Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.1997, Blaðsíða 4

LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 1997 JjV
fréttaljós
*■* i
Flygprastanda, gera úttekt á ísa-
íjarðarflugvelli með tilliti til flugs
Metró 3-vélar sinnar þangað. Þar
kemur fram að notagildi hennar er
mjög takmarkað við vissar kring-
umstæður.
Úttektin er þannig unnin að ráð-
gjafafyrirtækið tekur tiltekna flug-
vélategund með ákveðnum útbún-
aði, svo og brautina eins og hún
liggur fyrir. Þaö fær einnig mjög ná-
kvæmt kort af fjöllunum í kring.
Siðan er byggt upp módel í tölvu og
vélinni flogið i þessu módeli. Þannig
sést hverju flugvélin afkastar með
tilliti til flugaðstæðna á hverjum
stað.
Þegar flugtak inn fjörðinn var at-
hugað á þennan hátt kom í ljós að
dæmið gekk ekki upp hvað varðaði
Metró-vél íslandsflugs, vegna þess
hve brautarendinn er skammt ffá
fjallinu og taka þarf krappa beygju
til að fljúga út fjörðinn.
„í tilvikum þar sem skilyrði eru
slæm, er gert ráð fyrir því í úttekt-
um að dregið sé úr fjölda farþega.
Slíkt tíðkast t.d. á Fokker-og ATR-
vélunum á ísafirði," segir Stefán
„En þegar aðstæður eru orðnar
þannig að ekki mega vera fleiri en
tveir í vélinni, þ.e. flugmennimir,
og eldsneyti til fararinnar, þá er til-
gangslaust aö búa til slíkt líkan.“
Flugtak út fjörðinn
Með flugtak út fjörðinn, þar sem
vélin getur farið beint í klifur, gegn-
ir allt öðru máli. Hún getur farið
fullhlaðin ffá ísafirði, ef vindur og
hitastig eru innan vissra marka. En
hafi hún 10 hnúta vind í stélið þarf
að minnka heildarþungann um tæp
500 kg sem eru sex farþegar miðað
við farþegaþungímn eins og hann er
nú.
Takmarkaðir notkunarmöguleik-
ar á tilteknum flugvöilum á land-
inu, s.s. á Vestfjörðum og Siglufirði,
munu hafa ráðið miklu um að ís-
landsflug ákvað að nota aðallega
Domier-flugvélar á þessa staði.
Metró-flugvél þeirra var sl. vor leigð
til útlanda eftir að hafa verið hér i
notkun um þriggja ára skeið.
Ólík úttekt Flugfélags ís-
lands
Flugfélag íslands hefur einnig
látið gera samsvarandi úttekt fyrir
Metró-vélar sínar. Það hafa fram-
leiðendur umræddra véla annast.
Þar segir að allt í lagi sé að nota
Metró-vél Flugfélagsins í flug til ísa-
fjarðar og að ekkert mæli gegn því
að hefja flugtak inn fjörðinn en hún
megi þá ekki vera fullhlaðin. Þetta
er gerólík niðurstaða þeirri sem ís-
landsflug hefur fengið en á því eru
tilgreindar haldgóðar skýringar.
„Til era margar geröir af Metró-
flugvélum. Metró 3, sem Flugfélag
Norðurlands hefur rekið mn 6 ára
skeið með góðum árangri hefur
6.600 kg flugtaksþyngd. Vél íslands-
flugs er Metró 3 H (heavy). Hennar
flugtaksþyngd er 7.300 kg. Hún hef-
ur sams konar hreyfla og fyrr-
nefnda vélin. Flugfélag íslands er
með Metró 23, sem hefur 7.500 kg
flugtaksþyngd. Hún er 10% kraft-
meiri en hinar vélamar. Metró 3 H
er óhagstæðust allra þessara véla,
þegar flugtaksþyngdin er nýtt, þar
sem hún er þá hlutfallslega
aflminnst,“ segir Sigurður.
Ekki beint mat
Stefán hjá íslandsflugi segir að
ráðgjafafyrirtæki, s.s. hið sænska,
leggi ekki beint mat á það hvort til-
tekin vélartegund henti á tilteknum
flugvelli. „Það er hins vegar mjög
áþreifanlegt ef ráðgjafafyrirtæki
getur ekki gefið neitt út fyrir
ákveðna flugbraut eða þungatak-
markanir em svo miklar að flugið
geti ekki verið arðbært."
