Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1988, Blaðsíða 17

Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1988, Blaðsíða 17
MÁNUDAGUR 24. OKTÓBER 1988. 17 Veröbréfaviðskipti og verðbréfasjóðir: Frumvarp til laga Fyrsta mál neðri deildar Alþingis á nýbyrjuðu þingi var frumvarp til laga um veröbréfviðskipti og verð- bréfasjóði. Er það vel enda ítrekuð' krafa frá ýmsum í þjóðfélaginu að settur verði lagabálkur um þennan málaílokk. Viðskipti með verðbréf hafa vax- ið mjög ört á undanfómum örfáum árum. Eftirfarandi tölur sýna hversu þessi viðskipti hafa marg- faldast: Heildareign verðbréfasjóða 1985 árslok 380 m.kr. 1987 árslok 3.660 m.kr. Auk þessa hefur heildareign verðbréfasjóða vaxið um 69% að nafnverði fyrstu níu mánuði ársins 1988. Markmiðið með iagasetningu er í meginatriðum tvíþætt. 1. Neytendavernd, þ.e. tryggja ör- yggi og eftirlit með þessum við- skiptum. 2. Hagstjórn, þ.e. inn í frumvarpið eins og það kom frá nefnd hefur viðskiptaráðherra sett heimild- arákvæði. Ráðherra getur heim- ilað Seðlabanka íslands að láta sömu reglur gilda um verðbréfa- fyrirtæki og verðbréfasjóði, að því er varðar bundið fé, og settar eru innlánsstofnunum. Skilgreiningar í upphafi frumvarpsins er að finna skilgreiningu ýmissa hug- taka þ.e. hvað er: verðbréf, verð- bréfamiðlun, verðbréfamiðlari, verðbréfafyrirtæki, markaðsverð- bréf, verðbréfasjóður og viðskipta- vaki. Markaðsverðbréf er skilgreint sem verðbréf í flokki framseljan- legra verðbréfa, þar með talinna hlutabréfa, sem boðin eru einstakl- ingum og/eða lögaðilum til kaups með almennu útboði þar sem öll helstu einkenni bréfa í hverjum flokki eru hin sömu, þ.á m. nafn útgefanda (skuldara), fyrsti vaxta- dagur og endurgreiðsu-, vaxta- og uppsagnarákvæði eftir því sem viö getur átt. Kjallarínn Guðmundur G. Þórarinsson þingmaður fyrir Framsóknarflokkinn Tekið er fram að markaðsverð- bréf skuli ætíð skráð á nafn. Viðskiptavaki (market maker) er verðbréfafyrirtæki eða annar aðili sem hefur skuldbundið sig til þess að kaupa og selja fyrir eigin reikn- ing ákveðin markaðsverðbréf í því skyni að greiða fyrir því að mark- aðsverð skapist á verðbréfunum og til þess að auðvelda þeim sem áhuga hafa á kaupum bréfanna aö fá þau keypt og þeim sem selja vilja slík bréf að fá kaupanda að þeim. Ýmis ákvæði í frumvarpinu er að finna ýmis merk ákvæði. Hér er rétt að nefna nokkur. 1. Innherjaviðskipti (insider trad- ing). Akvæöi eru um hömlur á viðskiptum aðOa sem búa yfir trúnaðarupplýsingum um útgef- anda markaösverðbréfa eða önnur atriði sem ekki hafa verið gerö opinber og geta haft áhrif á markaðsverðbréfanna. Erlendis hafa að undanförnu komið upp ýmis mál af þessu tagi og verið flokkuð sem auðgunarbrot. 2. Ákvæði eru um skilyrði sem verðbréfamiðlari veröur aö upp- fylla s.s. ríkisborgararétt, aldur, menntun o.s.frv. enda hafi hann leyfi frá viðskiptaráðherra til starfsemi sinnar. 3. Skýrt er skilið á milli starfsemi verðbréfamiðlara og veröbréfa- fyrirtækis. En verðbréfafyrir- tæki geta annast sölutryggingar markaðsveröbréfa (underwrit- ing securities), fjárvörslu fyrir einstaklinga og lögaðila og rekið verðbréfasjóð og skylda starf- semi. 4. Verðbréfafyrirtæki verður aö vera hlutafélag með innborguðu hlutafé aö fjárhæð a.m.k. 10 milljónir króna. Eigið fé verður að nema a.m.k. 1% af höfuðstól verðbréfasjóðsins og sölutrygg- ing verðbréfa má ekki nema hærri fjárhæð en 20-fóldu eigin fé. 5. Krafa er gerð um að greinargóð- ar upplýsingar séu gefnar um kosti varðandi ávöxtun fjár. 6. Verðbréfasjóður skal hafa samning við verðbréfafyrirtæki um rekstur sjóðsins og tekið er fram hvað skuli kveða á um í samþykktum verðbréfasjóðs. 7. Kveöið er á um hvaö koma skuli „Viðskipti með verðbréf hafa vaxið árum“, segir hér m.a. fram í hlutdeildarskírteinum verðbréfasjóðs, hvernig inn- lausnárvirði hlutdeildarskír- teina skuii reiknast, hversu mik- il lán verðbréfafyrirtæki megi taka í nafni verðbréfasjóðs sem skammtímalán til aö innleysa bréf eða eignir sjóðsins, að eigi megi fjárfesta meira en 5% af eignum sjóðsins í bréfum eins skuldara og sjóðurinn megi ekki eiga meira en 10% hlutabréfa í einu félagi o.s.frv. 8. Ákvæði eru um laust fé verð- bréfasjóða og skal þaö aldrei minna en 2% af innlausnarverð- mæti verðbréfa í sjóönum á hverjum tíma. Laust fé er þá taiið peningar í sjóði, nettó inn- lán í bönkum, ríkisvíxlar eöa önnur verðbréf