Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1993, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð i lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Velgengni í sjávarútvegi
Þótt flest fyrirtæki í sjávarútvegi séu rekin meö halla
og mörg meö miklum halla, eru sum rekin meö hagn-
aði. Meðaltalstölur um afkomu í sjávarútvegi breiða yfir
þá staðreynd, að mikill gæfumunur er á fyrirtækjum í
þeim grein, meiri en í flestum öðrum greinum.
í fyrra var meðaltapið í sjávarútvegi tæplega 2%. Nítj-
án beztu fyrirtækin voru þá rekin með rúmlega 5% hagn-
aði og 43 lökustu fyrirtækin með rúmlega 10% tapi. Þess-
ar tölur sýna hyldýpi milli fyrirtækja. Þær eru úr könn-
un Þjóðhagsstofnunar, sem birt var fyrr í vetur.
Um þessar mundir er afkoman verri í sjávarútvegi.
Meðalhallinn er kominn úr 2% upp í 5% á ári. Samt eru
til fyrirtæki í sjávarútvegi, sem verða rekin með hagnaði
á þessu ári eymdar og kreppu. Því má spyrja, af hverju
þetta geti ekki gilt um fleiri fyrirtæki í greininni.
Einar Oddur Kristjánsson, framkvæmdastjóri Sam-
taka atvinnurekenda í sjávarútvegi, var um daginn
spurður hér í blaðinu, hvemig stæði á þessum mikla
gæfumun fyrirtækja í sjávarútvegi, ef finna mætti í skýr-
ingunni einhverja töfralausn fyrir þjóðfélagið.
Einar Oddur benti á mismunandi skip, mismunandi
aðstæður, mismunandi fólk, mismunandi heppni og mis-
munandi forstjóra. Hann lagði áherzlu á, að gæfan í sjáv-
arútvegi væri yfirleitt ekki kyrr á sama stað. Vel væri
farið að ganga á Akureyri en lakar í Homafirði.
Einar Oddur skýrði langvinna velgengni Útgerðarfé-
lags Akureyringa með þvi, að fyrirtækið hefði fyrir rúm-
um þremur áratugum fengið tvo ágæta framkvæmda-
stjóra. Þeir hefðu komið fyrirtækinu í jafna og mikla
vinnslu og smám saman safnað upp miklu eigin fé.
Eðlilegt er að telja lausn vandans í sjávarútvegi felast
í að kvóti og rekstur renni smám saman til þeirra fyrir-
tækja, sem hafa svo hæfa forstjóra, að þeim græðist jafn-
vel fé á kreppuárum. Sala á kvóta þurfi að vera frjáls,
svo að þessi túflutningur verði sem örastur.
Mönnum verður tíðrætt um gæfu í sjávarútvegi og
tala þá gjama um gæfuna sem eitthvert náttúrulögmál,
er komi að utan og ofan. Þess vegna sagði Einar í viðtal-
inu við DV, að ekki þýddi að láta sjávarútveginn renna
til þeirra fyrirtækja, sem bezt ganga á hverjum tíma.
Hitt mun sönnu nær, að hver er sinnar gæfu smiður.
Vandræði sjávarútvegs felast einmitt að töluverðu leyti
í, að hann er rekinn af mönnum, sem ráða ekki við verk-
efni sitt. í fámennu þjóðfélagi er skortur á hæfum mönn-
um, sem geta rekið sjávarútvegsfyrirtæki með hagnaði.
Um tuttugu sjávarútvegsfyrirtæki standa upp úr. Ef
fimmtíu lökustu fyrirtækin væm ekki að flækjast fyrir
og taka upp dýrmætan kvóta, væri líklega hægt að reka
um þrjátíu sjávarútvegsfyrirtæki á landinu með sæmileg-
um hagnaði. Ef til væm þrjátíu hæfir forstjórar.
Svo vel vill til, að góðu fyrirtækin tuttugu í sjávarút-
vegi em í öllum landshlutum. Helzt er, að sterk fyrir-
tæki vanti á Snæfellsnes, Vestfirði sunnanverða, í Homa-
fjörð og í Norður-Þingeyjarsýslu. Ef hægt væri að fjölga
góðu fyrirtækjunum í þrjátíu, gætu sum þeirra verið þar.
Ef sala á kvóta væri gefin alveg frjáls, væri flýtt fyrir
þeirri þróun, að kvótinn safnaðist tfi þeirra fyrirtækja,
sem standa á beztum grunni og em bezt rekin. Þetta fel-
ur í sér mikla röskun, en hún er óhjákvæmfieg, ef menn
vfija reisn í sjávarútvegi, homsteini þjóðfélagsins.
Ef gæfan snýr baki við einhverju hinna góðu fyrir-
tækja, er annaðhvort skipt um forstjóra eða annað fyrir-
tæki kemur tfi skjalanna. Hver er sinnar gæfu smiður.
Jónas Kristjánsson
Sumartimi
Taflan sýnir
sumartíma í
nágrannalöndum
okkar þegar
klukkan
er 12 á hádegi
„Það væri ennþá betra ef klukkan væri færð fram um eina klukkustund á sumrin," segir m.a. í greininni.
Tökum upp
sumartíma
Helstu viðskiptaþjóðir okkar í
Evrópu og Noröur-Ameríku flytja
klukkuna fram um eina klukku-
stund þegar sumarið nálgast. Síðan
færa þær klukkuna aftur til baka
að hausti. Þannig er einnar
klukkustundar munur milli ís-
lands og Vestur-Evrópu á vetuma
en tveggja klukkustunda munur á
sumrin. Með því að færa klukkuna
fram á sumrin endist kvöldbirtan
lengur og með því aö færa hana til
baka á vetuma veröur bjart fyrr á
morgnana.