Úttektarskýrslur af því tagi sem
hér um ræðir em ekki kynntar flug-
málayfirvöldum sem slíkar. Loft-
ferðaeftirlitið fær hins vegar yfir-
leitt afrit af þeim.
Sigurður segir að ísaijarðarvöllur
sé sérstakur að því leyti að hann
standist ekki almennar kröfúr Al-
þjóða flugmálastofnunarinnar. Það
séu fjöllin og þrengslin á alla vegú
sem geri það að verkum.
„Við höfum valið Metró-vélamar
með tilliti til þeirra valla sem við
þjónum og þar er ísafjörður erfið-
astur.“
Metró-vél Flugfélags íslands fékk tvisvar fugl í hreyfilinn með aðeins 18 daga millibili i júlí.
DV-mynd S.
Metróinn hentar vel á beinum leggjum og lengri brautum:
Isafjorður
erfiðastur
Hinar tvær nýju Metró-flugvélar
Flugfélags Islands hafa verið mikið
í umræðunni að undanfomu og
ekki aö ástæðulausu þar sem þær
hafa lent í nokkrum óhöppiun á
mjög skömmum tíma.
Tvö tilvik komu upp í sumar þar
sem önnur Metróvélin fékk fúgla f
hreyfla sína. í fyrra tilvikinu var
um að ræða þjálfunarflug þann 12.
júlí. TF-JME lagði upp frá Akureyri
og lenti á Húsavíkurflugvelli. Á
bakaleiðinni fór fugl í hægri hreyfil
vélarinnar með þeim afleiðingum
að hreyfillinn stórskemmdist. Við-
búnaður var á Akureyrarflugvelli
þegar vélin kom inn til lendingar.
Hún var eðlileg og tjónið var ein-
göngu bimdið við hreyfilinn.
Á þeim 11 dögum sem vélin var í
skýli var samkvæmt ferilbók henn-
ar skipt um mótorinn sem var meg-
inástæðan fyrir þeim tima sem tók
að gera við vélina. Þá var skipt um
tvö dekk vélarinnar vegna slits, að
sögn Flugfélagsmanna, pem í væng
og dæld í byrði vélarinnar var lög-
uð. Loks var skipt um svokallaða G-
svissa sem gegna því hlutverki að
rjúfa samband við flugritann þegar
um harða lendingu er að ræða. Til-
gangurinn er sá að hávaði sem
myndast við harða lendingu berist
ekki inn á flugritann og trufli aðrar
upptökur.
Að sögn Flugfélagsmanna vom
rofamir heilir þegar skipt var um
þá en öryggissjónarmið réðu því að
nýir rofar vora settir í vélina. Skoð-
un á henni fór fram með það fyrir
augum að kanna hvort mögulega
hefði verið um harkalega lendingu
að ræða. í því skyni var flugritinn
sendur utan til rannsóknar og nið-
urstaðan var ótvíræð. A þeim 212,6
tfmum sem vélin átti að baki í flug-
timmn hafði aldrei komið til harðr-
ar lendingar samkvæmt aflestri.
Það var því ekki rétt farið með í DV
þar sem því var haldið fram að
harkaleg lending hafi átt sér stað og
skemmdir orðið á hjólabúnaöi.
Annar fugl í hreyfil
Þá fékk sama vél annan fugl i
hreyfil aðeins viku eftir að viðgerð
vegna fyrra tilviksins lauk. Skv. fer-
ilbók varð atvikið þann 30. júlí en
þá var um að ræða vinstri hreyfil-
inn. Það tilvik uppgötvaðist þó ekki
fyrr en eftir lendingu þegar flug-
maðurinn sá blóð á hreyflinum. í
ljós kom að loftinntaksblað í honum
hafði skemmst og kostaði það tilvik
14 daga stöðvun. Vélin komst í um-
ferð á ný þann 13. ágúst. Á einum
mánuði var því umrædd flugvél úr
umferð í 25 daga vegna ofan-
greindra óhappa. Rétt er að ítreka
að ekki er hægt að kenna flugvéla-
gerðinni um þessi tilvik.
