Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.1995, Blaðsíða 35

LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1995
„Eitt er víst að margir munu sakna vitjana þegar þær ieggjast loks endanlega niður og öll samskipti fara
á internetið, sjúkdómsgreining, lyfjagjafir og tjáskipti."
inn
Laeknir í
vitjun
Fyrir nokkrum árum fóru lækn-
ar oft í vitjun til fólks. Sj úklingar
hringdu til læknisins og báöu hann
aö líta inn og hlusta sig, skoða í
háls á krakka eöa kippa úr eins og
einni tönn. Aö loknum stofutíma
fór læknirinn og leit heim til sjúkl-
ingsins. Þessi siður er nú aö leggj-
ast af. Með tilkomu fullkominna
heilsugæslustöðva er flestum
sjúklingum stefnt á stöðvarnar að
nóttu sem degi. Læknirinn vill
frekar skoða fólk inni á stofunni
sinni þar sem hann er með tölvu,
fjölskylduskrárnar, skammbyssu,
bækur, stjörnukort, síma og önnur
nauðsynleg hjálpartæki. Fólk hef-
ur tekið þessu misjafnlega en
sennilega munu vitjanir að mestu
leggjast af í þéttbýli á næstu árum
eins og víðast hvar í nágrannalönd-
unum enda er að því stefnt að öll
samskipti læknis og sjúklinga fari
fram gegnum internet innan eins
áratugar.
Slæm þróun
Að mörgu leyti er þetta slæm
þróun. í vitjunum gefst lækninum
einstakt tækifæri til að virða sj úkl-
inginn fyrir sér í eigin umhverfi.
Hann getur fylgst með mynda- og
litavali á veggjum, innbúi og tækni-
væðingu og dregið sínar ályktanir.
(Gæti þunglyndi frú Jónínu orsak-
ast af gervihnattadiski eigin-
mannsins sem nær inn 2987 stöðv-
um? Stafa kvíðaköst hr. Páls af út-
saumuöum myndum konu hans af
fossum og þjóðbúningum alheims-
ins? Sefur hr. Bjarni svona illa
vegna þess að geðstirður, dægur-
villtur saxófónleikari býr í kjallar-
anum?) Sjúklingarnir kynnast auk
þess nýrri hlið á lækninum; sjá
hann borgaralega klæddan en ekki
í óhreinum slopp. Þeir geta lagt
mat á klæðaburð hans (gallabuxur
eða jakkafót), bílakost (Toyota,
Jeppi eða BMW), líkamlegt atgervi
(„Hann var lafmóður þegar hann
kom upp stigann"), ratvísi („þú ert
fyrsti læknirinn sem hefur fundið
okkur í fyrstu tilraun!“) og jafnvel
kynnst honum nánar með því að
bjóða honum upp á kaffi, kleinur
og spjall. Vitjunin stuölar því að
gagnkvæmum jákvæðum kynnum.
Að mörgu
þarf að gæta
En læknirinn þarf að hafa varann
á áður en lagt er upp í vitjun. Mestu
skiptir að hafa með sér allan útbún-
að. Nökkvi læknir gleymdi t.d.
nokkrum sinnum hlustunarpípu
sinni heima. Flestir sjúklingar
Á laeknavaktmm
Óttar
Guðmundsson
læknir
urðu furðulostnir þegar hann lagð-
ist hjá þeim í rúmið til að bera eyra
að baki, brjósti eða hjarta til að
hlusta eftir óhljóðum. „Svona
gerðu gömlu læknarnir,“ sagði
hann glaðhlakkalega. „Mér finnst
stundum betra að heyra lungna-
bólgu á þennan hátt en gegnum
stetóskóp." Ein eldri kona vísaði
honum þó á dyr og kallaði hann
öfugugga þegar hann bar eyra sitt
að brjósti hennar. Það er illa séð
þegar læknir gleymir vasaljósi eða
eyrnaspegli. Þó aö vasaljós séu til
á öllum íslenskum heimilum vant-
ar batterí í 55%, peru í 20% en 25%
finnast aldrei þrátt fyrir ítarlega
leit. Miklu varðar að fá rétt heimil-
isfang í upphafi. Nökkvi læknir óð
nokkrum sinnum inn á bláókunn-
ugt fólk og hlustaði filhrausta pípu-
lagningamenn fyrir misgáning þar
sem þeir sátu og slöfruðu í sig soðn-
ingu. Flestir láta sér þetta þó vel
líka og segja lækninum ekki að
hann sé í vitlausu húsi fyrr en hann
er búinn að skoða alla fjölskyld-
una, skrifa út nokkra lyfseðla og
flytja sóffasett með húsbóndanum
milli hæða. Á meðan bíður sjúkl-
ingurinn sjálfur mjög óþolinmóður
í öðru húsi hinum megin í bænum.
