn fór illa út úr kosningunum 1982 og
tapaði þá miklu. Formaður Alþýðuflokksins, Jón Bald-
vin Hannibalsson, getur á þessum grundvelli sagt, að
hinn nýi stíll hans hafi borið árangur. Þó er fylgisaukn-
ing flokksins mest í Reykjaneskjördæmi, þar sem
Kjartan Jóhannsson, sem Jón Baldvin felldi úr for-
mennsku, er helzti oddviti alþýðuflokksmanna. Jafn-
framt fer Alþýðuflokkurinn tiltölulega illa út úr
kosningunum í Reykjavík, kjördæmi formannsins, þar
sem eiginkona hans var í baráttusæti.
Annar sigurvegari kosninganna er Alþýðubandalag-
ið, sem bætir við sig um tveimur prósentustigum á
landsmælikvarða og kemur vel frá Reykjavík. Nú vakn-
ar því sú spurning, hvort kosningarnar séu vantraust
á ríkisstjórnina, þar sem flokkar í stjórnarandstöðu
vinna á. Svarið er, að svo er ekki, sé betur að gáð.
Fylgi stjórnarflokkanna er enn dágóður meirihluti
þeirra, sem kusu. í mesta lagi væri unnt að draga þær
ályktanir af þessum kosningum, að stjórnarflokkarnir
gætu tapað örfáum þingsætum, yrði fljótlega kosið til
þings.
Ekki má gleyma, að enn einn sigurvegari kosning-
anna er Davíð Oddsson borgarstjóri. Sjálfstæðisflokkur-
inn jók fylgi sitt í Reykjavík og hefur yfirgnæfandi
meirihluta í borgarstjórn. Þar sem mikill munur er á
fylgisaukningu Alþýðuflokks í Reykjavík og annars
staðar, verður sú ályktun dregin, að ýmsir kjósendur
Alþýðuflokks í þingkosningum hafi kosið Sjálfstæðis-
flokkinn í borgarstjórnarkosningunum. Svipað gildir
um aðra lista, nema þá helzt Alþýðubandalagið. Skoð-
anakönnun DV hafði einnig sýnt, að svona færi.
DV hafði í skoðanakönnun viku fyrir kosningarnar
sýnt í skýrum dráttum, hvernig færi í Reykjavík. Ef
borgarfulltrúar hefðu verið valdir í hlutfalli við fylgi
listanna samkvæmt þeirri skoðanakönnun, hefði Sjálf-
stæðisflokkur fengið 10, Alþýðubandalagið 3, Alþýðu-
flokkur einn og Kvennalistinn einn. Skoðanakönnunin
sýndi einnig, að Framsókn skorti lítið á að fá einn
mann og fella tíunda mann Sjálfstæðisfokksins. Það
gerðist. Þarna munar litlu á skoðanakönnun og úrslit-
um, þótt auðvitað verði fylgissveiflur síðustu vikuna
fyrir kosningar. Ekki er unnt að ætlazt til, að skoðana-
könnun geri betur.
DV hefur gefið kjósendum upplýsingar um stöðuna
í Reykjavík með öðrum hætti. Tekið var meðaltal af
svörum fólks í kosningagetraun blaðsins. Meðaltalið
var þannig, að Sjálfstæðisflokkurinn fengi átta fulltrúa,
Alþýðubandalagið þrjá, Alþýðuflokkur tvo, Kvennalist-
inn einn og Framsókn einn. Jafnframt var sagt frá, að
litlu munaði samkvæmt þessari spá, að Sjálfstæðis-
flokkurinn fengi níu menn en Alþýðuflokkurinn aðeins
einn, eins og varð. Þessi talning gaf Reykvíkingum því
mjög góða hugmynd um, hvernig leikar stæðu.
Haukur Helgason.
Ellert og
samhengið
Því verður trúlega aldrei neitað
að stofnun Dagblaðsins hér um árið
breytti miklu í íslenskri blaða-
mennsku og þjóðfélagsumræðu.
Flestum er kunn saga blaðsins og
hvemig það varð til, deilur ritstjóra
og ritstjómar við eigendur gamla
Vísis um frelsi til að stunda heiðar-
lega og „frjálsa" blaðamennsku.
Nokkrir blaðamenn og Jónas Kristj-
ánsson ritstjóri rifu sig lausa, fengu
fleiri í lið með sér og stofhuðu blað-
ið með mikilli þátttöku hins almenna
borgara. Skrif Jónasar vom umdeild
og vöktu athygli og tök blaðanna á
fréttum þóttu nýnæmi. Lykilatriðið
var þá aðgangur stjómmálamanna
úr öllum flokkum að blaðinu með
greinaskrifum. Dagblaðið rauf á
þann hátt einokun flokksblaðanna á
stjómmálaumræðunni.
