Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1990, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 2. JÚNÍ 1990.
„Við viljum vinna að bættum að-
búnaði sjúkra barna innan sjúkra-
húsa og utan. Verkefni okkar miðast
mest við þau börn sem þurfa að
dvelja langdvölum á sjúkrahúsi en
auðvitað njóta öll veik böm þessa
starfs," segir Guðrún Ragnars hjá
Umhyggju sem er félag til stuðnings
sjúkum börnum. Félagar í Umhyggju
eru foreldrar, fagfólk í heilbrigðis-
stétt og aðrir sem vilja leggja málefn-
inu lið. Félagið, sem stofnaö var hér-
lendis 1980, er aðili að norrænu sam-
starfi á þessu sviði, NOBAB. Hér-
lendis hefur starfsemin beinst að því
að breyta umhverfi sjúkra barna inni
á sjúkrahúsum.
„Við fluttum frá Svíþjóð fyrir
nokkrum árum með veikan son okk-
ar. Það verður að segjast eins og er
að viðbrigðin voru mjög mikil. Ekki
vegna þess að hjúkrunarfólk og
læknar hérlendis væru lakari í sínu
fagi en starfsfélagar þeirra í Svíþjóð,
öðra nær. Viðbrigðin fólust mest í
aðstöðuleysi þessa hæfa fólks til að
sinna veikum börnum að öðru leyti
en að lækna þau,“ segir Esther Sig-
urðardóttir, móðir drengs sem veikt-
ist fjögurra ára vegna fæðingargalla.
Esther gerðist félagi í NOBAB á Sví-
þjóðarárunum og segir hún að sam-
tökin hafi skilað miklum árangri í
því að breyta viðhorfi til sjúkra
barna.
Sjúkrahúsió heimili
„Böm sem eru veik um lengri tíma
eiga það á hættu að einangrast í veik-
indum sínum. Sjúkrahúsið verður
heimili þeirra mánuðum saman og í
sumum tilfellum í mörg ár. Foreldr-
ar, aðstandendur og vinir fjarlægjast
og helstu tengsl þeirra við aðra eru
í gegnum hjúkrunarfólk, sem kemur
og fer, svo og aðra sjúklinga," segir
Esther.
„Fyrir nokkram árum urðu þær
breytingar í Svíþjóð að aðstandend-

„Á íslandi snúast vandamálin um hinn langa vinnudag foreldra, ófullnægjandi dagvistunarrými og margsetinn skóla,“ segir Arthúr Morthens sérkennslu-
fulltrui sem starfar meó félaginu Barnaheill.
Félögin Umhyggja og Bamaheill:
gleymir bömunum
Þjóðfélagið
- sem oft verða að hugsa um sig sjálf
Esther Sigurðardóttir og Guðrún Ragnars vilja breytt
viðhorf gagnvart veikum börnum.
Framkvæmdaráð Barnaheilla er skipað þeim Arthúri
Morthens sérkennslufulltrúa, séra Jakobi Hjálmars-
syni, Hrafnhildi Siguröardóttur fóstru og Hönnu Dóru
Þórisdóttur fóstru. Auk þeirra sitja i framkvæmdaráðinu
Páll Ásgeirsson yfirlæknir og Halla Þorbjörnsdóttir
barnageölæknir.
um veikra barna var gert kleift aö
annast sín böm utan hins hefð-
bundna heimsóknartíma. Þetta fyrir-
komulag gerði það að verkum að
sonur okkar, sem eyddi þremur
áram á sjúkrahúsi, komst í gegnum
sín veikindi heill heilsu andlega jafnt
sem líkamlega. Þetta á ekki síður við
um systkini og foreldra því álagið á
þá er ekki minna þegar veikindi hrjá
börnin þeirra. Samskipti foreldra og
sjúks barns verða miklu betri þegar
sjúkrahúsin geta veitt alla þá aðstöðu
og þjónustu sem nauðsynleg er til
samvera.“
Guðrún og Esther segja að ýmsar
breytingar hafi orðið í viöhorfum til
veikra barna hérlendis en þó megi
gera enn betur. Bamadeildir sjúkra-
húsanna séu litlar og fáliðaðar og
fjármagn til breytinga af skornum
skammti. Þær þijár bamadeildir
sem starfræktar séu hérlendis á
Landspítala, Landakotsspítala og
Akureyri séu misvel á vegi staddar
en deildin á Akureyri sé verst búin
hvað aðstöðu varðar.
