Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.1994, Blaðsíða 22

22
LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994
Sérstæð sakamál
DV
Fallöxin eða...?
Floriot var þótti mörgum þau með
ólíkindum, og jafnvel sjálfur dóm-
arinn leit undan meðan lögmaður-
inn lét sér þessi orð um munn fara.
Og nær samstundis var sem sam-
úðin væri öll með Pauline. En sum-
ir sneru fljótlega við blaðinu.
Bréfið
Fram kom skömmu síðar að
Pauline haföi reynt að stytta sér
aldur í fangelsinu með því því að
skera sig á púls. Hafði hún í skyndi
verið flutt á fangelsissjúkrahúsið,
en við leit í klefa hennar fannst
bréf með blóðbletti á. Var það ætlað
ríkissaksóknaranum og þar sagði
hún að hún vildi heldur deyja en
fá dóm fyrir það sem hún heföi gert.
„Ég sé afar mikið eftir því sem
ég gerði,“ sagði í bréfmu. „En ég
get ekki lagt framtíð mina í hendur
réttarkerfis sem skortir ráðvendni
og siðsemi."
Ýmsum þóttu þetta djörf orð. Og
bréfið átti eftir að verða Pauline
dýrkeypt.
Áhrifa-
lítil vörn
Verjandi Pauline, Baudet, reyndi
aö skýra gerðir skjólstæðings síns
með frásögnum af ýmsu úr fortíö
hennar, sem valdið hefði innri
átökum og ójafnvægi. Hann ræddi
um að hún hefði í æsku verið alin
upp á strangtrúuðu heimili en faðir
hennar hefði þó lítinn kærleik og
umhyggju sýnt henni. Líferni
hennar í.stríðinu heföi svo fært
henni langþráöa en forboðna ást
sem hún heföi svo orðið að þola
mikla niðurlægingu fyrir. Þannig
hefði tilfinningalíf hennar farið úr
skorðum og því hefði hún ekki tal-
ið sig verðskulda ást og hjónaband
með Fehx. En þegar hún hefði séð
að hann, sem hún hefði í raun elsk-
að, var genginn henni úr greipum
hefði hún gripið til örþrifaráða.
Ýmsum þóttu orð Baudets athygl-
isverð en þau breyttu ekki afstöðu
kviðdómenda. Þegar þeir gengu til
atkvæðagreiðslu, með dómara sem
ráðgjafa sinn að frönskum hætti,
trúðu fæstir þeirra því að þótt þeir
sakfelldu hana færi hún í fallöxina.
Henni væri sjaldan beitt nú orðið.
Og reyndir málfærslumenn gátu
sér tii um að Pauline fengi fimm til
tíu ára fangelsisdóm.
Óvænt
hegning
Niðurstaða kviðdómenda var sú
að Pauline væri sek og í framhaldi
af því kvað dómarinn upp dóminn.
Pauline skyldi þola hegningar-
vinnu ævilangt og greiöa ættingj-
um Felix Bailly tvær milljónir
franka.
Þetta var þyngsti dómur sem
nokkur kona hafði orðið að þola í
París í nokkrar kynslóðir. Mikill
kliður fór um réttarsalinn og duld-
ist engum að nú var öll samúðin
Pauline megin, en það var um sein-
an. Framtíð hennar var ráðin og
hvorki almenningur, blöð né aðrir
gátu fengiö nokkru breytt.
