Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1988, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 29. JULÍ 1988.
Viðskipti_______________________________________________pv
í hvað fara launin?
- útsölur á hverju strái en salan örvast ekkert
Þaö eru ekki aöeins útsölur á
fatnaði við Laugaveginn heldur eru
líka útsölur í hliðargötum í litlum
verslunum sem reknar ent af eldri
konum. Það er útsala á nýjum bílum.
Minna selst af fasteignum en í meðal-
ári og nú eru fararstiórar suður á
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
Spáni farnir að tala um að íslending-
ar á sólarströndum spari við sig
syðra og eyði ekki eins miklu á bör-
um og áður. En í hvað fara laun fólks
þá eiginlega? Svarið virðist í stuttu
máli að fjármagnskostnaður sé far-
inn að íþyngja mörgum heimilum á
sama hátt og atvinnurekendum og
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóðsbækurób. 23-26 Sp.lb
Sparireikningar
3jamán. uppsögn 23-28 Sp.Ab
6mán. uppsögn 24-30 Sp.Ab
12mán. uppsógn 26-33 Úb
18mán. uppsögn 39 Ib
Tékkareiknmgar, alm. 9-15 Ib.S- b.Ab
Sértékkareikningar 10-28 Vb
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 2 Allir
6 mán. uppsógn 4 Allir
Innlánmeðsérkjörum 20-36 Lb.Bb,- Sp
Innlán gengistryggð
Bandaríkjadalir 6-7,25 Úb.Bb,- lb Úb
Sterlingspund 7-9,50
Vestur-þýsk mörk 2,75-4,25 Úb
Danskarkrónur 7,25-8.50 Vb.Ab,- Sb
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvíxlar(forv.) 38-39 Ab
Viöskiptavíxlar(forv.)(1) kaupgengi
Almennskuldabréf 41 Allir
Viðskiptaskuldabréf(l) kaupgengi Allir
Hlaupareikningar(yfirdr.) 39-42 Lb.Bb,- Sb
Utlán verðtryggð
Skuldabréf 9,25 Vb.lb
Utlán til framleiðslu
isl. krónur 36-41 Úb
SDR 8,50-9,25 Lb.Úb,- Sp.Bb
Bandaríkjadalir 9,75-10,50 Bb.Úb,- Sp
Sterlingspund 12-12,75 Úb.Sp,- Bb
Vestur-þýsk mörk 5,25-7,25 Úb
Húsnæðislén 3.5
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 52,8 4.4 á mán.
MEÐALVEXTIR
óverðtr. júlí 88 38,2
Verðtr. júlí 88 9.5
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala júll 2154 stig
Byggingavísitalajúlí 388 stig
Byggingavisitala júli 121.3stig
Húsaleiguvísitala Hækkaöi8%1. júll.
VERÐBRÉFASJÖÐIR
Gengi bréfa veröbréfasjóða
Ávöxtunarbréf 1.6930
Einingabréf 1 3.131
Einingabréf 2 1,809
Einingabréf 3 1,994
Fjölþjóöabréf 1,268
Gengisbréf 1,340
Kjarabréf 3,122
Lífeyrisbréf 1.574
Markbréf 1,633
Sjóðsbréf 1 1,504
Sjóösbréf 2 1,326
Tekjubróf 1,497
Rekstrarbréf 1,2299
HLUTABRÉF
Söluverö aö lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.:
Almennar tryggingar 115 kr.
Eimskip 269 kr.
Flugleiðir 240 kr.
Hampiöjan 116 kr.
lönaöarbankinn 168 kr.
Skagstrendingyr hf. 158 kr.
Verslunarbankinn 120 kr.
Útgeröarf. Akure. hf. 123 kr.
Tollvörugeymslan hf. 100 kr.
(1) Við kaup á viöskiptavlxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aöila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og Samvinnubanki
kaukpa viðskiptavixla gegn 31 % ársvöxt-
um og nokkrir sparisj. 30,5%.
Skammstafanir: Ab = Alþýöubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb = lðnaðar-
bankinn, Lb= Landsbankinn, Sb =
Samvinnubankinn, Db= Útvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánarl upplýslngar um penlngamarkað-
Inn birtast I DV ð llmmtudögum.
jafnframt borgi fólk meira í skatta
og mat en áður. í ofanálag eru alltof
margar verslanir á höfuðborgar-
svæðinu. Offjárfesting í atvinnulíf-
inu virðist á öllum sviöum. Þess
vegna duga útsölurnar ekki lengur
til og skiptir þá ekki máli hvort varan
er bíll eða jakki.
Kaupmáttur
ráðstöfunartekna minnkað
Það er athyglisvert aö á meðan
kaupmáttur ráðstöfunartekna hefur
aukist á síðustu árum snýst dæmið
við á þessu ári. Kaupmátturinn
minnkar um 1 prósent að meðaltali.
