Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.1988, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 21. MAl 1988.
Erlendbóksjá
ACKERMilN 0
GUIDE
to the best
restaurants & hoteis
in the British Isles
Bestu matsölu-
staðir og hótel
Bretlandseyja
THE ACKERMAN GUIDE.
Höfundur: Roy Ackerman.
Penguin Books, 1987.
Feröamenn, sem einskorða
ekki athafnasemi sína viö aö
liggja á sólarströnd og drekka
ódýrt vodka, hafa yfirleitt of lít-
inn tíma til aö kynnast öllu því
sem þeir vilja sjá og reyna í út-
löndum. Greinargóöar og að-
gengilegar handbækur eru slík-
um feröamönnum mikið þarfa-
þing.
Þetta á ekki hvað síst viö um
þá mikilvægu þætti sérhvers
ferðalags sem gisting og matur
eru, en á því sviöi er Roy Acker-
man sérfræðingur aö því er Bret-
land varöar. Hann hefur reyndar
veriö báöum megin viö borðið:
íjallaö mikið um mat á veitinga-
húsum í fjölmiölum en einnig
stjórnaö sjálfur veitingastaö.
í fyrra kom út fyrsta sinni
handbók Ackermans um bestu
hótel og veitingahús á Bretlands-
eyjum. Eins og nafnið ber meö
sér fjallar Ackerman fyrst og
fremst um þá staði sem hann tel-
ur besta. Bókinni er skipt land-
fræöilega: sérkaflar eru um bestu
veitingastaði í London, Englandi,
Skotlandi, Wales og írlandi.
Einnig fylgir umfjöllun um nokk-
ur bestu veitingahúsin í París og
New York og þekktir matargerö-
armenn í Bretlandi segja frá eftir-
lætisveitingastöðum sínum.
Bók Ackermans er mjög aö-
gengileg. Hann gefur lesandanum
almennar upplýsingar um hvern
staö, rekur einkenni hans, helstu
kosti og galla og gefur hugmynd
um verö á þriggja rétta málsveröi
fyrir tvo. Skemmtilegar teikning-
ar skreyta bókina sem er í hand-
hægu broti.
Fyrsta skáldsaga
Spike Milligan
Puckoon.
Höfundur: Spike Milligan.
Penguin Books, 1988.
Spike Milligan hefur um langt
árabil verið einn vinsælasti grín-
isti Breta. Hann hefur skrifaö
fjöldann allan af bókum og hand-
ritum fyrir grínþætti og kvik-
myndir.
„Puckoon" var fyrsta skáldsaga
Milhgan. Hún er nú gefm út á ný
á aldarfjórðungsafmæli sögunn-
ar. Ekki verður annað sagt en
sagan beri aldurinn býsna vel.
Hún gerist í írsku þorpi sem heit-
ir Puckoon en þar lendir sögu-
hetjan, Milligan, í ótrúlegum æv-
intýrum og uppákomum.
Milhgan gerir ekki síöur grín
aö sjálfum sér en öörum en það
eru þó ekki síst yfirvöld, jafnt
veraldleg sem geistleg, sem fá að
kenna á fyndni hans og háöi.
Annars eru vinsælustu bækur
Mulligans upp á síökastiö „end-
urminningar" hans úr síðari
heimsstyijöldinni. Þær frásagnir
fylia nú sex bækur og fjalla svo
sannarlega á annan hátt um
stríðið en heföbundnar sögubæk-
ur.
Captain James Cook.
Höfundur: John Hooker.
Penguin Books, 1988.
Á árunum 1768 til 1780 fór enski
skipstjórinn James Cook þrívegis í
langar könnunarferðir um hafsvæð-
in milli Asíu og Ameríku. Þegar hann
lést í síöustu ferðinni í átökum við
innfædda á Kyrrahafseyjum var
hann orðinn þekktasti og virtasti
landkönnuöur Breta.