Mál Pauline hefur verið tekið sem
dæmi um áhrif þátta sem tengist
ekki beint glæpnum sjálfum á með-
ferö mála og dóma. Lítið tillit hafi
verið tekið til fortíðar hennar og
þeirra áhrifa sem hún hafi haft á
hana. Aðrir þættir hafi ráðið mestu
um dóminn, og þá sérstaklega einn,
ótengdur glæpnum, sem hafi haft
sérstök áhrif á dómsvaldið. Því
lýsti lögmaður þannig:
„Hún hefði aldrei átt að skrifa
bréfið til ríkissaksóknarans. Það
var lagt út sem ögrun og kallaði á
hefnd.“
Þríhymingur
Sagan af Pauline hefur lengi þótt
með sérkennilegustu ástarþríhym-
ingsmálum, meðal annars fyrir þá
sök að þótt um þríhyming væri að
ræða virtist mörgum djúpt á ástinni
milli þeirra sem helst komu við
sögu, morðingjans og hins myrta.
I fjögur ár, frá 1949 til 1953, hafði
tuttugu og fjögurra ára gamall
læknastúdent við háskólann í Lille,
Felix Bailly, verið ástfanginn af
Pauline og beðið hennar hvað eftir
annað. Það gerði hann venjulega
knékrjúpandi, en í hvert sinn hafn-
aði Pauline bónorðinu.
Loks varð Felix þreyttur á að bíöa
eftir því að stóra ástin hans játaðist
honum. Hann lagöi drauminn um
Pauline á hilluna og innan tíðar var
hann kominn með kærustu, laglega
Ijóshærða jtúlku sem stundaði
nám í listaskóla. Hún tók bónorði
hans um leið og hann bar það upp
og í framhaldi af því fóru þau aö
skipuleggja brúðkaupsveisluna.
Tvær heldri konur ræða atburði dagsins í réttarsalnum.
Fjögur skot
Um hríð fylgdist Pauline með
Felix úr íjarlægð, en þegar hún
frétti að hann hefði ákveðið að
ganga í hjónaband brást hún öðru-
vísi við en flesta hefði grunað. í
staðinn fyrir að anda léttar yfir því
að vera loks endanlega laus við
manninn sem hún hafði hafnað svo
oft keypti hún, 17. mars 1953,
skammbyssu fyrir peninga sem
faöir hennar hafði gefið henni í af-
mælisgjöf. Hún fór síðan heim til
Felix, skaut hann fjórum skotum,
lokaði dyrunum aö íbúðinni, opn-
aði fyrir gasið, lagðist á gólfið og
beið dauða síns.
En þar eð heimsókn Pauiine hafði
ekki gengið alveg hljóðalaust fyrir
sig kom lögreglan von bráðar á vett-
vang. Pauline varð bjargaö. Fréttin
um það sem gerst hafði barst fóður
hennar fljótlega og hún fékk svo á
hann að hann lokaði að sér, opnaði
fyrir gasið og svipti sig lífi.
Réttar-
höldinbyrja
Málundirbúningur tók tvö ár en
þegar réttarhöldin voru í þann veg-
réttarþjónanna til sín heyra þegar
honum fannst skvaldriö vera orðið
um of og tilkynnti viðstöddum að
þeir væru staddir í réttarsal, ekki
hringleikahúsi.
Mistök
lögmannsins
Einn kunnasti lögmaður í Frakk-
landi, René Floriot, kom fram fyrir
hönd ættingja hins myrta og hann
dró ekki dul á fyrirlitningu sína á
Pauline.
„Hún framdi í illsku sinni af-
brot,“ sagði hann. „Og hefði Paul-
ine í raun og veru viljað stytta sér
aldur eftir að hafa ráðið Felix af
dögum hefði hún ekki átt að opna
fyrir gasið. Henni mátti vera ljóst
að henni yrði komið til bjargar,
' eftir að fjórir skothvellir höfðu
heyrst í fjölbýhshúsinu. Nei, hún
hefði átt að stökkva út um glugga.