„Við höfum verið alveg einstak-
lega óheppnir hvað þetta varðar,“
segir Sigurður Aðalsteinsson, flug-
rekstrarstjóri Flugfélags íslands,
um þessi atvik. „Það er engin skýr-
ing á þessu en það er ótrúlegt hve
mikil fuglamergð er við marga flug-
velli og hve lítið er gert í þeim mál-
um. Flugvélar hafa á undanfomum
árum verið að skemmast af þeirra
völdum."
Önnur Metró-vél Flugfélagsins
varð sem kunnugt er fyrir skemmd-
um, þegar hún lenti í hrakningum
yfir ísafjarðardjúpi laugardags-
kvöldið 16. ágúst sl. Að sögn Páls
Halldórssonar framkvæmdastjóra
liggja enn engar vísbendingar fyrir
vun hvað olli óhappinu. Hann ítrek-
ar ummæli Jack Morgans, sérfræð-
ings hjá Metró Fairchild-flugvéla-
verksmiðjunum, að aldrei á öllum
þeim 15 milljóna flugtíma ferli, sem
vélunum hefur verið flogið, hafi
orðið dauðsfall sem rekja megi til
kerfisbilana eða galla á burðarþoli í
þeim.
Innient
fréttaljós
Jóhanna S. Sigþórsdóttir
í fyrstu var talið að ísafjaröarvél-
in hefði lent í svokölluðum göndli
en svo nefnist það fyrirbæri þegar
mikið niðurstreymi myndast við
fjöll við tilteknar aðstæöur. Veður-
fræðingar hafa leitað göndulsins en
ekki fundið, að sögn Guðmundar
Hafsteinssonar veðurfræðings. Sú
staðreynd hefur valdið flugrekstrar-
aðilum nokkrum áhyggjum því
hefði hann fundist væri komin skýr-
ing á orsökum atviksins við Isa-
fjörð. Raunar telur Guðmundur
ólíklegt að göndull myndist við þær
veðurfarslegu aðstæður sem vora
þetta tiltekna kvöld, en þá „vora
skil að færast norðvestur yfir land-
ið. Þau vom að fikra sig yfir Vest-
firði en ekki farin að valda neinni
vætu þar og ekki hvasst í þeim að
því er virtist."
Þetta alvarlega atik er því enn án
skýringa þegar þetta er skrifað.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
Metró-vél lendir í erfiðum veður-
skilyrðum viö ísafjaröardjúp. I apr-
íl 1996 var Metró-flugvél íslands-
flugs flogið til ísafjarðar og lenti
hún í miklu niðurstreymi nærri
flugvellinum á Isafirði. Aðspurður
sagðist Stefán Sæmundsson, flug-
rekstrarstjóri íslandsflugs, hafa
kynnt sér málið og f þessu tilfelli
hafi farþegar ekki orðið varir við
ókyrrð en flugmenn og sjónarvottar
hafi gert sér grein fyrir því að flug-
vélin flaug mjög lágt og missti hæð
þótt hreyflar væra á fullu afli.
Vegna þessara atvika yfir ísa-
fjaröardjúpi hafa vaknað spuming-
ar þess efnis hvort Metró-vélar séu
yfirhöfuð heppilegar í áætlunarflugi
til tiltekinna staða á landinu, svo
sem ísafjarðar. Því er til að svara að
vissulega henta íslenskir flugvellir
og aðstæður þessum vélum misjafii-
lega. Það er t.d. útilokað að fljúga
þeim til Siglufjarðar, enda ekki gert.
Hins vegar henta þær afar vel á
beinum leggjum og lengri flugbraut-
um, svo sem til flugs á Sauðárkrók,
til Húsavíkur, Akureyrar og Hafn-
ar, þar sem þær em aflmiklar og
búnar jafnþrýstibúnaði, sem þýðir
að þær klifra hratt og eiga auðvelt
með að forðast fsingu.
Útreikningar á flugtaki
En hvemig er hægt að setja fram
fullyrðingar af þessu tagi með fullri
vissu? Jú, til þess að flugrekstrarað-
ili fái tilskilin leyfi á tilteknum leið-
um þarf hann að láta gera úttekt á
þeirri vélartegund sem hann hyggst
nota og hvemig hún hentar þeim
aðstæðum sem em á viökomandi
flugvelli. Þannig lét Islandsflug
sænskt ráðgjafafyrirtæki,