í fyrra jókst kaupmátturinn um 20,5
prósent. Bæði árin 1985 og 1986 jókst
kaupmátturinn um 10 prósent á milli
ára. Þetta er samkvæmt upplýsing-
um Þjóðhagsstofnunar.
Markaðsstjórar hafa ekki
hringt aðvörunarbjöllum
Tekjur heimilanna aukast því ekk-
ert frá í fyrra, heldur öfugt, þær
minnka um eitt prósent. Þetta hefur
legiö í loftinu það lengi að markaðs-
stjórar 1 viðskiptalifmu hefðu átt að
vera búnir að hringja aðvörunar-
bjöllum innan fyrirtækjanna fyrir
löngu og láta hemja imikaup fyrir-
tækjanna. Þannig hefði orðið minni
þörf fyrir útsölur.
Hagfræöin segir aö á samdráttar-
tímum, líkt og heimilin í landinu
upplifa núna, dragi fólk við sig í var-
anlegum vörum, eins og fasteignum,
og varanlegum neysluvörum, eins
og bílum og heimilistækjum. Minna
er hins vegar um samdrátt í matar-
kaupum og öðrum neysluvörum. Oft
hefur sígarettupakkinn verið tekinn
sem dæmi. Hann er á sínum staö í
innkaupunum. Menn sleppa hins
vegar að kaupa sér bíl þetta árið.
Raunskuldir heimilanna
hafa tvöfaldast á fjórum árum
Það er athyglisvert að raimskuldir
heimilanna hafa tvöfaldast á fjórum
árum, samkvæmt upplýsingum
ágústheftis fréttabréfs Verðbréfa-
markaðar Iðnaðarbankans. Þama
liggur sennilega hundurinn grafinn
í minnkandi eyðslu margra heimila
á íslandi.
Heimiíin í landinu skulduðu ís-
lenska lánamarkaðnum 87 milljarða
króna í lok síðasta árs. í byijun árs-
ins 1984 skulduðu heimiiin hins veg-
ar um 19 milljarða. Hvort tveggja er
á verölagi hvors árs. Þessar upplýs-
ingar er að fá í ársskýrslu Seðlabank-
ans. Þegar búið er að taka tillit til
verðbólgu er um tvöfóldun að ræða.
Heimilin eru að
skiptast í tvo hópa
Þetta er í sjálfu sér grimmilegar
staöreyndir á tímum raunvaxta. Allt
bendir til að heimilin í landinu séu
að skiptast í tvo hópa - þau heimili
sem taka fé að láni og þau heimili
sem taka ekki lán heldur spara.
Heimilin eru og verða alitaf helstu
lánveitendur á íslenskum lánamark-
aði. Sparifjármyndunin á sér stað hjá
fólkinu í landinu. Þess vegna er stað-
an þannig á lánamarkaðnum að ann-
ar parturinn af íslenskum heimilum
er farinn að lána hinum. Á tímum
raunvaxta breikkar því bilið á miili
þeirra sem geta verið án einhvers
hlutar og spara þess í stað og þeirra
sem neita sér ekki um neitt og leita
á lánamarkaðinn til að kaupa hlut-
ina.
Ungtfólk meðlág
laun verst sett
Ungt fólk hefur orðiö að taka lán
með raunvöxtum sem margt eldra
fólk hefur ekki gert þar sem nei-
kvæðir vextir hafa viögengist í ára-
raðir á íslandi. Ef við gefum okkur
að það sé núna miöaldra og eldra
fólk sem að jafnaöi leggur til lánin
og að ungt fólk taki þau sést betur
að þjóðin er að skiptast í tvo hópa,
lánveitendur og lántakendur.
Greiðslubyrði lána vegur þyngra
þegar kaupmátturinn er að minnka
eins og þetta árið á íslandi. Þetta
kemur að sjálfsögðu niður á neysl-
unni. Launin fara meira en áður í
að greiða afborganir og vexti af lán-
um.
Skuldir heimilanna
sem hlutfall af lands-
fram leiðslu stórhækkað
Aftur vekur það athygli aö árið
1980 voru skuldir heimilanna um 14
prósent af landsframleiöslu. Núna
eru skuldimar um 37 prósent. Þetta
kemur fram í ársskýrslu Seðlabank-
ans. Nokkrar skýringar eru nefndar.
Áhrifin af verðtiyggingu húsnæðis-
lána valda því að íbúðarkaup endur-
greiðast hægar en áður. Lánin eru
tii lengri tíma. Einnig er talið hugs-
anlegt að heimilin hafi á síðustu
árum bætt við sig skuldum til að íjár-
magna neyslu.
