Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1992, Síða 46

54
MÁNUDAGUR 21. DESEMBER 1992.
Passið
ykkur á
myrkripu!
IUMFHRÐAR
Iráð
Smáauglýsingar Meiming
■ Jeppar
Toyota double cab, árg. 1991, dísil, til
sölu, ekinn 62 þús. km, stálhús, 33"
BF Goodrich dekk og álfelgur.
Upplýsingar í símum 985-25187,
985-25120 og 91-27307.
*Frábær sértilboö til jóla á •jolatrjám,
• dömuundirfatnaði, •bílaviðgerðum,
•skartgripum, •kaffivélum og
•gæða-ferðatækjum. 15-50% afslátt-
ur. Hringdu í síma 99-13-13 og fáðu
nánari uppl. Mínútugjald er kr. 39.90.
■ Líkamsrækt
Bókmenntir
Guðmundur G. Þórarinsson
í mjúka pakka og harða
Reykvíkingar létu frosthörkurnar á laugardag ekki á sig fá heldur fjöl-
menntu f bæinn til að gera jólainnkaupin. Hvort sem var i verslunar-
mfðstöðvum eða við Laugaveginn var ekki þverfótað fyrir fólki að létta
pyngjuna. Sumir stóðu f margföldum röðum til að kaupa í mjúku pakk-
ana...
... á meöan aðrir tóku þessu öllu með heimspekilegri ró og glugguðu
i bók f öllum látunum. DV-myndir GVA
Glæsilegur Blazer S10 '84, þickup, til
sölu. Vél 4,3 1, ek. 60 þús. á vél, upp-
hækkaður, brettavíkkanir, 33" dekk,
nýtekinn í gegn, skoðaður '93. Ath.
öíl skipti á ódýrari. Verð 900 þús.
staðgr. Upplýsingar í síma 92-15127.
■ Ymislegt
Sviðsljós
Frumleg hreinskilni
Bók þessi er „Þórbergsrannsókn" og mætti ef
til vill kalla tilraun um Þórberg Þórðarson á
ákveðnu tímaskeiði. Hún íjallar einkum um
árin 1912-1925 í lífi skáldsins eða hin svokölluðu
Unuhússár. Sjálfur lýsir höfundur bókinni sem
gönguferð um handritasafn Þórbergs. Hann seg-
ir handritasafn þetta svo fjölbreytt að efni og
áhugavert að hann hafi ekki litið upp úr því í
átta mánuði.
Handritasafnið, sem varðveitt er í Landsbóka-
safni, fyllir sex hillumetra. „í því eru dagbæk-
ur, minnisbækur, uppköst að sendibréfum, rit-
gerðir og fleira." Bókin samanstendur af 13 rit-
gerðum um Þórberg og áhrifavalda í lífi hans,
auk formála og tveggja viðauka um meistarann.
Er annar viðaukinn frásögn efdr Kristján Al-
bertsson en hinn úr bók eftir Halldór Laxness.
Allar hafa þessar ritgerðir að markmiði að
lýsa manninum og skáldinu Þórbergi Þórðar-
syni, ákveðnum þáttum í skaphöfn hans og lífs-
rás.
Dregur höfundur ályktanir af athugunum sín-
um á handritum Þórbergs en færir jafnframt
fram ummæli annarra og orð og skrif meistar-
ans sjálfs.
Myndir eru nokkrar í bókinni og frágangur
allur hinn vandaðasti. Sjálfur hafði Þórbergur
í huga að skrifa sögu Unuhússáranna en komst
aldrei verulega á veg með verkið.
Sjálfur segir höfundur aö þessi bók, Frumleg
hreinskilni, komi ekki í stað Unuhúss-sögu Þór-
bergs. „Hana gat hann einn skrifað."
Nafnið Frumleg hreinskilni er sótt í skrif Þór-
bergs sjálfs í Bréfi til Láru þegar hann segir í
XXTV. kafla Bréfsins:
„Oss vantar frumleik, hugrekki og hrein-
skilni. En sérstaklega vantar oss frumlega
hreinskilni.“,.
Með ritgerðum sínum bregður Helgi M. Sig-
urðsson upp mynd af manninum og skáldinu
Þórbergi Þórðarsyni á þessum árum, 1912-1925.
Þetta mat Helga er mikils virði, enda hefur hann
stundað Þórbergsrannsóknir af alúð og staöið
að útgáfu á verkum meistarans. Jafnframt
varpa ritgerðimar ljósi á ýmislegt í bókum Þór-
bergs.