Hinu mega menn ekki gleyma að
Dagblaðstilraunin fór út um þúfur
og blaðið var lagt niður. Það er kap-
ítuli út af fyrir sig en segir þó alla
söguna um afdrif blaðsins og sér-
staklega þann metnað sem eigendur
þess höfðu fyrir hönd blaðsins. Eftir
leynilegar viðræður við eigendur
Vísis - gömlu andstæðingana -
höfðu peningamir lokaorðið, þrátt
fyrir allar yfirlýsingamar um
„frjálsa" blaðamennsku. Á einni
nóttu vom Vísir og Dagblaðið sam-
einuð - að flestum starfsmönnum og
jafnvel stjómendum blaðanna for-
spurðum.
Til varð sérkennilegur bastarður í
íslenskri blaðamennsku sem enn
hefur ekki tekist að marka sér bás
enda er það sennilega ekki ætlunin.
Blaðið er gefið út svo lengi sem það
selst og megintakmarkið er að selja
blaðið með öllum þeim tilslökunum
sem þá verður að gera til þess að
styggja ekki stóra auglýsendur og
áhrifamenn í þjóðfélaginu.
Það er í þessu ljósi sem menn verða
að lesa grein Ellerts B. Schram, rit-
stjóra DV, á laugardaginn var um
Hafskipsmálið.
DV og Hafskip
Hér er tekið undir þá skoðun að
kannski sé ekki rétt að kenna Sjálf-
stæðisflokknum í heild um Hafskips-
málið. Auðvitað verður aldrei litið
framhjá þeirri staðreynd að nokkrir
þeirra, sem nú hafa komist undir
manna hendur vegna gruns um stór-
fellt fjármálamisferli, hafa gegnt
trúnaðarstörfúm fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn og verið málsvarar hans.
Sums staðar hefur þeim verið hamp-
að sem sérstökum dæmum fyrir þær
hugsjónir sem flokkurinn berðist
fyrir. En það var fyrir Hafskipsmál-
ið.
En það er mjög erfitt að draga
skýr mörk á milli DV og Hafskips
og því verðum við áhorfendur að enn
einu niðurlægingartímabilinu í sögu
DV og forvera þess. Skýringuna er
að finna í því að tveir stærstu hlut-
hafar og stjómendur DV, Sveinn R.
Eyjólfsson og Hörður Einarsson,
firamkvæmdastjórar og skuggarit-
stjórar, em jafnframt tveir atkvæða-
mestu menn innan Hafskips og eiga
þar mikilla hagsmuna að gæta.
Sláandi dæmi um meðhöndlun DV
á Hafskipsmálinu er að finna í frétt-
um á útsíðu á laugardaginn var: þar
heita ákæmatriði á hendur sak-
bomingum „grófar ásakanir".
Ellert kennir okkur hinum
Hér er tekið undir þá almennu
fordæmingu sem fram hefui- komið
á fréttaflutning sjónvarpsins af Haf-
skipsmálinu þegar sakbomingar
komu í Sakadóm. Þar hefði vissulega
mátt sýna stillingu. En á það er einn-
ig bent hér að enginn annar fjölmið-
ill i landinu hefur verið iðnari við
að notfæra sér mannlegan breysk-
leika og hörmungar en DV. Hvergi
hafa fleiri gróusögur verið bomar á
borð fyrir almenning en þar, hvergi
hafa fleiri fyrirsagnir með spuming-
armerkjum fyrir aftan verið birtar -
einkenni á slappri og metnaðarlítilli
blaðamennsku. Og DV hefur riðið á
vaðið í myndbirtingum af ógæfu-
fólki, slysum og hörmungum, langt
út fyrir það sem sæmandi hefur tal-
ist hingað til.
Helgi Pétursson
blaðafulltrúi Sambandsins
Það kemur því úr hörðustu átt
þegar DV-ritstjórinn Ellert B.
Schram reynir að leggja mönnum
lífsreglumar í stórundarlegri grein í
laugardagsblaði sínu. Þar ítrekar
hann margoft að ekki megi dæma
menn fyrr en þeir hafi verið fundnir
sekir, að myndbirtingar séu óþarfar
og fjölmiðlar hafi í tilviki Hafskips-
manna verið að velta sér upp úr
ógæfu fólks og fjölskyldna þeirra.
