Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1988, Blaðsíða 18

18
FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ 1988-
Erlend bóksjá
Tlie stunning new bestseller bv
LEH DEIQHTOH
Author OÍ BERLIM GAME
WIIITER
''ftcmíH&ibte.. -O'rfivLnclmj,.. tá » njjrx&c.
rbtfimtixtiTimfx
Saga þýskrar
fjölskyldu
WINTER.
Höfundur: Len Deighton.
Ballantine, 1988.
Enski rithöfundurinn Len
Deighton sló í gegn með fyrstu
skáldsögu sinni, njósnasögunni
The Ipcress File. Síðan hefur
hann skrifað fjölda njósnasagna
og samið nokkrar bækur um
hernaö í síðari heimsstyijöldinni.
í þessari skáldsögu leitar hann
á ný mið: þetta er hvorki njós-
nasaga né sagnfræði þótt höfund-
urinn njóti ljóslega víðtækrar
þekkingar sinnar á þýskri sögu á
fyrri hluta þessarar aldar.
Deighton hefur hér ritað ítar-
lega ættarsögu sem um leið er
saga hörmunganna í Þýskalandi
í tveimur heimsstyijöldum.
Winter-fjölskyldan er hér í lykil-
hlutverki, eins og nafn sögunnar
ber með sér. Faðirinn er þýskur
iönjöfur en móðirin af bandarísk-
um auömannaættum. Þau eiga
tvo syni sem fara ólíkar leiðir:
annar þeirra gengur í þýska her-
inn og kemst til mikilla metorða
innan SS-sveitanna, hinn snýst
til andstöðu við nasismann. Sag-
an lýsir einkum lífshlaupi bræð-
ranna sem tengjast sterkum
böndum þótt þeir fari svo ólíkar
leiðir á örlagatímum.
JANE C0USINS-MILL5 |l
Make UMappy,
MiakeitSqfé
Öruggt kynlíf
á eyðnitímum
MAKE IT HAPPY, MAKE IT SAFÉ.
Höfundur: Jane Cousins-Mills.
Penguin Books, 1988.
Fyrir fáeinum árum leiddi fá-
fræði um kynlíf og getnaðarvam-
ir gjaman til ótímabærrar þung-
unar. Nú á dögum getur shk fá-
fræði alveg eins leitt til dauða.
Það er að sjálfsögðu sjúkdóm-
urinn eyðni sem hefur valdið
þessum umskiptum og gert það
enn mikilvægara en áður aö
fræða ekki síst ungt fólk um
hvemig stunda megi ömggt kyn-
iíf.
í þessari bók er fjallað á hrein-
skilinn og tæpitungulausan hátt
um heilbrigt kynlíf. Sérstakur
kafli er um eyðni og aðra sjúk-
dóma sem berast á milli manna
við kynmök. Auk þess fræðir
þessi bók lesandann um hinar
ýmsu hliðar kynlífsins, um getn-
aðarvarnir, fóstureyðingar og
barneignir, og svarar mörgum
þeim spumingum sem vakna hjá
ungu fólki á kynþroskaaldrinum.
Þetta er endurskoöuð útgáfa
bókar sem fyrst kom út árið 1978
og hlaut þá viðurkennd kennslu-
bókaverðlaun í Bretlandi.
Morðingjar sem sluppu
úr höndum réttvísinnar
PERFECT MURDER.
Höfundar: Bernard Taylor og Stephen
Knight.
Grafton Books, 1988.
Gjarnan er talað um það sem nefnt
er „fullkomið morð“. Með því er átt
við morð þar sem sá, er verknaðinn
fremur, sleppur undan refsivendi
laganna. Þeir eru vissulega margir
glæpamennirnir sem aldrei hafa
þurft að taka út refsingu fyrir glæpi
sína. í þessari bók eru einmitt sýnd
ljós dæmi um slíkt, því hér eru rakin
sjö bresk morðmál þar sem aldrei var
hægt að sanna hver væri morðing-
inn.
Höfundarnir eru báðir kunnir af
skrifum sínum um sakamál. Þeir
hafa kynnt sér þessi sjö mál mjög vel
og benda á líklega lausn þeirra í þeim
tilvikum þar sem slíkt er mögulegt.