Úr þessu má lesa að ungt fólk með
lág laun sé verst staddi hópurinn í
dag hvaö greiðslubyrði snertir. Hjón
með há laun eiga auðveldara með að
greiða af lánum en hjón með lág laun.
Þegar svo ungt fólk með lág laun ber
sig saman í lífsgæðakapphlaupinu
við eldra fólk sem er skuldlaust eða
annað ungt fólk með há laun og veit-
ir sér sömu hluti með því að taka
meira af lánum verður greiðslubyrð-
in enn verri og bilið breikkar aftur
á milli hópanna.
Bílainnflutningurinn í rusli
Það kom fram í DV í gær að fyrstu
sex mánuði- ársins var 7.831 bíll
nýskráður hjá Bifreiöaeftirlitinu á
móti 12.689 í fyrra. Talið er að á milli
2 og 3 þúsund nýir bílar, af árgerð-
inni 1988, séu hjá bílaumboöunum
óseldir. Þess vegna er bílaútsala.
Markaðurinn er mettaður eftir rok-
bílasölu i fyrra.
Allt árið í fyrra seldust um 24 þús-
und nýir fólksbílar. Það er slíkur
fjöldi að erfitt er að sjá að sama tala
myndi nást á þessu ári. Allt tal um
gengisfellingar kemur sérstaklega
illa niður á bílasölu. Óvissa í efna-
hagsmálum og ótti við gengisfellingu
dregur strax úr bílasölu og sölu fast-
eigna.
Fasteignamarkaðurinn
daufari en í meðalári
Menn á fasteignamarkaðnum
sögðu við DV í gær að árið í ár væri
með því daufara sem komið hefði
lengi og greinilega undir meðalári.
Samdrátturinn er enn meiri þar sem
árið í fyrra var gífurlega gott á fast-
eignamarkaðnum. Þess vegna brosa
þeir ekki breitt sem byijuðu á ný
byggingu í fyrra í þenslunni og þurfa
að losa sig_ viö gömlu fasteignina
núna.
Útsölurnar við Laugaveginn
Útsölumar við Laugaveginn og
nánast ffjá öllum fataverslunum
landsins útskýra menn aðeins á þann
hátt að verslunum hafi íjölgað gífur-
lega á síðustu árum. Það sé ekki
endalaust hægt að bæta við verslun-
um og halda að eftirspumin aukist
að sama skapi. Útsölumar núna bera
þess vegna vott um að margar fata-
verslanir eigi í erfiðleikum og aö þar
sé framundan hressileg tiltekt.
Sólarlandaferðir
ekki minnkað
Starfsmaður einnar ferðaskrifstof-
unnar sagði í gær að svo virtist sem
jafnmargir fæm til sólarlanda í ár
og í fyrra. Hins vegar bærust þær
fréttir heim frá fararstjórum að ís-
lendingar væm famir að eyöa minna
úti, sem er að sögn manna mjög
óvepjulegt því yfirleitt slá íslending-
ar um sig á sólarströndum.
Hins vegar stendur það eftir að
ferðalög em ofarlega á listanum hjá
fólki. Það reynir að komast út í frí
hvað sem það kostar. Það er frekar
beðið með að kaupa nýjan bíl eöa
teppaleggja íbúðina.
Skattheimtan aukist
um 100 þúsund á hvert heimili
Skattheimta á þessu ári hefur auk-
ist á milli ára um 2,3 prósent af lands-
framleiöslu að sögn Vilhjálms Egils-
sonar hjá Verslunarráði. Bara þessi
aukning þýðir um 96 þúsund krónur
á hvert fjögurra manna heimili. Það
dugir samt ekki til, útlit er fyrir um
700 milljóna króna halla á ríkissjóði.
Og að sögn Vilhjálms má ekki mikið
út af bera til að hallinn verði á bilinu
einn til tveir milljarðar.
Aukin skattheima hefur því aftur
áhrif á tekjur heimilanna.
Svona er grunnur
framfærsluvísitölunnar
Samkvæmt grunninum að fram-
færsluvísitölunni á hvert heimili að
eyða um 21 prósenti í mat, um 13
prósentum í afborganir og vexti af
húsnæði, um 15 prósentum í rekstur
bíls, um 1 prósenti 1 gosdrykki, um
3,3 prósentum í áfengi og tóbak. í
tómstundir fara um 11 prósent. Af-
gangurinn er breytilegur.
Miðað við skuldir heimilanna má
búast við að húsnæðið sé vanreiknað
í framfærsluvísitölunni. Að hinni
grái veruleiki sé aö fjármagnskostn-
aöur sé farinn að shga heimilin eins
og atvinnuvegina.
-JGH
Útsölur eru nánast i öllum fataverslunum við Laugaveginn. En það dugir ekki til. Eftirspurnin hefur ekki aukist. Og í þessari verslun var enginn nema
afgreiðslustúlkan. DV-mynd KAE