Laun frá ríkinu
Esther leggur mikla áherslu á
þátt fjárveitingavaldsins. Hún segir
að í Svíþjóð hafi þeim verið gert fjár-
hagslega kleift að taka son sinn heim
til umönnunar. Hún fékk laun frá
ríkinu enda þurfti drengurinn stöð-
uga umönnun sem ríkið hefði hvort
sem er greitt fyrir ef hann hefði legið
á sjúkrahúsi. Þvi til viðbótar fengu
þau hjúkranargögn og fræðslu í
umönnun.
„Hérlendis er fjölskyldum veikra
bama ekki gert auövelt fyrir varð-
andi umönnun," segir Esther.
„Markmið okkar í Umhyggju er að
breyta þessu og hafa áhrif á almenn-
ing og stjómvöld til þess að börnin
geti orðið virkir þjóöfélagsþegnar
eftir langvarandi veikindi."
Bætir hag barna
Bamaheill eru önnur samtök,
fagfólks og almennings, sem vinna í
þágu allra barna. Samtökin Bama-
heill vora stofnuð í október á síðast-
liðnu ári og eru þau aðili aö samnor-
rænu samstarfi, svo og alþjóðasam-
tökunum Save The Children Allianc.
„Samtökin urðu fyrst til í Englandi
og Sviþjóð í lok síðari heimsstyrjald-
ar vegna ástandsins sem stríðið hafði
skapað," segir Arthúr Morthens sér-
kennslufulltrúi en hann á sæti í
framkvæmdaráöi Barnaheilla.
„Markmið samtakanna er að bæta
hag bama, allra bama, og byggja upp
betri heim þeim til handa. Hér á Is-
landi snúast vandamálin að mestu
um hinn langa vinnudag foreldra,
ófullnægjandi dagvistunarrými og
margsetinn skóla. Það hafa orðið gíf-
urlegar þjóðfélagsbreytingar síðustu
árin með aukinni þátttöku kvenna á
vinnumarkaði."
Þessar þjóðfélagsbreytingar eru
staðreynd og það verður ekki aftur
snúið en samt hafa ríki og sveitarfé-
lög ekki tekið mið af þessari þróun
sem skyldi. Börn þurfa meira og
minna aö sjá um sig sjálf allan daginn
meðan foreldrarnir vinna úti. Skóla
og dagvistunarrými þarf að sníða
samkvæmt þörfum barnanna og for-
eldra þeirra."
Breytingar
nauðsynlegar
En það er fleira en dagvist og
skóli sem snýr að börnunum í
landinu. Barnaheill vill breyta við-
horfi samfélagsins til bama á þann
hátt að þarfir barnanna verði viður-
kenndar. Börnin eru hluti fiölskyld-
unnar og á bamafiölskyldum brenn-
ur margt. „Smábarnafiölskyldur
eiga undir högg aö sækja. Ungt fólk
með lítil böm er yfirleitt að koma sér
þaki yfir höfuðið og á oft í verulegum
Qárhagslegum erfiðleikum. Það þarf
að breyta aðstæöum þeirra í gegnum
tryggingakerfið meö lengra fæðing-
arorlofi og breytingu á skattbyrði,"
segir Hanna Dóra Þórisdóttir fóstra.
Hanna Dóra er eini launaði starfs-
maður Barnaheilla og er hún í hálfu
starfi á skrifstofu félagsins. „Annað
sem snýr aö börnum er bætt réttar-
staöa þeirra og eitt af markmiðum
samtakanna er að veita stjórnvöld-
um aðhald og upplýsingar varðandi
lagasetningar sem varða börn. Sér-
stakur umboðsmaður barna er hluti
af þessari breytingu."
Arthúr og Hanna Dóra segja að
slysatíðni barna hér á landi sé mjög
mikil og miklu meiri en gerist í ná-
grannalöndunum. Nú sé að fara í
gang könnun á þessari slysatíðni og
verða niðurstöður hennar kynntar á
næsta ári. Bamaheill ætlar að standa
fyrir tveimur ráðstefnum á þessu ári
um málefni barna í landinu. Önnur
brýn mál bíða úrlausnar eins og
heimilisleysi rúmlega tuttugu barna
sem margra hluta vegna eru heimil-
islaus.
„Við höfum oröið vör við breytt
viðhorf gagnvart börnum hin síðari
ár og það til hins betra. Markmiðið
er að gera enn betur við bömin og
að öllum sé ljóst að þeirra er framtíð-
in.“
-JJ