Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1986, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 8. DESEMBER 1986.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjórí: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Góðir samningar
Margt er gott við þá kjarasamninga, sem gerðir voru
nú um helgina.
Fyrst og fremst er verið að hækka laun hinna lægst-
launuðu. Talað er um að auka kaupmátt launa þessa
fólks um þrjátíu prósent eða meira. Þetta er hópur, sem
lengi hefur setið eftir. Menn þekkja, hvernig sú saga
hefur verið um langt árabil. Samningamenn hafa í upp-
hafi viðræðna rætt um, að einbeita þyrfti sér að
hagsbótum hinna lægstlaunuðu. En annað hefur gerzt,
þegar á hólminn kom. Þá hefur uppmælingaaðallinn
og aðrir slíkir hópar farið fram úr og einfaldlega skilið
hina launalágu eftir. Þetta varð uppi á tengingnum í
hverjum samningaviðræðunum af öðrum. Nú er reynt
að bæta hag hinna lægstlaunuðu með talsvert stóru
skrefi. Ennþá gætu uppmælingamenn farið fram úr, en
von er til þess, að svo verði ekki, sé að marka yfirlýsing-
ar Benedikts Davíðssonar, formanns Sambands bygg-
ingamanna. Viðurkennt var beggja vegna samninga-
borðsins, að ekki væri sæmandi að halda fólki í launum
kringum tuttugu þúsund. Því var í stórum dráttum far-
in sú leið, sem DV skýrði frá, að hefði verið í bígerð
há oddvitum launþega og atvinnurekenda, laun hinna
lægstu hækkuð, hinir héldu í horfinu.
Annað meginatriði samninganna er, að vonast er til,
að þeir sprengi ekki ramma efnahagsmála. Þrátt fyrir
viðkvæma stöðu þeirra mála ætti aó vera unnt að veita
þessar hækkanir án þess að allt fari úr skorðum. Vissu-
lega hefði ekki verið unnt að bæta kjör hinna lægstlaun-
uðu meira en þetta, án þess að kollsteypa yrði. Til dæmis
hefði ekki verið mögulegt að fara með lægstu launin í
þrjátíu eða þrjátíu og tvö þúsund. Þá hefði launakerfið
farið þannig úr skorðum, að hækkanir hefðu brátt orð-
ið yfir alla línuna. Hinir lægstlaunuðu hefðu hækkað
sig mikið, en þá hefðu aðrir, með laun á bilinu 30-40
þúsund eða meira, fljótlega sótt kauphækkun í greipar
atvinnurekenda. Vissulega er sú hætta enn til staðar
effcir þessa samninga. Erfitt er að veita einum hópi þrjá-
tíu prósent aukningu kaupmáttar og skilja aðra eftir.
Hvað sem samningar segðu um slíkt, hefði launaskriðið
orðið gífurlegt, hefði kauphækkun orðið meiri. Því hefði
fylgt mjög aukin verðbólga og halli á viðskiptum við
útlönd.
Nú er talað um 7-8 prósent verðbólgu á næsta ári í
stað þeirra fimm prósenta, sem ríkisstjórnin hafði gert
sér vonir um að yrði. En vel mætti una við verðbólgu,
sem væri eins stafs tala.
Þannig má vona, að efnahagurinn verði enn stöðugur.
Ennfremur skiptir miklu, að samningamir eru ekki
bráðabirgðasamningar. Sem betur fer verður ekki geng-
ið til kosninga í stöðu átaka á vinnumarkaði. Það
skiptir þjóðina miklu. Kosningasamningar hefðu einnig
orðið til bölvunar. Þá hefði verið hætt við, að rarnmi
efnahagsins springi.
Loforð ríkisstjórnarinnar í þessum samningum eru
óljós. Gott er, að lofað er að auka ekki erlendar skuld-
ir. Til lítils er að lofa stöðugu gengi. Gengið verður
óhjákvæmilega að fara eftir annarri stöðu efnahags-
mála. Þá tekur ríkisstjómin vel í að einfalda skattakerf-
ið. Hún svarar nokkuð óljóst kröfu um, að draga úr
veldi landbúnaðarmafíunnar. Lofað er minni hækkun á
opinberri þjónustu en stefndi í.
Haukur Helgason
„Niðursuðuverksmiöja K. Jónssonar komst upp með það árum saman að setja hexa í rækju. Sú spurning hlýtur
að koma upp hvort aðrir framleiðendur hafi notað efnið og hvort hexa hafi einnig verið sett í fleiri tegundir lagmetis
en rækju og kavíar.“
Lögbrotí
lagmetiseftirliti?
Marklaus útflutningsvottorð var
íyrirsögn á grein er ég skrifaði í DV
þann 21. nóv. sl. Tilefai greinarinnar
var að Rannsóknastofaun fiskiðnað-
arins hefur árum saman látið frá sér
fara útflutningsvottorð og þar með
staðfest ágæti rækju sem menguð
var af stórhættulegu efiii, þ.e.
krabbameinsvaldinum hexa. Hexa
er bannað í landi kaupandans,
Þýskalandi. Rannsóknastofaunin
staðfestir samkvæmt reglugerð á
útflutningsvottorðunum að varan
falfaægi lögum viðskiptalandsfas og
þar með að í henni sé ekkert hexa.
Forstjóri Rannsóknastofaunar fisk-
iðnaðarins lýsir því síðan yfir við
fjölmiðla að aldrei hafi verið kannað
hvort hexa væri í rækjunni vegna
þess að ekki sé hægt að fylgjast með
öflum efaum. Hvers vegna staðfestir
hann þá í reynd á útflutnfagsvott-
orðunum að ekkert hexa sé í
vörunni? Hver skilur þetta? Vill for-
stjórinn reyna að skýra þetta fyrir
þýskum neytendum rækjunnar sem
krefjast ómengaðrar vöru? Þeir vita
að þýskar eftirlitsstofur fylgjast með
hexainnihaldi í matvælum og þær
upplýstu Rannsóknastofaunina um
málið. Vandamálið við að finna hexa
virðist ekki vera fyrir hendi í Þýska-
landi. Ég hélt að efaafræðin væri
alþjóðleg fræðigrein og því eins í
báðum löndunum.