Hvers vegna gerði hún það ekki?“
Ummælin þóttu ósmekkleg. Og
þegar haft var í huga hve reyndur
Því hefur lengi verið haldið fram
að almenningsálitið og aðstæður
sem eru ekki í beinum tengslum
við glæpi hafi stundum meiri áhrif
á rannsókn og niðurstöður í saka-
málum en kalt og rökvíst mat. Og
í raun mæla því fáir í mót að svo
geti stundum verið. í flestum tilvik-
um hefur þá mikil umfjöllun í
fjölmiðlum farið á undan réttar-
höldunum eða tengst þeim, og svo
var einnig í þessu máh sem var
fyrir skömmu enn á ný tekið sem
dæmi um áhrif þessara þátta. En í
þessu tilviki kom umfjölluninni til
viðbótar þáttur sem rekja mátti til
hinnar ákærðu, sem flestir eru
sammála um að hafi farið óvarlega
á þeim tíma þegar fahöxin gat enn
beðið dæmdra í Frakklandi.
Þegar franskur almenningur
heyrir af hneyksh eða drápi sem
telst ástríðuglæpur, „crime passi-
onehe“, eins og það heitir á
frönsku, geta hafist miklar umræð-
ur meðal fólks og ef til vih ekki
síst meðal þeirra sem stunda sam-
kvæmislífið. Og í sumum tilvikum
hefur verið á það bent að þá geti
margt minnt á lýðinn sem lét svo
mikið að sér kveða í frönsku stjórn-
arbyltingunni.
En þetta mál snerist um gerðir
tuttugu og sex ára gamahar stúlku,
Pauline Dubuisson, og það er ekki
lengra síðan en 1955 að hún beið
þess að fá vita hvort hún yrði gerð
höfðinu styttri.
Pauline Dubuisson.
Réttarhöidin taka á sig mynd hringleikahúss á vissum stundum.
inn að hefjast í París þótti ljóst að
Pauline nyti ekki mikillar samúðar
hjá kviðdómendum, en ahir voru
þeir karlmenn. Og um líf hennar
var að tefla. Svart- og rauðmálaða
fahöxin var þá enn í notkun þótt
ekki væri henni oft beitt.
Það kom fljótlega í ljós að það var
ekki sú staðreynd aö Pauline hafði
framið morð sem kynni aö vega
þyngst. Hún dró ekki dul á að hún
væri sek og játaði strax að hafa
skotið Felix. Það sem virtist ætla
að hafa meiri áhrif á dóminn var
siðgæði hennar, eða skorturinn á
því eins og sumir vhdu orða það.
Almenningur, blaöamenn og
menn og konur úr röðum heldra
fólksins í París röðuðu sér bekkina
í réttarsalnum dag eftir dag og það
var ljóst að áhuginn á hveiju ein-
asta smáatriði var mikih. Mál-
færslumenn og kunnar konur, pels-
klæddar og skreyttar skartgripum,
hvísluðust á skammt frá hinni ná-
fölu Pauline. Sjálf var hún klædd
svörtu og hvítu og það vakti athygli
að hún notaði engan andlitsfarða.
Raunasaga
í réttinum var rakin saga Paul-
ine. Hún var ættuð frá Norður-
Frakklandi. Þrettán ára gömul
hafði hún gerst ástmey þýsks sjó-
hða í Dunkerque. Þegar því sam-
bandi lauk gerðist hún ástkona
nokkurra yfirmanna í þýska hern-
um. Sá síðasti var höfuðsmaður,
sem sneri í skyndi bakinu við henni
þegar stríðinu var aö ljúka.
Eftir stríðslok lét andspymu-
hreyfingin til sín heyra vegna
kynna Pauline af þýskum her-
mönnum. Hún var krúnurökuð og
þannig var hún dregin eftir götun-
um. Henni var nauögað og sumir
hræktu á hana. Hún flúði svo frá
Dunkerque þegar færi gafst. Fyrst
hélt hún til Marseille við Miðjarð-
arhafið en síðan th Lhle þar sem
hún hitti Felix Bahly.
Þeim sem fylgdust með í réttar-
salnum fannst sagan safarík og var
sem forvitni fólks um fortíð Pauhne
væru fá takmörk sett. Loks lét einn