í einu málinu hefur annar höfundur-
inn til og með tekið viðtal, sem hér
er birt, við Tony nokkurn Mancini,
sem á sínum tíma var sýknaður fyrir
rétti af morði sambýliskonu sinnar,
en játaði áratugum síðar að hafa
framið morðiö. Þar sem búið var að
sýkna hann áður var ekki hægt að
Tony Mancini: Hann var sýknaður
af ákæru um að hafa orðið sambýlis-
konu sinni að bana. Aratugum síðar
játaði hann að hafa framið ódæðis-
verkið.
sækja hann til saka þótt hann játaði
síðar.
Elsta dómsmálið, sem hér er til
umfjöllunar, er aldargamalt, en það
nýjasta frá miðjum sjöunda áratugn-
um. Einna óhugnanlegast er morðið
á sjö ára gamalli telpu, Georgina
Moore, en það var framið að því er
næst verður komist í hefndarskyni
af fyrrum ástkonu fóöur telpunnar.
Harmrænast er þó mál fulloröinna
hjóna, Luard að nafni, frá árinu 1908.
Eiginkonan var myrt og morðinginn
fannst ekki. Sterkur orðrómur komst
á kreik um að eiginmaðurinn væri
valdur að ódæðinu, þótt allar aðstæð-
ur útilokuðu þann möguleika. Þetta
fékk svo á eiginmanninn að hann
framdi sjálfsmorð. Þrátt fyrir um-
fangsmikla rannsókn var enginn
sekur fundinn um morðið. Höfundar
þessarar bókar reyna þó að leiða lík-
ur að lausn gátunnar.
Frásagnir af mannvígum hafa
löngum verið líklegar til vinsælda
og er svo enn. Hins vegar er oft
vandasamt að skrifa um slík mál.
Höfundar bókarinnar standast fylli-
lega þær kröfur um þekkingu, hóf-
semi og óhlutdrægni sem gera verð-
ur til þeirra sem rita um slík mál.
Og texti þeirra er greinargóður og
læsilegur.
Flugdrottning
WEST WITH THE NIGHT.
Höfundur: Beryl Markham.
Penguin Books, 1988.
Fáar konur hafa lifað svo ævin-
týralegu lífi sem Beryl Markham, né
heldur skrifað um lífsreynslu sína á
svo frábærlega lifandi hátt sem hún.
Þótt Beryl fæddist á Englandi ólst
hún upp í Afríku. Á fyrstu árum ald-
arinnar geröist faðir hennar bóndi í
austurhluta Afríku, sem þá laut
breskum yfirráðum. Beryl lifði því
bernsku- og þroskaár sín meðal inn-
fæddra af Murani-ætt; hún lærði
tungumál innfæddra, lék sér með
þeim og fór á veiðar með foringja
ættbálksins. Hún aðstoðaði einnig
fljótt föður sinn við ræktun veðreiða-
hrossa. Það kom henni í góðar þarfir
þegar faðir hennar varð gjaldþrota í
miklum þurrkum sem gengu yfir
austur-Afríku árið 1919. Hann fór þá
til Perú en Beryl hélt kyrru fyrir í
Afríku og fór að þjálfa hross upp á
eigin spýtur með góðum árangri ein-
ungis átján ára gömul. Hún stundaði
þá atvinnugrein ein kvenna um ára-
bil.
En árið 1931 urðu aftur þáttaskil í
lífi hennar. Þá kynntist hún flugvél-
um, sem voru nýjar af nálinni í þess-
um hluta Afríku, og fékk óstöðvandi
löngun til að svífa um loftin blá. Hún
hætti því hrossabúskapnum, lærði
að fljúga, fékk sér síðan litla flugvél
og stundaöi atvinnuflug á henni í
mörg ár. Hún flaug ekki aðeins með
póst, farþega og vörur milli staða,
heldur notaði hún vélina mikið til
að leita að risadýrum merkurinnar
fyrir safari-veiðimenn. Nokkrum
Afríku
sinnum flaug hún einnig milli Afríku
og Bretlands, en slík ferö tók þá
marga daga, stundum vikur. Eftir
eina slíka ferð, árið 1936, vakti hún
heimsathygli er hún flaug fyrst flug-
manna ein síns liðs frá Bretlandi til
Ameríku.