Cook var þó síður en svo fæddur
til slíkrar frægðar. Hann átti frama
sinn fyrst og fremst að þakka hæfi-
leikum sínum sem skipstjóri svo og
enska náttúrufræðingnum Joseph
Banks sem reyndar heimsótti eitt
sinn ísland. Banks, sem var auðugur
maður, vakti athygh yfirmanna
breska flotans á Cook sem hafði þá
þegar siglt upp Lawrence-flóa og
kortlagt Nýfundnaland.
Banks haföi samvinnu við flota-
stjómina um skipulagningu leiðang-
urs, sem átti að taka nokkur ár, til
suðurhluta Kyrrahafs í leit að víð-
feðmu meginlandi sem sumir töldu
þá að væri á suðurhveh jarðarinnar.
í breska flotanum, þar sem ættemi
réð oftast meiru um frama en hæfi-
leikar, var ekki mikið um skipstjóra
sem treystandi var til þess að takast
á hendur skipstjóm í slíkri ferð.
Banks og yfirmenn flotans veðjuðu á
Cook þótt hann væri af almúgaætt-
um.
„Suðurlandið mikla“
Ástralska sjónvarpið hefur gert
framhaldsmyndaflokk um þrjár
ferðir James Cook til Kyrrahafsins,
en í þeim ferðum kannaði hann með-
al annars strendur Ástralíu, Nýja-
Sjálands og Hawaii-eyja og kynntist
frumbyggjum þar og á mörgum eyj-
um öðrum.
Fyrsta ferðin, sem stóð í um þijú
ár, skilaði margvíslegum náttúm- og
sighngafræðilegum árangri, en Jos-
eph Banks fékk meöal samtíma-
manna mestan heiður af þeim leið-
angri.
í annarri ferðinni, sem hófst áriö
1772 og stóð einnig í um þrjú ár, var
ætlunin að ganga úr skugga um það
í eitt skipti fyrir öh hvort „Suður-
landið mikla“ (The Great South
Land) væri til eða ekki.
Banks ætlaði með í þá ferð einnig,
en til alvarlegs ósamkomulags kom
milli hans og Cooks um hvernig skip
ætti að nota ti ferðarinnar. Svo fór
að yfirstjórn flotans varö að velja á
milli Banks og Cooks. Við svo búið
fór Banks í leiðangur til íslands á
meðan Cook hélt á Kyrrahafsslóðir
á ný.
Leitin að norðvesturleið
Þegar Cook kom úr annarri ferð
sinni varð hann loks frægur og við-
urkenndur sem landkönnuður meðal
landa sinna. Hann fékk þægilegt
starf sem gaf honum næði til að búa
mikla frásögn sína af leiðangrinum
til prentunar. Hehsu hans var farið
að hraka og flestir töldu að sighngum
hans væri lokið, ekki síst eiginkona
hans sem hafði lítið haft af honum
að segja flest hjúskaparár þeirra.
En breska flotastjómin lagöi á ráð-
in um enn einn leiðangur um Kyrra-
hafið, að þessu sinni til þess að kanna
hvort siglingarleið væri fmnanleg
norðan við Ameríku, svoköhuð norð-
vesturleið. Og enn var leitað til
Cooks. Honum var farið aö leiðast
landvistin og sló því strax til, þrátt
fyrir aðvaranir vina og andstöðu
konu sinnar.
Margt gekk á afturfótunum í þess-
ari síöustu ferð Cooks, sem hófst árið
1776 - árið sem Bandaríkin lýstu yfir
sjálfstæði sínu. Tilraunir til að finna
norðvesturleiðina báru ekki árangur
og Cook lést í átökum við infædda á
Hawaii-eyjum árið 1779.
Þessi bók, sem er samin upp úr
handriti Peter Yeldham að mynda-
þáttunum, ber uppruna síns greini-
leg merki. Þetta er ekki ítarleg né
nákvæm ævisaga heldur fyrst og
fremst eins konar stiklur um sam-
skipti htríkra persóna og kynni
þeirra af framandi heimi sem reynd-
ist þeim í senn heillandi og hættuleg-
ur.