Læknirinn-má ekki heldur gleyma
lyfseðlablokkinni því að lyfseðlar
páraðir á servíettur eða bíómiða
þykja sjaldnast traustvekjandi.
Enginn
teljandi munur
Skoðun í heimahúsi er ekki frá-
brugðin skoöun á sjúkrahúsi.
Stundum fylgist þó barnafjöldi með
störfum læknisins ásamt illyrmis-
legum hundi sem urrar í sífellu.
Sumir sjúkhngar vilja fá að hlusta
á fréttir eða fylgjast með fót-
bolta/handboltaleik á meðan lækn-
irinn sinnir þeim. Stundum reynist
erfitt að hlusta hjarta og lungu
meðan 80.000 óðir knattspyrnuá-
hugamenn æpa og góla út úr sjón-
varpstækinu eða Ómar Ragnars-
son hlær dátt að eigin fyndni. í
slíkri stöðu er best að heimta kafli,
horfa á leikinn með sjúklingnum
eða slökkva á Ómari. Margir reyna
að nýta læknisvitjun sem best og
láta lækninn líta á alla fjölskyld-
una, skrifa nokkur vottorð og jafn-
vel útkljá gömul deilumál milli
hjóna. Það getur þó verið varhuga-
vert og dregið mikla og þunga dilka
á eftir sér. „Læknirinn ráðlagði
okkur að kaupa þennan upphækk-
aða, 500 hestafla jeppa, sem viö
höfðum engin efni á.“ Eitt er víst
að margir munu sakna vitjana þeg-
ar þær leggjast loks endanlega nið-
ur og öll samskipti fara inn á inter-
netið, sjúkdómsgreining, lyflagjafir
og tjáskipti. En þetta er liður í
ómanneskjulegri þróun læknis-
fræðinnar sem ekki er lengur hluti
heimspekinnar heldur undirgrein
einhverrar tölvuverkfræði þar sem
maðurinn sjálfur gleymist stund-
um inni í einhverju torkennilegu
forriti.
43 -
Fréttir
Umdæmisstjóri SVFÍ:
Upplausnará-
stand hjá deild-
um innan SVFÍ
- krefst þess aö stjórnln flýti landsþingi
„Viö núverandi ástand er ekki
hægt að búa. Allar björgunar- og
slysavarnadeildir SVFÍ á landinu eru
í upplausnarástandi þegar tengiliðir
þeirra við félagið hafa ýmist verið
reknir eða sagt upp störfum," segir
Reynir Ragnarsson, umdæmisstjóri
björgunarsveita SVFÍ í V-Skaftafells-
og Rangárvallasýslu, um þær deilur
sem verið hafa á milli stjórnar og
starfsfólks SVFÍ undanfarið.
Reynir er mjög gagnrýninn á störf
stjórnarinnar og það sem haft hefur
verið eftir einstökum stjórnarmönn-
um í fjölmiðlum undanfarið. Bendir
hann á að björgunarsveitirnar þurfi
aö hlíta ákveðnum siðareglum til að
kasta ekki rýrð á félagið. Veltir hann
því fyrir sér hvort það hafi gleymst
eða mönnum ekki dottið í hug aö
setja þyrfti siðareglur fyrir fram-
kvæmdastjórn félagsins þannig að
hún hefði ekki jafnfrjálsar hendur
meö að starfa eftir geðþóttaákvörð-
unum um jafn viðkvæm mál og upp-
sagnir.
