Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1988, Blaðsíða 20

20
FÖSTUDAGUR 29. JÚLf 1988.
í elstu skóverslun landsins:
- spjallað við Jóhann Júlíusson og Margréti Leósdóttur
á Ísaíirði
„Gúmmiskórnir? Þeir renna út
eins og heitar lummur,'1 svaraöi
Jóhann Júlíusson hress bragöi þeg-
ar blaðamaður spurði, rétt eins og
fávís kona, hvort gúmmískómir
væru virkilega til sölu ennþá.
Á ferð um ísafjörð vakti athygh
blaðamanns auglýsing í glugga
skóverslunar í miðbæ staðarins
þar sem stóð að „gúmmískómir
væru komnir".
Þá var ekkert annað að gera en
að bregða sér inn fyrir og kanna
málið.
Eins og fyrr segir varð þar fyrir
svömm eldhress karl, Jóhann Júi-
íusson, sem sagði að gúmmískórnir
væm alltaf vinsæhr þarna fyrir
vestan og var fremur hissa á þess-
ari spurningu. „Hvaöan ert þú eig-
inlega?" hefur hann líklega hugs-
að.
Borgarbaminu var brugðið þvi
„svörtu tútturnar" vora bara til í
fjarlægum bernskuminningum og
þóttu ekkert sérlega sniðugar - öllu
heldur fremur hallærislegar. En
börn og unghngar á ísafirði og
eflaust á öðrum stöðum landsins
geta vart hugsað sér lífið án
gúmmítúttnanna. Þama birtist bi-
hð milli landsbyggöarinnar og höf-
uðborgarinnar í enn einni mynd-
inni.
Ekki nóg með að borgarbarninu
opnaðist nýr heimur gúmmítúttna
heldur kom í ljós aö það var statt
inni í elstu skóbúð landsins og var
búiö að kynnast sérdeilis skemmti-
legu og sérstöku fólki.
En í áttatíu og fiögur ár hefur
skófatnaður af öllum stærðum og
gerðum veriö seldur þama bak við
borðið. Þessi htla en snotra skó-
verslun hefur um áraraöir haft
velhöan flestra vestfirskra fóta á
samviskunni. Og dugaö víst vel.
Viðskiptavinir
koma víða að
Skóverslun Leós, eins og versl-
unin heitir, fengi hklega minni-
máttarkennd ef hún vissi af kolleg-
um sínum í Kringlunni og á öðrum
stööum.
Innréttingar og fyrirkomulag
búöarinnar þættu svona í meira
lagi gamaldags í borginni. En því-
hkan sjarma og jafnafslappað and-
rúmsloft yrði erfiðara aö finna í
höfuðborginni og hennar ná-
grannabyggðarlögum.
Þama úir og grúir af skóm af
hinum ýmsu gerðum - ihniskór,
strigaskór, barnaskór, spariskór,
gönguskór, stígvél; nefndu þaö og
þaö er til. Enda verður svo að vera.
Skóverslun Leós er eina skóversl-
unin á ísafirði og nágrenni. Við-
skiptavinir koma frá Bolungarvík,
Súðavík, Flateyri og fleiri stööum.
Stofnandi verslunarinnar var
Leó Eyjólfsson söðlasmiður. Rak
hann verslunina í 36 ár eða til árs-
ins 1940 er hann andaöist. Þá tók
viö rekstrinum sonur hans, Ágúst
Leósson. Ágúst sá um búðina í tugi
ára, allt til dauðadags árið 1981.
Eftir þaö hefur hún verið í höndum
bræöra hans og systur, Margrétar.
Nú ahra síöustu ár hefur Margrét
rekið búðina ásamt manni sínum,
Jóhanni Júhussyni, sem blaöa-
maöur hitti fyrst fyrir.
Af miklum eldmóði afgreiða þau
skó og fylgja vinaamiegheitin
með. Þau þekkja flesta með nafni
sem inn koma og spurt er frétta á
báða bóga. Ósvikið andrúmsloft
kaupmannsins á hominu; þess sem
er búinn aö syngja sitt síðasta í
höfuðborginni og hefur nauðugur
viijugur orðið að víkja fyrir stóm
verslunarsamstæðunum.
1955-1978 en þá gerðist hann úti-
verkstjóri í íshúsinu á staðnum.
En útgerðarfélögin á ísafirði reka
saman íshúsfélag ísfirðinga.
Dugnaöarforkur sem hefur þurft
að vinna fyrir sínu aila tíö - stoltur
af lífshlaupi sínu; hann segist hafa
verið heppinn í starfi og einkalífi.