Þessi bók, sem upphaflega kom út
árið 1942, hefur að geyma endur-
minningar Beryl frá þessum tíma:
þroskaárunum í Afríku og flugdög-
um hennar allt til þess er hún brot-
lenti í Nova Scotia eftir nær tuttugu
og tveggja stunda sögufrægt flug frá
Bretlandi árið 1936. Beryl hefur ein-
stakt lag á að laöa fram í frásögn
sinni dulúð Afríku. Hún magnar upp
með orðum þau sterku áhrif sem af-
rískur veruleiki þessa tíma hafði á
hana og aðra þá Evrópubúa sem
þangaö sóttu í leit að ævintýrum, fé
og frama. Lýsingar hennar ná óvenju
sterklega að endurvekja í hugum les-
andans horfinn heim sem minnir
óneitanlega á frásögur Karenar Blix-
en sem einmitt bjó á sömu slóöum.
Þetta er merkileg saga stórmerkrar
konu sem vildi vera, og var braut-
ryðjandi í hverju því verki sem hún
tók sér fyrir hendur.
Metsölnbækur
Bretland
Söluhastu kJIJumar:
1. D.Adams:
DIRK GENTLY S HOUSTIC
DETECTIVE AGENCY.
2. Callo Ðrayfleld:
PEARLS.
3. Danielle Steel:
FINE THINGS.
4. James Herbart
SEPULCHRE.
5. Ellls Peters:
THE HERMIT OF EYTON FOREST.
6. Edward Rutherfurd:
SARUM.
7. Susan Howatch:
GLITTERING IMAGES.
8. Bruce Chatwln:
SONGLINES.
9. Wllbur Smlth:
RAGE.
10. Vlrglnla Andrews:
THE GARDEN OF SHADOWS.
Rlt almenns eðlls:
1. Rosemary Conley:
THE HIP AND THKSH DtET.
2. Chrlstopher Nolan:
UNDER THE EYE OFTHE CLOCK.
3. WIMred Thesloor:
THE UFE OF MY CHOICE.
4. Geoflrey Boycott:
BOYCOTT: THE AUTOBIO-
GRAPHY.
5. Franoes Edmonds:
CRICKET XXXX CRICKET.
6. P. Blshlp A E. Mallle:
THE PROVISIONAL IRA,
7. PROMS >88
8. Terence !
9. FARMHOUSE KITCHEN COOKING
FOR ONE AND TWO.
10. Robert Hughes:
THE FATAL SHQRE.
(Byggt A The Sunday Timea)
Bandaríkin
Metsðlukiljur:
1. Tom Clancy.
PATRIOT GAMES.
Z Mary Higglns Clark:
WEEP NO MORE, MY LADY.
3. Scotl Turow:
PRESUMEO INNOCENT.
4. Lawrence Sanders:
THE TIMOTHY FILES.
5. Janet Daltey:
6. Slophen Klng:
MISERY.
7. Robert B. Parker.
PALE KINGS AND PRINCES.
8. John Saul:
THE UNLOVEO.
9. Dorls Mortman:
FIRST BORN.
10. W.E.B. Or«nn:
THE NEW BREED.
11. Shlrley Conran:
SAVAGES.
12. Cllve Barter:
THE DAMNATION GAME.
13. Oore Vidal:
EMPIRE.
14. Dlana Carey:
QHOST SHIP.
15. LouiS L’Amour:
THE HAUNTED MESA.
Blt almenns eðlia:
1. Bemie S. Slegel:
LOVE, MEDICINE & MIRACLES.
2. Ann Ruls:
SMALL SACRIFICES,
a. Joseph Campbell, Blll Moyers:
THE POWER OF MYTH.
4. Allan Bloom:
THE CLOSING OF THE AMERIC-
AN MIND.
5. M. Scott Pectc
THE ROAD LESS TRAVELED.
6. Echo Heron:
INTENSIVE CARE.
7. Joseph Campbell:
the HERO WITH a THOUSAND
FACES.
8. Ravl Batra:
THE GREAT ÐEPRESSION OF
1990.
9. E.D. Hfrsch Jr.
CULTURAL LITERACY.
10. Palty Duko, Kenneth Turan:
CALL ME ANNA.