Cook skipstjóri meðal ibúa á Kyrrahafseyjum. Myndin er úr nýja fram-
haldsmyndaflokknum um landkönnuðinn.
Metsölubækur
Bretiand
Söluhæstu kiijurnar:
1. Wilbur Smith:
RAGE.
2. Sally Beauman:
DESTINY.
3. Cafherine Cookson:
THE PARSON’S DAUGHTER.
4. Cralg Thomas:
WINTER HAWK.
5. Melvyn Bragg:
THE MAID OF ÐUTTERMERE.
6. Ellls Peters:
A NICE DERANGEMENT OF
EPITAPHS.
7. J. G. Ballard:
EMPIRE OF THE SUN.
8. Colleen McCullough:
THE LADIES OF MISSOLONGHI.
9. Niven, Pournelle & Barnes:
THE LEGACY OF HEOROT.
10. Pat Booth:
THE SISTERS.
Rlt almenns eðlis:
1. Rosemary Conley:
THE HIP AND THIGH DIET.
2. PROMS '88
3. Richard Dawkins:
THE BLIND WATCHMAKER.
4. Robert Hughes:
THE FATAL SHORE.
5. Edward Behr:
THE LAST EMPEROR.
6. Bill Cosby:
FATHERHOOD.
7. P. Leigh Fermor:
BETWEEN THE WOODS
AND THE WATER.
8. Bob Ogley:
IN THE WAKE OF THE HURRI-
CANE.
9. Grant & Joice:
FOOD COMBINING FOR HEALTH.
10. Martin Katahn:
THE ROTATION DIET.
(Byggt á The Sunday Times)
Bandaríkin
Metsölukllfur:
1. Scott Turow:
PRESUMED INNOCENT.
2. Danielle Steel:
FINE THINGS.
3. Louis L'Amour:
THE HAUNTED MESA.
4. Dale Brown:
FUGHT OF THE OLD DOG.
5. Colleen McCullough:
THE LADIES OF MISSALONGHI.
6. Jonathan Kellerman:
OVER THE EDGE.
7. Craig Thomas:
WINTER HAWK.
8. M. Wels, T. Hickman:
DOOM OF THE DARKSWORD.
9. Dean R. Koontr
WATCHERS.
10. Pat Booth:
THE SISTERS.
11. Dlck Francis:
BOLT.
12. Walker Percy:
THE THANATOS SYNDROME.
13. LaVyrle Spencer:
VOWS.
14. Pat Conroy:
THE PRINCE OF TIDES.
15. Milan Kunderas:
THE UNÐEARABLE LIGHTNESS
OF BEING.
16. Plers Anthony:
OUT OF PHAZE.
Rit almenns eðlis:
1. M. Scott Peck:
THE ROAD LESS TRAVELED.
2. Whitley Striebor:
COMMUNION.
3. Allan Bloom:
THE CLOSING OFTHE AMERIC-
AN MIND.
4. Maggie Scarf:
INTIMATE PARTNERS.
5. Robert Hughes:
THE FATAL SHORE.
6. Peter Jenkins:
ACROSS CHINA.
7. Bette Davis/M. Herskowitz:
THIS'N THAT.
8. Judith Viorst:
NECESSARY LOSSES.
9. Beryl Markham:
WEST WITH THE NIGHT.
10. James Spada:
GRACE
(Byggi á New York Times Book Review)
Danmörk:
Metsölukiljur:
1. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERENE. (1).
2. Wassmo:
DET STUMME RUM. (3).
3. Jean M. Auel:
HULEBJ0RNENS KLAN. (2).
4. Jean M. Auol:
HESTENES OAL. (4).
5. Milan Kundera:
TILVÆRELSENS ULIDELIGE
LETHED. (10).