Hafskipsmálið sé í raun ógæfa,
harmleikur jafnvel, sem nokkrir
góðborgarar hafi leiðst út í fyrir til-
viljun. „Eftir ævintýralega áhættu í
siglingum milli Evrópu og Ameríku;
eftir örvæntingarfullar tilraunir til
þess að bjarga fyrirtækinu frá hruni;
eftir hatrammar pólitískar deilur,
kom að þvi á liðnum vetri að Haf-
skip var lýst gjaldþrota. Hundruð
starfsmanna misstu atvinnu sína,
eigendur töpuðu eignarhlut sínum,
Útvegsbankinn tapaði himdruðum
milljóna króna í lánveitingum og
ótölulegar fjöldi lánardrottna tapar
væntanlega kröfum sfnum í búið,“
segir Ellert B. Schram.
En svo kemst hann að þeirri geð-
klofalegu niðurstöðu að svonefnt
kaffibaunamál Sambandsins og Haf-
skipsmálið séu sömu ættar!
Þama em svo alvarlegar falsanir
á ferðinni að samvinnumönnum, sem
lengi hafa þurft að sitja undir
óhróðri og lygum DV og fyrirrenn-
ara þess, fallast næstum hendur.
Ekkert tengir þessi tvö mál saman.
Það sést best á lýsingu Ellerts sjálfs
á endalokum og afdrifum Hafskips
og starfemanna þess. Við þekkjum
öll þær ákærur sem bomar hafa ve-
rið á stjómendur Hafekips. Og öll
höfum við heyrt merkar yfirlýsingar
vararannsóknarlögreglustjóra um
gang rannsóknarinnar og til hvers
hún virðist leiða.
Ellert skammar sjónvarpið fyrir
að birta mynd af Hafekipsmönnum
þrisvar. Og hann spyr: „Höfðu þessir
menn drepið fólk, selt heróín eða
önnur eiturlyf? Höföu þeir stjómað
glæpahringum, vændishúsum eða
fjárplógsstarfeemi í undirheimum?"
Nú spyrjum við samvinnumenn og
aðrir almennir borgarar í landinu:
Hvað réð myndbirtingu DV af Er-
lendi Einarssyni, forstjóra Sam-
bandsins, þar sem hann kom úr
réttarsal fyrir skömmu? Af hverju
var þessi mynd birt enn á ný skömmu
síðar, þá sem myndskreyting við ein-
hveija rætnustu grein í DV um
málefni Sambandsins sem menn hafa
séð þar lengi og em þeir þó ýmsu
vanir? Haföi Erlendur drepið mann,
selt heróín eða önnur eiturlyf? Haföi
hann stjómað glæpahringum, vænd-
ishúsum eða fjárplógsstarfeemi í
undirheimum?
Eigum við von á betrun?
Ellert segir í grein sinni: „Hér er
aðeins verið að hvetja almenning,
stjómmálamenn og fjölmiðla til þess
að fara sér hægt í sleggjudómum og
hvatvísi."
Ellert B. Schram má heldur betur
taka við sér ef hann ætlar að snúa
við blaðinu gagnvart Sambandinu
og samvinnumönnum í þessu landi.
Grein Dagfara um Erlend Einarsson
og Sambandið fyrir skömmu var svo
yfirfull af sleggjudómum og almenn-
um mddaskap að það má teljast
furðulegt að sami maðurinn og ber
ábyrgð á þeirri grein skuli svo koma
fram og biðja menn að fara sér hægt
gagnvart þeim sem hugsanlega hafa
gerst brotlegir í Hafskipsmálinu.
Það viljum við öll gera. Það er Haf-
skipsmönnum lán í óláni nú að þeir
em tengdir DV. Guð hjálpi mönnun-
um heföu þeir talist til pólitískra
andstæðinga eigenda og ritstjóra
DV.
Að lokum rifyu Ellert B. Schram
upp Geirfinnsmálið og það að fjórir
menn sátu saklausir í gæsluvarð-
haldi mánuðum saman vegna ljúg-
vitna.
Man Ellert B. Schram hvaða tvö
blöð það vom sem veltu sér hvað
mest upp úr þvi máli og hefúr hann
nokkum tíma velt því fyrir sér hvaða
áhrif fréttaflutningur blaðanna
tveggja og greinaskrif hafði á gang
rannsóknarinnar? Man hann hveijir
það vom sem töldu að Ólafúr Jó-
hannesson, þáverandi dómsmálaráð-
hena og fonnaður Framsóknar-
flokksins, jafnvel flokkurinn allur,
væm potturinn og pannan í því
máli og í vitorði með smákrimmum
og morðingjum?
„Það mál á að kenna okkur að
fara varlega í fordæmingunni," segir
Ellert B. Schram.
Hann hefur ekkert lært.
Helgi Pétursson
„Hér er tekið undir þá skoðun að kannski
sé ekki rétt að kenna Sjálfstæðisflokknum
í heild um Hafskipsmálið.“