(8y«|t ‘ Haw Yorfc Tfcnw Soofc RsvNw)
Danmörk:
Metsölukiljur:
1. Fay Weldon:
OLEM MIO IKKE. (1),
2. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERENE. (2).
3. Jean M. Aual:
HULEBJ0RNENS KLAN. (3).
4. Milan Kundara:
TILVÆRELSENS ULIDEUGE
LETHEO. (5).
5. Jaan M. Auel:
HESTENES DAL. (4).
8. laabel Allende:
ANDERNES HUS. (7).
7. Helle Stangarup:
CHRISTINE. (8).
8. Isabelle Allende:
KÆRUGNED 00 MÖRKE. (.),
9. Elspeth Huxley:
FLAMMETRÆERNEITHIKA (8).
10. Elaa Morante:
HISTORIEN. (10).
(T«ur Innan tvlsa ittna rW bókar vlfcuna
é undan. Syggt I PotWken Sundag.)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Sérkennilegur
einkaspæjari
DIRK GENTLY’S HOLISTIC DETEC-
TIVE AGENCY.
Höfundur: Douglas Adams.
Pocket Books, 1988.
Fullyrða má að einkaspæjarar
gerist ekki öllu sérkennilegri en
Dirk Gently, söguhetja hins
óborganlega Douglas Adams í
þessari fáránlegu gamansögu.
Enda ekki við öðru að búast af
höfundi „The Hitchhiker’s Guide
to the Galaxy”.
Svo sem vænta má gerist þessi
saga ekki aðeins í þeim heimi,
sem við þekkjum, heldur einnig
á öðrum tilverustigum. Gently
karlinn er ekki í hópi snjöllustu
einkaspæjara sögunnar, enda
gengur honum afar illa að inn-
heimta reikninga fyrir störf sín.
Eitt helsta verkefni hans hér er
að finna týndan kött, en í leiðinni
tekst honum að leysa úr ýmsum
torkennilegum vandamálum.
Það getur vafalaust verið í
meira lagi pirrandi að leggja í
lestur þessarar bókar án þess að
gera sér í upphafi grein fyrir eðli
hennar. Sagan er fáránleg, sumir
myndu vafalaust segja fíflaleg.
En sé hún lesin með réttu hugar-
fari reynist fáránleiki hennar
bráðfyndinn.
Kitu:
SELECTED ESSAYS
»x*xv« 8*<* (h* g>*ftd «<»1*.
«:»»*' L(y>x pc»«;<,p:<Wxx x«-S «xtehte(sfstjxi*
• • Swh« Kx»>wv >>: <stt**n*t Ooov* st >x» Y*»>
%*M'2S3ÞJKLm Jl JCIL
jEBaEroaafcJSJHCisr
----WBUíffl Df mimi fcMfi raizunt uniurm;
Ritgerðir
nóbelskálds
LESS THAN ONE.
Höfundur: Joseph Brodsky.
Penguin Books, 1987.
Sovéski útlaginn Joseph Brod-
sky hlaut bókmenntaverðlaun
Nóbels á síðasta ári fyrir ljóð sín
sem birst hafa í þýðingum á
mörgum tungumálum - sum
einnig á íslensku.
í þessari bók eru þó engin ljóð
eftir Brodsky heldur ritgerðir og
fyrirlestrar, átján talsins. Sumar
ritsmíðanna eru endurminningar
skáldsins, þar á meðal sú ritgerö
sem gefur bókinni nafn. Aðrar
fjalla um skáld sem honum eru
hugleikin. Með umfjöllun sinni
um verk annarra ljóðskálda gef-
ur Brodsky innsýn í eigin ljóða-
heim.
Ævisögulegu þættimir eru
einna áhugaveröastir þessara rit-
smíða en einnig umijöllun hans
um enska ljóðskáldið Auden, sem
hann hefur í hávegum, og tvær
rigerðir um Mandelstam-hjónin,
Osip og Nadezhda.
Þá er einnig forvitnilegt að
kynnast viðhorfum Brodskys til
sovéska einræðisins í grein þar
sem hann rekur tilurð og starfs-
hætti einræðisstjóma - en af slík-
um stjórnarháttum hefur hann
persónulega reynslu sem fómar-
lamb.