Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1993, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1993
Fréttir
Gísli Guöjónsson, réttarsálfræðingur í Bretlandi, um íslenskt réttarkerfi:
Meiri líkur á réttlátri
málsmeðferð hér
„Þetta er kannski tilfinningalegt
mat af því að ég er íslendingur en
ef ég væri ákærður fyrir eitthvað
sem ég hefði ekki gert vildi ég mun
frekar fá mál mitt rekið í íslensku
réttarkerfi en í því kerfi sem er í
Bretlandi og Bandaríkjunum. í Bret-
landi og Bandaríkjunum er meira
spurt um hvað sé hægt að sanna en
hvað sé sannleikurinn. Auk þess er
mun auðveldara að rannsaka mál á
íslandi en í þessum löndum. Þar er
mun erfiðara að safna sönnunar-
gögnum og mun meira um að menn
séu dæmdir á játningum einum sam-
an, hvemig sem þær eru til komnar.
Hérna eru játningar yfirleitt fengnar
fram á grundvelh miklu ítarlegri
vinnu þar sem einnig er tekið tíUit
tíl þess við rannsóknir mála að við-
komandi getí verið saklaus. Rann-
sóknarvinna lögreglu hér er mjög
vönduð og því meiri líkur á réttlátri
málsmeðferð," sagði GísU Guðjóns-
son, réttarsálfræðingur í Bretíandi,
í samtaU við DV.
Dalvík:
Gyifi Kristjánason, DV, Akureyri:
Rannsóknarlögreglan á Akur-
eyri hefur upplýst 6 innbrot sem
framin voru á Ðalvík nú síðla
vetrar og reyndust þrír pUtar á
aldrinum 14-16 ára eiga þar hlut
að máli.
í fyrstu viðurkenndi 16 ára
ungUngur þijú innbrotanna og
sagðist hafa veriö einn að verki.
Lögreglumenn lögðu ekki trúnað
á þann framburð og við frekari
rannsókn málsins kom í Ijós að
tveir 14 og 15 ára pUtar höfðu tek-
ið þátt í tveímur innbrotanna.
Um leið upplýstist aö þremenn-
ingamir höfðu önnur þijú inn-
brot á samviskunni. Bkki var
mUslu stohö í þessum innbrotura,
þó rúmlega 20 þúsund krónura í
barnaheimilinu Krílakotí og gátu
pUtamir skUað þeim peningum
aftur.
ÞingvaUasvæðið:
Hraungjótur
merktar eftir
þrjú vélsleða-
slys
Björgunarsveitarmenn og lög-
regla á Selfossi fóm fyrir helgi i
Þjófahraun á milli Gjábakka og
Skjaldbreiðar og merktu hættu-
legustu gjóturnar í hrauninu með
aðvörunargirðingum.
Alls fóra þrír vélsleðamenn of-
an 1 eina gjótuna um páskana og
þar af slasaðist einn þeirra tals-
vert alvarlega á hrygg.
Að sögn lögreglu eru margar
gjótur i hrauninu og um páskana
og síðustu helgi voru hundraö
farartækja, bæði vélsleðar og bU-
ar, á ferð um þetta svæði. Snjór
Uggur yfir öUu og ökumenn taka
oft ekki eftir gjótunum fyrr en of
seint og keyra beint í stáUð hin-
ummegin. -ból
Auk þess að vera réttarsálfræðing-
ur við London University dæmir
GísU í undirrétti í Croyton í Surrey
einu sinni í viku. Þar eru 100-200
mál tekin fyrir daglega. GísU nýtur
mikiUar virðingar meðal lögreglu-
manna og lögmanna í Bretlandi og
víðar og er sjálfur beðinn um að taka
að sér um 500 mál á ári. Getur hann
einungis sinnt hluta þeirra.