í Islenskum aöh, þegar Þórbergur fjallar um
„elskuna“ sína, Amdísi Jónsdóttur, hefur fram-
hjágangan svonefnda orðið mörgum umhugsun-
arefni. Helgi telur þennan atburð einhvem
dramatískasta atburðinn í allri sjálfsævisögu
Þórbergs og segir: „Alla tíð, síðan bókin birtist
almenningi, hefur verið spurt þessarar spum-
ingar: Gekk hann virkilega framhjá?"
Með rannsókn á dagbókum Þórbergs kemst
Helgj að þeirri niðurstöðu að framhjágangan sé
skáldaleyfi. „Þórbergur ætlaði sér aldrei að
Þórbergur Þórðarsson. Fjallað er einkum um árin 1912-1925 í bókinni.
skrifa sagnfræðiverk heldur draga upp myndir
úr lífi ungmenna á tilteknu tímaskeiði, og það
tókst honum frábærlega vel.“
Helgi veltir fyrir sér áhrifum Frelsisins eftir
John Stuart Mih á Þórberg, áhuga hans að láta
persónuleika sinn koma fram.
Eftir lestur þessarar bókar mun lesandanum
þykja sem hann þekki Þórberg miklu betur.
Mann sem lét ekki hvarfla að sér á þessu tíma-
skeiði og lengi síðar að gerast rithöfundvu- að
aðalstarfi en varð þó einn af mestu meisturum
íslenskra bókmennta.
Þama er lýst glímu hans við skólakerfið,
áhuga á líkamsæfmgum, sjóböðum og jóga
ásamt óbeit á Ukamlegri vinnu. Þórbergur hafði
mikinn áhuga á orðasöfnun. Hafði hann nokkr-
ar tekjur af þessari söfnun þar sem Alþingi
veitti honum styrk til hennar. Var þessi styrkur
honum mikilvægur en á þessum árum býr Þór-
bergur á stundum og reyndar oftast við svo sára
fátækt að jaðraði við að hann kæmist ekki af.
Átti hann þá athvarf hjá Unu í Unuhúsi, þar
fékk hann að borða. Kvað svo rammt að heim-
sóknum Ustamanna tíl Unu, að segjr í bókinni,
að hún hafi þurft að hálfbetla til að geta gefið
þessu liði aö éta. Aðfinnslum svaraði hún á þá
leið að þeir mundu borga ef þeir gætu.
En um tíma var orðasöfnunarstyrkurinn feUd-
ur niður. Segir að Jón Þorláksson hafi feUt hann
úr fjárlagafrumvarpi sínu og rökstutt það þann-
ig „að orðasöfnun Þórbergs væri hreint og beint
skaðleg".
Kennarastöður missti Þórbergur af póhtískum
ástæðum.
Helgi fjallar um póUtískar skoðanir Þórbergs
og afstöðu hans til trúmála og ástæða er til að
vekja athygU á áhugaverðum skrifum Helga um
Bréf til Láru, en hann vitnar í HaUdór Guö-
mundsson sem telur Bréfið ásamt Vefaranum
mikla upphaf íslenskra nútimabókmennta.
Þessi bók er ekki endanlegur dómur um Þór-
berg Þórðarson. Um hann verður margt ritað
um ókomin ár. En þessi bók er mikUsvert fram-
lag tíl skUnings á skáldinu.
Við fyrstu sýn kann að virðast framandi að
bók þessi nefnist: Rit Árbæjarsafns. Höfundur
svarar þessu í formála: „En hlutverk safnsins
er í víðum skUningi að stunda rannsóknir og
fræðslu á menningarsögu borgarinnar."
í ljósi þess má taka undir þakkir höfundar tU
Árbæjarsafns fyrir útgáfu þessarar bókar.
Þórbergur Þórðarson og mannlifið
á mölinní i upphafi aldar.
Rit Árbæjarsafns.
Árbæjarsafn og Hið islenska bókmenntafélag.
Helgi M. Sigurðsson.
119 blaðsiður.
Þær tala sínu málil Otrúlegt en satt.
Heilsustúdíó Maríu býður upp á
Trim-Form, sogæða/cellónudd, fitu-
brennslu, vöðvaþjálfun og GERnétic-
meðferðir. Gerðu þig glæsilega(n), þú
átt það skilið. Tímapant. í síma 36677.
IV.
STÖÐVUM BÍLINN
ef vi6 þurfum aö
tala í farsímann!
UiyiFERDAR

Kjarabót heimilanna
991313
TILBOÐALÍNAN
Hringdu og sparaöu þúsundir