sem öruggur mjög ört á undanförnum örfáum kaupandi er að innan 30 daga. 9. Á.kvæði eru um ársreikmnga, endurskoðun og eftirlit. Rekstur verðbréfasjóða skal háður eftir- liti bankaeftirlits Seðlabánka ís- lands og varðar afturköllun rekstrarleyfis ef ekki er farið að settum kröfum eða jafnvel fang- elsisvist. Atburðir undanfarinna daga hvetja til öruggs eftirlits. Frumvarpið verður tekið til um- fjöllunar í fjárhags- og viðskipta- nefnd. Verðbréfaviðskipti og verðbréfa- sjóðir eru mikilvægur þáttur í fjár- magnsmarkaði landsins. Þessi þáttur þarf að dafna með eðlilegum hætti öllum til hagsbóta. En ljóst er aö þörf er löggjafar og nú fæst löggjafinn vdð það verkefni. Guðmundur G. Þórarinsson „Veröbréfaviðskipti og verðbréfasjóðir eru mikilvægur þáttur 1 Qármagns- markaði landsins. Þessi þáttur þarf að dafna með eðlilegum hætti öllum til hagsbóta.“ Mannréttindi ofár lögum Það vekur mikla athygli og reiði almennings á íslandi þegar verið er að banna verkalýðsfélög og brjóta þannig mannréttindi í Póll- andi. Réttlát er sú reiði og skiljanleg en eitthvað verður þetta nú allt saman skrýtið þegar það sama ger- ist hér heima. Já, það sama, segi ég, því hver er munurinn á þvd að banna verkalýðsfélögin sjálf, eins og í Póllandi, eða banna þeim að semja fyrir umbjóðendur sína eins og á íslandi? Langlundargeð okkar íslendinga er með ólíkindum, sérstaklega gagnvart leiðtogum okkar. Þegar vdð sitjum fyrir framan sjónvarpið fylgjumst vdð með baráttu pólsks verkalýðs með innilegri liluttekn- ingu en þegar okkar eigin ríkis- stjóm tekur upp á sama ósómanum og pólskir herforingjar látum vdð sem ekkert sé. Sennilega erum vdö sofandi þjóð og í skjóli þess getur ríkisstjómin gert næstum hvaða ósóma sem er. Það kann einhver að segja að ef vdö séum of sofandi til aö veita þessu athygli þá sé mannréttinda- brot á borð vdð afnám samnings- réttar bara mátulegt á okkur. Það KjaUaiinn Helga Gísladóttir kennari má vera en hvað um þá sem á eftir koma, er það ekki siðlaust gagn- vart þeim að vdð leyfum fordæmi eins og þetta mannréttindabrot er? Hvað kemur næst? Afnám kosn- ingaréttar? Getum vdð átt von á að heyra í framtíðinni réttlætingu á borð vdð þessa? „Það er svo agalega dýrt fyrir þjóðfélagið að hafa kosningar svona oft!“ - alveg eins og sagt er að efnahagsástand í þjóöfélaginu sé þannig að það sé réttlætanlegt að taka af samningsréttinn. Vanvirða við fyrri baráttu Hvemig líta þeir á þetta sem áður lögðu mikið á sig til þess að viö öðluðumst vdðurkenningu á þeim sjálfsögðu mannréttindum sem samningsrétturinn er? Skyldi þeim „Hver er munurinn á því að banna verkalýðsfélögin sjálf eins og í Póllandi eða banna þeim að serpja fyrir umbjóð- endur sína eins og á Islandi?“ „Samningsréttur er það sem aðskilur okkur launafólkið frá þræl- um ...“ segir greinarhöfundur. ekki svíða sárt aö sjá samningsrétt- inn tekinn af okkur og verkalýðs- hreyfinguna taka því þegjandi og hljóðalaust? Samningsréttur er það sem aðskilur okkur launafólkið frá þrælum sem geta ekki samiö um sín kjör á neinn hátt. Viljum vdð vera þrælar eða upp- réttir menn? Með því að sætta okk- ur vdð að samningsrétturinn sé tek- inn af okkur opnum vdð möguleik- ann á því að önnur mannréttindi verði af okkur tekin. Mannréttindi eru afdráttarlaus Mannréttindi á borð vio samn- ingsréttinn eru afdráttarlaus, á sama hátt og réttur okkar til lífs. Það má ekki drepa okkur svolítið eða fangelsa okkur án dóms og laga „bara í smátíma“. Um mannrétt- indi verður heldur ekki samið, þessi réttur okkar er ofar öllum lögum, hvort sem ríkisstjórnin set- ur þau eða einhverjir aðrir. Það er beinlínis skylda okkar sem manna að hlíta ekki þessum lögum og raunar má telja þau glæp. - Hvað á þá að kalla þá menn sem sitja í núverandi ríkisstjórn? Svari hver fyrir sig. Þögn ersamþykki * í dag, 24. okt., er dagur Samein- uðu þjóðanna. Við SÞ er kenndur frægur mannréttindasáttmáli. Ég skora á alla sem finnast mannrétt- indi og manngildi einhvers vdröi að líöa ekki þegjandi og hljóðalaust þessa aöfór ríkisstjómarinnar að launafólki. Fólkiö í Flokki manns- ins mun ekki taka þessu'þegjandi. Klukkan 5 e.h. í dag verður forsæt- isráðherra afhent mótmælaskjal fyrir framan Stjórnarráðið. Lesandi góður. Leggðu ekki blessun þína yfir mannréttinda- brot af þessu tagi með því aö taka því þegjandi. Helga Gisladóttir

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.