6. Helle Stangerup:
CHRISTINE. (5).
7. Godfred Hartmann:
CHRISTIAN. (1).
8. Isabel Allende:
ÁNDERNES HUS. (6).
9. B, Wamberg:
JOHANNE LUISE HEIBERG. (8).
10. Andersen-Nexö:
PELLE EROBREREN. (7).
(Tötur Innan svlga tákna röð bókar vlkuna
é undan. Byggt á Politiken Sondag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
OAHRE r 7 MA T T / S’G /. V
SVANfSfl
AfíMADA
'im'-
'................£
Sigurinnyfirflot-
anum ósigrandi
The Defeat of the Spanish Armada.
Höfundur: Garrett Mattingly.
Penguin Books, 1988.
Þess er nú minnst í Bretlandi
að fjögur hundruö ár eru liðin frá
því að „flotinn ósigrandi", sem
Spánarkonungur sendi gegn Eng-
lendingum í valdatíð Elísabetar
fyrstu, varð aö lúta í lægra haldi
gegn enskum herskipum og æðri
máttarvöldum.
í tilefni afmælisins streyma á
markaö bækur sem rekja á einn
eða annan hátt sögu þessa mis-
heppnaða sjóhernaðar gegn Eng-
lendingum. Það er bæði um að
ræða nýjar bækur og endurútgáf-
ur eldri rita.
Þetta nær þrítuga rit sagnfræð-
ingsins Garretts Mattingly, sem
nú birtist í nýrri myndskreyttri
útgáfu, er að mati sérfræðinga
með bestu bókum sem samdar
hafa verið um þessi sögufrægu
átök sem margir telja að hafi haft
mikil áhrif á gang evrópskrar
sögu. Mattingly rekur hér ítar-
lega pólitíska og trúarlega for-
sögu þess að „flotanum ósigr-
andi“ var ýtt úr vör, dregur fram
í dagsljósið höfuðpersónur hild-
arleiksins og skýrir síðan ítarlega
gang mála árið 1588. Þá fjallar
hann einnig um afleiðingar þess
að þessi atlaga aö Englendingum
mistókst, á samskipti evrópskra
þjóða og þróun sögunnar. Texti
hans er afar skýr og læsilegur.
Bókin er í stóru broti, skemmti-
lega myndskreytt.
Átta smásögur
eftir Tékov
The Fiancée and Other Stories.
Höfundur: Anton Tékov.
Penguin Books.
Þótt rússneski rithöfundurinn
Anton Tékov sé einkum kunnur
ctf leikritum sínum var hann
einnig afkastamikill smásagna-
höfundur. Sögur hans hafa flest-
ar verið þýddar á enska tungu.
Þessi bók er þannig fjóröa safn
smásagna eftir Tékov sem Pengu-
in-forlagið hefur gefið út.
Sögurnar átta, sem hér birtast,
eru frá síðari árum Tékovs, en
hann lést árið 1904. Elsta sagan
er frá árinu 1888. Sú sem gefur
safninu nafn, „The Fiancée"
(Kærastan), er síðasta smásagan
sem Tékov samdi; hún var
fullfrágengin árið 1903. Þar kveð-
ur nokkuð við annan og bjart-
sýnni tón en í fyrri verkum höf-
undarins.
Annars eru þessar sögur afar
ólíkar. Flestar bera þó meistara-
legu handbragði Tékovs vitni,
ekki síst lengsta sagan í bókinni,
„Three Years“ (Þrjú ár), sem seg-
ir frá lífi nokkurra Moskvubúa,
„On Oflicial Business" (í opin-
berum erindagjörðum) um komu
dómara og líkskoðara til af-
skekkts þorps vegna mannsláts
þar á staðnum, og „The Student"
(Stúdentinn) sem lýsir á snjallan
og ljóðrænan hátt samhenginu í
mannlegri reynslu.