„Svo fjarlægt hefur það verið félag-
inu að slíkt gæti gerst að það er ekk-
ert til í lögum félagsins um hvernig
fara á aö ef hinn almenni félagsmað-
ur er óánægður með störf stjórnar-
innar eða einhverjir af stjórnar-
mönnum sýna af sér dómgreindar-
leysi í störfum fyrir félágið."
Bendir Reynir á að ekki sé heldur
að finna í lögunum ákvæði um að
hægt sé að óska eftir aukalandsþingi
og þá um leið nýjum stjórnarkosn-
ingum eða leið til að lýsa vantrausti <
á störf stjórnarinnar. Segir hann,
þrátt fyrir ummæli Garðars Eiríks-
sonar, gjaldkera stjórnar, um að
samstaða og eindrægni hafi ríkt á
landsþingi félagsins í maí sl„ marga
hafa látið í ljós ugg um stjórnun fé-
lagsins. Veki furðu að ekki hafi fleiri
tekið til máls á fundinum til þess að
ræða þau mál.
Reynir, sem sat í sáttanefnd þegar
deilt var um uppsögn Hálfdans Henr-
yssonar frá SVFÍ á seinasta ári, segir
að þrátt fyrir að því hafi óspart verið
lýst yfir á landsfundinum að sættir
hefðu tekist í „Hálfdans-málinu" og
því væri það ekki á dagskrá hefðu
einungis liðið 19 dagar frá undir-
skrift þeirrar sáttar, 20. desember, t
þar til skrifstofustjórinn fékk skrif-
lega áminningu frá framkvæmda-
stjórn. Þrátt fyrir að framkvæmda-
stjórn hefði lýst því yfir við þingheim
aö ekki væru fleiri uppsagnir á döf-
inni hefði þegar verið búið aö ganga
frá uppsögn skrifstofustjórans þótt
framkvæmd hennar hefði veriö dreg-
in fram yflr mánaðamótin.
„Manni verður á að spyrja hvort
framkvæmdastjórnin sé hafin yfir
allar siðareglur? Ef svo er ekki ætti
hún að gefa slysavarnadeildum og
björgunarsveitum landsins tækifæri c-
til þess að segja sitt álit með því að
flýta landsþingi SVFÍ eða segja af sér
ella,“ segir Reynir.
-PP
Hrafnhildur Hafberg, fegurðardrottning Islands, afhendir hér Haraldi Briem
lækni 160 þúsund krónur sem nota á til forvarnarstarfs i sambandi við al-
næmi. Peningarnir eru hluti af aðgangseyri að Fegurðarsamkeppni íslands
og standa vonir til að hægt verði að nota hluta aðgangseyris keppninnar
til slíkrar gjafar héðan í frá. DV-mynd S
HomaQöröur
Kveikt í raf verkstæði
Júlía Imsland, DV, Homafirði:
Slökkvilið Hornafjarðar var kallað
út um kl. eitt í fyrrinótt vegna elds
í húsinu að Álaugareyjarvegi 1 á
Höfn. Mikill eldur var í rafverkstæði
í öðrum enda hússins. Stóðu eldtung-
ur upp úr þakinu þegar slökkviliðið
kom á staðinn. Greiðlega gekk að
slökkva eldinn en miklar skemmdir
urðu á verkstæðinu.
í hinum enda hússins er verslunin
Hornabær og er eldvarnarveggur á
milli fyrirtækjanna. Þjónaði hann
sínu hlutverki þannig að eldur komst
ekki þangað.
Lögreglan á Höfn hefur handtekið
ungan mann vegna málsins og hefur
hann játað að hafa kveikt í rafverk-
stæðinu til að hefna sín á eiganda
þess. Einnig braut hann rúðu í versl-
uninni Hornabæ. Nokkrar skemmd-
ir urðu þar vegna reyks og er versl-
unin lokuð meðan beðið er skoðun-
armanns frá tryggingafélagi.
Að sögn lögreglunnar hefur verið
krafist varðhalds yfir manninum
sem áður hefur orðið uppvís að
íkveikjum.
lAttu ekki of mikinn hraða
VALDA ÞÉR SKAÐA!
llST1'