Lætur vel af því sem á undan er
gengið. Hann hefur uppskorið
ávöxt þrotlausrar vinnu en hefur
ekki látið það breyta háttum sín-
um.
Aldrei slegið um sig
Þeir sem til hjónanna þekkja
segja að þau hafi aldrei slegið um
sig þótt þau hefðu vel haft efni og
ástæðu til.
„Nei, ég hef alltaf haft fyrirtækin
og mína persónulega hagi aðskilda.
Þótt vel hafi gengið í fyrirtækja-
rekstrinum þá hef ég bara borgað
mér mitt kaup mánaðarlega og lát-
ið gróðann vera kyrran í fyrirtækj-
unum og fasteignum,'' segir Jó-
hann. Margrét tekur undir þetta
og segir að þau hafi oft heyrt fólk
undrast á nægjusemi þeirra.
Þau eru sannkallað athafnafólk
sem láta ekki velgengni í starfi
stíga sér til höfuðs. Slíkt fólk verð-
ur sífellt sjaldséðara og nánast orð-
ið mjög vandfundið. Þau þekkja
ekki hugsanagang þeirra nýríku
sem hrööum skrefum hefur náð
tangarhaldi á fiölmörgum.
Nappaði Margréti
Foreldrar Jóhanns voru Júlíus
Geirmundsson og Guörún Jóns-
dóttir og var hann fæddur og upp-
alinn að Atlastöðum í Fljótavík.
Margréti segist hann hafa nappað
til sín með lagni en hún er ísfirö-
ingur, dóttir hjónanna Kristínar
Halldórsdóttur og Leós Ágústsson-
ar. Jóhann og Margrét eiga tvo
syni, Kristján og Leó, ljósmyndara
á ísafirði.
„Margrét er yngst í stórum systk-
inahópi en bræður hennar höföu
flust suður og vann hún hjá þeim
sem ráöskona. Við kynntumst þeg-
ar hún kom hingað vestur og svo
það endaði með því að ég sótti hana
bara suður," segir Jóhann.
„Jú, hann náði sko bara í mig,“
segir Margrét og leynir sér ekki að
rómantískar minningar koma upp
í hugann. Þau líta hvort á annað
og flissa, alveg eins og nýtrúlofaðir
unglingar - sjötíu og fiögurra og
sjötíu og sex ára gömul.
Jóhann hvíslar svo að blaða-
manni aö samband þeirra hefði
ekki getaö veriö betra; farsælt og
ijómandi gott alla tíð. Það fer held-
ur ekki framhjá neinum sem á með
þeim einhveija stund.
Blaðamanninum
gefnir gúmmískór
En svo kemur að því að gestur-
inn þarf að drífa sig í flug, suður í
stressið, og halda áfram að vinna -
miklu ríkari fyrir vikið enda ekki
á hverjum degi sem kunningsskap-
ur hefst í gegnum gamaldags
giimmískó. Og Jói tók ekki annaö
í mál en stúlkan af steypunni próf-
aði gúmmískó, þessa sem vöktu
athygli hennar til að byija með.
- „Þessir em númeri of stórir."
„Nei, nei, þú átt að klæðast svona
sokkum," sagði hann og dró upp
þykka lopasokka.
- „Já, nú passa þeir alveg. Stórfín-
ir.“
Og það var ekki um annað að
ræða. Gúmmískómir flugu með til
Reykjavíkur. -RóG.
Jóhann gamall
útgerðarmaður
Fyrr en varði var gesturinn
kominn í kaffi baka til, á örlítinn
kontór sem er líka í hlutverki kaffi-
stofu.
„Þessi maður stoppar aldrei.
Hann er alltaf á þönum," segir
Margrét um mann sinn og hlær
við. „Enda er hann gamall útgerð-
armaður og hann rak þá sko áfram.
Þú hefðir átt að sjá hann í frysti-
húsinu, hann þótti alveg óður úr
vinnugleði," bætir Margrét við og
horfir aðdáunaraugum á mann
sinn þar sem hann sveigir sig og
beygir fyrir viðskiptavinina
frammi í afgreiðslunni.
„Á skrám er ég nú bara gamal-
menni," sagði Jóhann þegar hann
loks gaf sér tíma til að hella í sig
eins og einum kaffisopa. „Þótt mað-
séð um að panta inn fyrir skóbúð-
ina og segja þau hann gera það vel.
„Hér liggjum við aldrei með
gamlar skóbirgðir. En við verðum
að hafa svo mikið til og því er lager-
inn alveg gríöarlega mikill. Við
höfum í raun ekkert pláss fyrir
hann. Lagerinn er bara hérna
frammi eins og þú sérð. Við erum
hreinlega að dmkkna í skókössum.