„í Bretiandi er svo mikUl fjöldi
mála til afgreiðslu og mikUl þrýsting-
ur á lögregluna að ná einhveijum,
sérstaklega í alvarlegri málum eins
og hryðjuverkamálum. Þá geta lög-
reglumennirnir verið bUndir fyrir
öðrum möguleikum, tíl dæmis þeim
að viðkomandi getí veriö saklaus,"
segir hann.
Rangar játningar
TUefni heimsóknar Gísla var fyrir-
lestur sem hann hélt í boði Félags
rannsóknarlögreglumanna þar sem
hann fjaUaði ítarlega um yfir-
heyrslutækni, ástæður þess að menn
„Ef ég væri ákærður fyrir eitthvað
sem ég hefði ekki gert vildi ég mun
frekar fá mál mitt rekið í íslensku
réttarkerfi en í því kerfi sem er i
Bretlandi og Bandaríkjunum," segir
Gísli Guðjónsson, réttarsálfræðing-
ur í Bretlandi. __ DV-mynd GVA
játa og rangar játningar.
Fór hann yfir helstu atriði sem lög-
reglumenn þurfa aö einbeita sér að
í yfirheyrslum, eins og að fá stað-
reyndir máls á hreint og afla upplýs-
inga, ekki aðeins að fá út játningar.
Gísli segir þrjá þætti aðallega hafa
áhrif á játningar manna: sönnunar-
gögn sem Uggja fyrir, þörf sakborn-
inga á að tjá sig eða létta af samvisku
sinni og loks þrýsting af hendi lög-
reglu, að fólki finnist það vera þving-
að, auk þess sem það óttast gæslu-
varðhald.
GísU er sennUega þekktastur fyrir
þriðja umfjöUunarefnið: rangar játn-
ingar. Ræddi hann um mál sem hann
er þekktur fyrir í Bretlandi, eins og
„The Tottenham three“ og „The
Guilford four“. Gísla tókst þá að sýna
fram á aö játningar sakbominga, þar
sem játningar er lágu fyrir um alvar-
lega glæpi eins og manndráp, voru
rangar eða falsaðar. Vora mál þess-
ara einstaklinga þá tekin upp aftur.
-hlh
Eigandi Vagnsins, Guðbjartur Jónsson, fyrir framan auglýsinguna
DV-mynd ReynirTraustason
Flateyri:
Lokað vegna „sví-
virðilegra vinsælda“
„I skýrslu frá Branamálastofnun
segir að við núverandi aðstæður sé
hægt að faUast á aö veitingastaður-
inn Vagninn sé fyrir 90 manns. Að
öðru leyti skal fara eftir kröfum
slökkvUiðsstjóra, stendur einnig.
SlökkvUiðsstjóri sendi sýslumanni
bréf þess efnis að viö höfum aðeins
leyfi fyrir 60 gesti,“ segir eigandi
Vagnsins á Flateyri, Guðbjartur
Jónsson, sem segir farir sínar ekki
sléttar eftir að vínveitingaleyfi
Vagnsins var afturkaUaö án viðvör-
unar á sunnudegi eftir að lögreglan
taldi út á laugardagskvöldi.
Á dyr Vagnsins var hengt skUti sem
á stóð „Lokað í kvöld vegna svívirði-
legra vinsælda."
„Sýslumaður hefur heimUd til þess
að afturkaUa leyfiö ef við bijótum
af okkur en það teljum við okkur
ekki hafa gert. SlökkvUiösstjórinn
tók ákvörðun upp á eigin spýtur um
60 manna hámark en það þýðir að
salurinn er nánast tómur. Sýslumað-
ur fór eftir mati slökkvUiðsstjóra.
Næsta skref mitt er að senda máUð
tU lögfræðings og óska eftir skaða-
bótum. Þetta er mikið tjón,“ segir
Guðbjartur.
