Dagur - 22.12.1969, Blaðsíða 6

6
JÖLABLAÐ DAGS
JÓN VIGFÚSSON, bóndi, Arnarstöðum:
Læknir sóttur fyrir hálfri ölcl
JÓN bóndi Vigfússon á ArnarstöSum í
S'aurbæjarhreppi, er þar hefur lengi
búið og býr enn, 73 ána, segir eftirfiar-
andi sögu. Minnir hún m. a. á sam-
göngur fyrr og nú og vill svo til, að
sagan er nú hálfrar aldar og fer vel á
því að rifja hana upp:
Það var einn fyrstu dagana í apríl
1919, orðið áliðið kvölds og ég háttaður,
að gest bar að garði heima á Jökli í
Saurbæjarhreppi. Það var Finnur
Kristjánsson þá í TorfufeBi og átti
hann við mig erindi. Indíana Sigurðar-
dóttir kona hans hafði tekið lettasóttina
að fyrsta barni þeirra hjóna. En Sigur-
lína Einarsdóttir ljósmóðir í Hólum
taildi hana vart eða ekki geta fætt án
læknisaðstoðar og var erindi Finns ]>að,
að biðja mig að sækja lækni til Akur-
eyrar.
Ekki var ég alveg frískur, var farinn
að finna til sjúkleika, er síðar reyndist
botnlangabólga. Ég spurði Finn strax,
hvað hann hafi af hestum til fararinn-
ar, en hann svarar því til, að hann eigi
von á, að einir þrír hestar eða svo, fáist
á bæjum í leiðinni og svo biður hann
mig um Molda, reiðhest, sem ég átti.
Var hítnn þegar búinn að skrifa nokkur
bréf til manna, er ég átti að skila á
bæjum, og var í beim beðið um hesta
mér til handa í þessa för til Akureyrar.
Ég klæddist hið bráðasta í hlý föt og
voru þau ullarföt að mestu og fékk
mér einhvern bita. Var ég þá tilbúinn
og fór út í hesthús. Þar stóð Moldi við
stall, skaflajárnaður og vel á sig kom-
inn. Treysti ég honum vel, enda var óg
búinn að eiga hann fimm ár, tamdi
hann sjálfur og þekkti hann því vel.
Hann var ættaður úr Skagafh-ði, en ég
keypti hann 1914 og höfðum við átt
margar góðar stundir saman. Hann var
erfiður framan af og tamningin gekk
heldur seint, en á honum sannaðist, að
oft verður góður heslur úr göldum
fola.
Það var bæði þoka og logndrífa. Mik-
ill snjór og hestfæri illt, auk þess mjög
blindað og nú hálf rökkvað. Ég lagði
hnakk minn á hestinn og steig á bak.
Fann ég strax, að Moldi var tilbúinn
að taka sprettinn og vildi byrja á því,
að taka úr sér hrollinn. En það fékk
bann ekki að þessu sinni. Það var 'löng
leið fyrir höndum, eða um 80 kíló—
metrar, fram og til ba'ka og varð því að
haga ferðinni eins skynsamleiga og
kostur var og fara gætilega fyrst í stað.
Hesturinn óð snjóinn í hné og fékk ekki
að fara nema liðlega fót fyrir fót og við
tókum stefnuna norður, austan Eyja-
fjarðarár. Hríðin jókst, lognið hélzt og
þetta gráa myrkur umukti okkur og
lagðist að okkur á alla vegu. Þegar
komið var út á Hólagrundirnar fann
ég, að ekki veitti af að hafa sig allan
við til að rata.
Fyrsti bærinn, sem ég gerði vart við
mig á, var Æsustaðagerði, nú Græna-
hlíð, og barði ég þar að dyrum. Ut kom
Kristinn Jónsson, sá er einu sinni lenti
í vil'lu og gekk suður yfir hálendið og
komst til byggða eftir 15 dægur. Hann
dvaldi þá í Æsustaðagerði, var heilsu-
veill orðinn og andaðist tveim árum
síðar. Bað ég hann um hest og sagði
erindi mitt til Akureyrar og fékk hann
mér rauðan hest úr búinu, mjög góðan
og traustan reiðhest, sem alJtaf var eins,
á hverju sem gekk.
Eftir skamma stund gerði ég vart við
mig á Æsustöðum, en þar stóð svo á,
að hestur var ekki tiltækur, mig minnir
hann væri haltur sá hestur, sem annars
kom til greina og varð svo að vera.
Hélt svo för minni áfram með tvo ti'l
reiðar. Er skemmst af því að segja, að
þá fór ég villur vegar og kom aftur að
Æsustaðagerði, fór hálfan hring. Sá
ég nú, að ekki dugði þetta og einbeitti
ég nú huga mínum að stefnunni og
eftir æði langa stund sá ég móta fyrir
N úpuf ellsbænum.
Fór ég nú að hugsa til vegarins vest-
an ár, sem kominn var að Saurbæ, en á
veginum myndi snjór minni og færi
betra. Á Núpufellstúni yzt og neðst,
var hesthús. Fór ég þar af bcki, teymdi
ég svo hestana og reyndi að taka stefn-
una á svokallaðan Disk, sem er melur,
vestan ár, suður og fram af Saurbæ. Ég
vissi um illa frosna kíla og sýki og ótt-
aðist að missa hestana þar niður. En
alllt gekk vel og varð ég ekki þeirra var
og ekki heldur árinnar, svo þykkur ís
var enn á henni.
Krókstaf hafði ég í hendi og var öðru
hverju að pjakka honum niður og var
hvarvetna harðfenni undir hinum
mjúka snjó, sem stöðugt þykknaði. Ég
hélt áfram og hafði ekkert til að styðj
ast við um stefnuna, teymandi báða
hestana. Eftir æðilangan tima fannst
mér harðspori undir fæti og athuga
betur. Var ég þá kominn á brautina
hjá Diskmel og varð fenginn. Fór ég
nú á bak þeim moldótta og lét skokka
því þarna var grynnri snjór og greið-
færara og gekk nú ferðin sæmilega.
Kom ég snöggvast við á Grund og
bað um, að þar biði mín hestur í baka-
leiðinni, en þar átti Finnur hest. Næst
kom ég að Litlahóli og guðaði á glugg-
ann. Bað ég um hest og svaraði Ingimar
bóndi því til, að það væri guðvelkomið
og gæti ég sjálfur tekið Skjóna sinn, og
var þar ekki í kot vísað því Skjóni var
ágætis reiðhestur, bæði traustur, vilj-
ugur og þolinn, einn bezti hestur, sem
ég hef kynnzt og jafna ég honum við
Molda. Tók ég Skjóna en Molda lét ég
í hesthúsið í staðinn og hugði gott til
að hafa hann á heimleiðinni, er ég
kæmi til baka með lækninn.
Veður var mjög kólnandi og farið að
hvessa af norðri, en snjórinn var mun
minni og sæmi'lega greiðfært og var nú
sprett úr spori eins og ég framast þorði,
áleiðis til Akureyrar. Sat ég fyrst á
Skjóna og lét hann að mestu ráða ferð-