í bænum geta skókaupmennirnir
farið í hefidsölurnar á hveijum
degi ef því er að skipta. Þeir þurfa
þá ekki að kaupa inn nema lítið í
einu," segir Margrét.
Skóverslun Leós er í Hafnar-
stræti 5, í húsi þar sem áður var
nýlenduvöruverslun. Uppruna
sinn á búðin að rekja á Hrannar-
götuna þar sem Leó hóf sinn skó-
kaupmennskuferU. Fluttist skó-
verslunin svo í Hafnarstræti 3 þar
sem nú er risiö stórglæsilegt stjórn-
mér undan því að þurfa að hugsa
um þær. Yfir sumarmánuðina sá
ég um skeytasendingar fyrir
Thorsarana í Kveldúlfi þegar þeir
voru upp á sitt besta. Þá sótti ég
fyrir þá skeytin sem þeim bárust
frá Reykjavík og erlendis frá. Fyrir
þetta græddi ég bara þó nokkuð og
gat þá keypt aðra stráka til að sjá
um rollurnar fyrir mig í staðinn.
Þannig losnaði ég undan rollun-
um,“ segir Jóhann og hlær prakk-
aralega.
„Þegar ég var fiórtán ára kom ég
aftur heim tU Fljótavíkur. Næstu
árin var ég látinn róa með pabba.
Það var ansi erfitt. Pabbi fiskaði
aUtaf vel en við rérum út á vorin
á litlum árabát. En hingað tU ísa-
fiarðar kom ég 18 ára gamall, gagn-
gert til að læra á bíl. Ég keypti
helming í bU á móti Boga Magnús-
syni sem var mikill bisnessmaöur
Lífsglöð og hress versla þau með skó i landsins elstu skóverslun, skóverslun Leós á Isafirði. Jóhann Július-
son og Margrét Leósdóttir, sem blaðamaður kynntist í gegnum gúmmískóauglýsingu á ferð sinni fyrir vest-
an. Skóbúðin hefur verið starfrækt í 84 ár og er gamalt fjölskyldufyrirtæki Margrétar. Jóhann er gamall út-
gerðarmaður en segist bara vera að aðstoða konu sína eftir að hann lét syni þeirra eftir rekstur útgerðarfé-
lagsins. DV-mynd RóG.
ur eldist þá er ekki hægt aö hætta
aUri vinnu, svona á meðan maður
getur gert eitthvað. Við höfum rek-
ið útgerðarfélagið Gunnvöm frá
árinu 1955. Svo veiktist ég fyrir
nokkrum ámm og varð þá að hætta
að mestu afskiptum af fyrirtækinu.
Sonur okkar tók þá við en ég er
bara að hjálpa konunni héma í
skóbúðinni, svona til að gera eitt-
hvað. En ég hef gaman af þessu,
þetta er líflegt."
Eru að drukkna
í skókössum
Kristján, sonur þeirra, sem er
orðinn forstjóri Gunnvarar, hefur
sýsluhús. Árið 1942 var verslunin
flutt af þristinum yfir á fimmið. Svo
vildi til að stuttu eftir að skóversl-
unin var flutt yfir í Hafnarstræti 5
kviknaði í gamla húsnæðinu.
Grunur lék á aö útgerðarmaöur-
inn, sem að sögn eiginkonunnar
hefur aldrei stoppað, hefði gert
svona sitt af hverju um ævina.
Þoldi aldrei rollumar
Jóhann segist hafa sem níu ára
óþekkur strákur veriö sendur til
Hesteyrar í fóstur í fimm ár. Þar
átti hann aö hjálpa til við húsverk-
in, heyja og passa rollumar.
„Ég þoldi aldrei rollumar og kom
hér fyrir vestan. Það gekk ágæt-
lega. Nú, og svo ílengdist ég hér og
hef verið síöan.
Ég var lengi til sjós og í talsverð-
an tíma á samvinnubátunum. Á
árunum 1941-45 rak ég skemmti-
staðinn Uppsaii sem er hús sjálf-
stæðismanna hér á ísafirði. En svo
fórum við ásamt bróður mínum og
öðrum hjónum út í að kaupa út-
gerðarfélagið Gunnvöm sem nú á
togarann' Júlíus Geirmundsson.
Það var árið 1955.“
Á þessum árum, áöur en Jóhann
keypti Qunnvöm, hafði hann einn-
ig yerið í saltfiskverkun, ekið bíl
og fleira. Jóhann var fram-
kvæmdastjóri Gunnvarar frá