Óhagræði fyrir viðskipti
Mikið óhagræði leiðir af því fyrir
viðskipti þegar tímamunurinn
milli Islands og Vestur-Evrópu fer
upp í tvær klukkustundir. Ástæðan
er sú að samskiptatíminn milli fyr-
irtækja yfir daginn minnkar og fer
allt niður í eina klukkustund þegar
verst lætur.
Þegar við mætum í vinnu klukk-
an 9 er klukkan 11 þar. Þá höfum
við e.t.v. eina klukkustund til aö
reka erindi okkar' yfir hafið vegna
þess að þeir fara í hádegismat
klukkan 12. Eins gott að þeir séu
ekki á fundi klukkan 11. Svo þegar
þeir koma um síðir úr mat klukkan
2 erum við að fara í mat. Ef við
komumst ekki til baka úr mat fyrr
en klukkan 2 em þeir jafnvel upp-
teknir, farnir á fund eða þá heim.
Svona getur þetta gengið. Það
skiptir hins vegar ekki svo miklu
máli hvort tímamunurinn milli
austurstrandar Bandaríkjanna og
íslands em 4 eða 5 klukkustund-
ir.
Það hefur mikla þýöingu að
KjaUaiiim
Vilhjálmur
Egilsson
alþingismaður og
framkvæmdastjóri
Verslunarráðs íslands
lengja samskiptatímann við Evr-
ópu og með því að færa klukkuna
fram um eina klukkustund á sumr-
in getum viö náð miklum árangri.
Þetta gerir öll milliríkjaviðskipti
auðveldari, bæði innflutning og
útflutning. Þá geta hinir íjölmörgu
sem leggja leið sína til útlanda í
flugi á morgnana líka sofið klukku-
stund lengur.
Njótum sumarins
En hér kemur líka annað til. Hið
raunverulega hádegi á íslandi er
nálægt hálftvö. Á góðum sumar-
dögum er ágætlega hlýtt fram eftir
degi jafnvel framundir klukkan 5.
Mjög mörg fyrirtæki í þjónustu-
greinum bregðast við þessu með
því að hefja vinnudaginn klukkan
8 á morgnana á sumrin en klukkan
9 á veturna. Þá er vinnudegi á
sumrin jafnvel lokið klukkan 4.
Eins þekkist í fiskvinnslufyrir-
tækjum að vinna hefst klukkan 6
eða 7 á morgnana til þess að hægt
sé að hætta fyrr. Þá nýtist sumarið
betur.
Það væri ennþá betra ef klukkan
væri færð fram um eina klukku-
stund á sumrin. Þá flyttist hið
raunverulega hádegi fram til hálf-
þrjú. Með því gæti fólk notiö enn
betur góðra sumardaga eftir að
vinnu er lokiö. Þá gæti iðulega ver-
ið vel hlýtt fram undir klukkan 6
og lyktin af grillunum og lamba-
kjötinu fyndist um allt land. - Er
ekki rétt að drífa í þessu?
Vilhjálmur Egilsson
„Það hefur mikla þýðingu að lengja
samskiptatímann við Evrópu og með
því að færa klukkuna fram um eina
klukkustund á sumrin getum við náð
miklum árangri.“
Skoðanii aimaiia
Samþjöppun eignarhalds
„Morgunblaðið hefur margoft bent á ákveðnar
hættur, sem felast í samþjöppun eignarhalds og hags-
munatengslum milli fyriirtækja og stjómenda þeirra.
Meðal annars hefur blaöið bent á, að ein forsenda
þess, að öflugur og virkur hlutafjármarkaður verði
til hér á landi sé að almenningur hafi traust á hon-
um. Slíkt gerist seint, ef litlir hluthafar í almennings-
hlutafélögum fá þá mynd af viöskiptum á markaðn-
um, að þeir séu leiksoppar í valdatafli fáeinna aðila.“
Úr forystugrein Mbl. 15. apríl
Gagnast ekki almenningi
„í sjálfu sér er ekkert að því að Alþýðusamband-
ið og vinnuveitendur geri kröfur á ríkisvaldið. Þær
kröfur ættu hins vegar að snúast um kerfisbreyting-
ar sem hugsanlega leiddu til bættrar stöðu til ein-
hverrar framtíðar. Undanfama áratugi hafa efna-
hagsgerðir líkar þeim sem nú era í undirbúningi
dunið yfir þjóðina. Þær hafa aldrei gagnast almenn-
ingi... Ef ekkert er um að semja er best að semja
ekki um neitt.“
Úr forystugrein Pressunnar 15. apríl
Spurning um siðferðisvitund
„Einu sinni hafa íslendingar staðið andspænis
ákæm á íslenskan ríkisborgara um nauðgun á telpu
og manndráp í Eistlandi í heimsstyriöldinni. Ömur-
legt var að horfa upp á íslenska ráðamenn fara und-
an í flæmingi, skipa nefnd sem ekki bað einu sinni
um gögnin, líta undan í augsýn heimsins og loka
eyrunum. Þetta vekur spurningu um hvað þetta
þýði um siðferðisvitund varðandi nauðganir og ís-
lenskt réttarfar.“
Elín Pálmadóttir, Gárur í Mbl. 18. apríl