Fyrirspurn felur ekki í sér
könnun
Niðursuðuverksmiðja K. Jónsson-
ar komst upp með það árum saman
að setja hexa í rækju. Sú spuming
hlýtur því að koma upp hvort aðrir
framleiðendur hafi notað efaið og
hvort hexa hafi einnig verið sett í
fleiri tegundir lagmetis en rækju og
kavíar. Hefur það verið kannað?
Með könnun á ég ekki við fyrirspum
í bréfi til framleiðenda firá Rann-
sóknastofaun fiskiðnaðarins þar sem
þeir em spurðir hvort þeir hafi notað
hexa og þá í hvaða magni. Er hugs-
anlegt að eftirlitið með hexa hafi
verið fólgið í slíkum fyrirspumum?
Er þama komin ástæðan fyrir því
að hexa fannst ekki? Væri það ekki
í rökréttu framhaldi af þessu að þeim
framleiðendum, sem breyskir hafa
verið, verði falið að leggja inn kæm
á sjálfa sig hjá Rannsóknarlögreglu
ríkisins.
Hafa fleiri óæskileg efni verið not-
uð í rækju? Hefur það verið kannað?
Verð ég að snúa mér til Þýskalands
til að fá svar við þessu?
Stórfelld vandamál hafa komið upp
KjaHaiinn
Pétur H.
Ólafsson
fiskmatsmaður
í sambandi við meðferð og geymslu
á ferskri rækju undanfarið. Vinnslu-
rækja er nú oft mun eldri en þekktist
fyrir nokkrum árum. Ástæðan er
stóraukið magn af úthafsrækju.
Ekki bætir það úr að lestarbúnaður
margra rækjuveiðiskipa er ekki í
samræmi við ákvæði reglugerða.
Hugsanleg notkun á hexa getur
staðið í beinu sambandi við þetta.
Samkvæmt reglugerð er bannað að
vinna rækju sem er eldri en 5 sólar-
hringa gömul.
Ákvæði reglugerðar um meðferð
og geymslu rækju hafa vægast sagt
Verið misjafalega virt, enda hefur
rækja skemmst í stórum stíl. Ríkis-
mat sjávarafurða á að hafa eftirlit
með ferskri rækju. Sumir héldu að
það ætlaði að fara að taka á sig rögg
þegar það auglýsti í útvarpi að það
myndi bæta við eftirlitsmönnum eftir
þörfum til þess að tryggja að farið
yrði undanbragðalaust eftir ákvæð-
um laga og reglugerða.
Brot á lögum
En Adam var ekki lengi í paradís.
í bréfi, er forstöðumaður ferskfisk-
deildar og rekstrarstjóri Ríkismats-
ins, rituðu til þeirra starfsmanna er
annast rækjumat þ. 19.9. síðastlið-
fan, eru gefin þau fyrirmæli að hætt
skuli að stærðarmeta rækju nema
því aðeins að matið sé greitt af kaup-
endum og seljendum. Þessi fyrirskip-
an er gróft brot á 11. og 13. gr. laga
um Ríkismat sjávarafurða og reglu-
gerð nr. 337/1984. Tekið er fram í
bréfinu að þessi fyrirmæli samrýmist
ekki lögum og reglugerðarákvæð-
um. Eru yfirmenn Ríkismatsins ekki
þama vísvitandi að fyrirskipa brot á
gildandi lögum? Er önnur fram-
kvæmd laganna um Ríkismatið í
samræmi við þetta?
Sú fiskisaga hefur flogið að yfir-
menn Ríkismatsins hafi verið á kafi
í því að semja skýrslu til sjávarút-
vegsráðuneytisins um hexamálið.
Þeir hafi að sjálfsögðu byrjað á því
að slá því föstu að ekki sé um að
ræða neina vanrækslu hjá eftirlits-
stofaunum og eiginlega hafi ekkert
óeðlilegt átt sér stað.
Ég ítreka það sem ég setti fram í
fyrri grefa minni að skipuð verði
nefad óháðra sérfræðinga til þess að
fá botn í mál þetta.
En vel á minnst, lagmeti heyrir
undir iðnaðarráðuneytið en ekki
sjávarútvegsráðuneytið. Af þessu
leiðir að eftirlitsstofaanir undir sjáv-
arútvegsráðuneytfau annast lag-
metiseftirlitið fyrir hönd iðnaðar-
ráðuneytisins. Iðnaðarráðherra er
þekktur fyrir að taka röggsamlega á
málum. Ég er þess fullviss að hann
telur rétt að láta óháða aðila kanna
mál þetta, þó ekki væri til annars
en þess að koma í veg fyrir frekari
misnotkun á því trausti sem iðnað-
arráðuneytið hefur sýnt eftirlits-
stofaunum sjávarútvegsráðuneytis-
ins, þ.e. Ríkismati sjávarafurða og
Rannsóknastofaun fiskiðnaðarins,
með því að fela þeim þetta eftirlit.
Eftirlit með gæðum útflutningsaf-
urða er mikilvægt, þar verður ætíð
að vanda vel til verka og fara að
lögum. Hefur það verið gert?
Pétur H. Óiafsson
„Ákvæði reglugerðar um meðferð og
geymslu rækju hafa vægast sagt verið
misjafnlega virt, enda hefur rækja
skemmst í stórum stíl.“