Að sögn lögreglu gerði Brunamála-
stofnun athugasemd við húsið og
þarfnast það lagfæringar. Haft er eft-
ir lögreglu að eigandi mætti hleypa
60 gestum inn á staðinn en þegar
taUð var út úr húsinu á laugardags-
kvöldið voru þeir 115 eða nærri
helmingi fleiri en leyfilegt er sam-
kvæmtmatislökkvUiðsstjóra. -em
Stuttar fréttir r>v
Starfsmenn álversins hafa sam-
þykkt nýgerðan kjarasamning
við VSÍ og ÍSAL. AUs eru starfs-
mennirnir í 10 verkalýösfélögum
og var atkvæðagreiösla um
samninginn í hveiju og einu fé-
lagi.
Jámblendið fær peninga
Norska fyrirtækið Elkem hefur
tilkynnt íslenskum stjórnvöldum
að það muni setja peninga tíl að
styrkja rekstur Járnblendifélags-
ins. Elkem á 30% í félaginu,
Styrkveitingu frestað
Háskólaráö hefur ákveðið að
fresta greiöslu 5 miUjóna króna
styrks til Félagsstofnunar stúd-
enta. Óskað hefur verið eftir að
stofnunin geri grein fyrir fjár-
reiöum sínum. SkyndUeg brott-
vikning framkvæmdastjóra
stofnunarinnar mun vera ástæða
þessarar frestunar.
Aukinútgjöld
Fjárhagsstuðningur til skjól-
stæðinga Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar var um 40%
meiri á fyrstu þremur mánuðum
ársins en á sama tima f fyrra.'
Samkvæmt RÚV stefna þessi út-
gjöld í 400 mUljónir á árinu.
Sofandi ráðherra rændur
Brotist var inn á heimili HáU-
dórs Blöndals landbúnaðarráð-
herra um helgina. Meðan ráð-
herrann og fjölskylda hans sváfu
læddust þjófamir um húsið og
stólu örbylgjuofni og seðlaveski.
MbL greinir frá þessu.
Hrafnírannsókn
Ólafur G. Einarsson mennta-
málaráðherra hefúr óskað eftir
því við RUtisendurskoðun að
fram fari könnun á fjárhagsleg-
um tengslum Hrafns Gunnlaugs-
sonar og Sjónvarpsins. Á Alþingi
er einnig rætt um aö skipuð veröi
sérstök rannsóknarnefnd í málið.
Ökuþórar kærðir
Með sameiginlegu átaki lög-
regluyfirvalda á höfuðborgar-
svæðinu hefúr tekist aö hafa
hendur í hári um 600 ökuþóra
sem nú hafa verið kærðir fyrir
hraðakstur. Þá hafa 39 réttinda-
lausir ökumenn verið stöðvaðir i
umferöinni frá því á miðvikudag.
Afengis- og tóbakssala fyrstu
þijá mánuði ársins dróst saman
miðað við sama timabil í fyrra.
Sala reyktóbaks minnkaði um
tæp 14% og sala sterkra drykkja
minnkaöi um tæp 12%.
Rafmagnístaðolíu
Landsvirkjun kannar mögu-
leikana á því að auka hlut raf-
orku i loðnubræðslu. Árlega
kaupa ioönuverksmiðjurnar oUu
fýrir um 350 mUijónir króna á
ári. RÚV greindi frá þessu.
Nestisbanni mótmælt
Foreldrar á Akureyri hafa mót-
mælt nýtilkomnu nestisbanni á
gæsluvöUum bæjarins. Sam-
kvæmt Mbl. mun bannið vera til-
komiö vegna aðstöðululeysis á
vöilunum.
Ámes hf. í Þorlákshöfn tapaöi
241 mUljón á síðasta ári. Félagið
tók til starfa í ársbyrjun 1992.
Eigið fé fýrirtækisins í árslok var
um 270 miiljónir.
Samkeppni i siglingum
Færeyskt skipafélag hefúr
ákveðið að hefia sigUngar frá
Þorlákshöfn og jafnvel fleiri
höfhum á íslandi til hafha í Evr-
ópu. Slglt verður héðan annan
hvemþriðjudag. -kaa