Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.1999, Blaðsíða 25

T
25
JL>'V" LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
Jafnaðarmenn í Svíþjóð hræðast einræðisáráttu Görans Perssons forsætisráðherra:
Sænska jarðýtan
Göran Persson í ræðustóli á Gautatorgi í Gautaborg í haust. Hann er snjall
ræðumaður og um leið illskeyttur í pólitískum deilum.
DV-mynd Gísli Kristjánsson
DV Oslo:___________________________
Það er ekki stefnan, heldur stíllinn,
sem veldur því að forsætisráðherra-
stóilinn er orðinn valtur undir Göran
Persson. Sænska forsætisráðherran-
um er líkt við jarðýtu í mannlegum
samskiptum, og nú í vikunni þakkaði
íjármálaráðherrann, Erik Aasbrink,
fyrir sig og sagðist ekki þola lengur
við vegna ofrikis Perssons.
Að þessu sinni fann Persson upp á
að boða umtalsverðar skattalækkanir
í sjónvarpsviðtali án þess að hafa rætt
málið við fjármálaráðherrann og
vitandi að fjármálaráðaherrann var á
allt annarri skoðun. Stjómmálamenn
taka pokann sinn fyrir minna.
„Ég er ósáttur við bæði stjórnunar-
stU Perssons og hvernig samvinna
okkar hefur þróast," sagði fjármála-
ráðherrann þegar hann kvaddi.
En Persson var fljótur tU sem fyrr
og kynnti nýjan fjarmálaráðherra að-
eins fáum mínútum eftir að hinn fyrri
hafði sagt af sér. Þetta er í þriðja sinn
á hálfu ári sem ráðherra víkur úr
sænsku stjóminni og aUtaf er yfir-
gangi Perssons kennt um.
Persson hefur byggt um einveldi
sitt í flokknum með því að vera aUtaf
fyrstur til að segja skoðun sína, fyrst-
ur tU að ákveða sig, fyrstur tU að
ákveða fyrir aðra og fyrstur til að
gera lýðum ljóst hver sé stefna flokks-
ins. Þetta gerir hann aUt án þess að
ráðfæra sig við aðra.
Góður á stríðstímum
„Ég er viss um að Persson væri góð-
ur leiðtogi á stríðstímum þegar þjóð
þarf leiðtoga sem getur tekið skjótar
ákvarðanir. Núna era friðartímar og
þjóðin þarf aUt annað en stríðsherra,"
segir Lars Johnasson, blaðamaður við
Dagens Nyheter, við DV.
Sænskir kratar hafa um árabU van-
ist opnum umræðum um stefnu
Uokksins. Ingvar Carlsson, forveri
Perssons á formannsstóli, þótti shind-
um of umburðarlyndur og hógvær.
Hann sagði ekkert þó flokksmenn
deildu og ýmis sjónarmið væra á lofti.
Nú segja Uokksmenn að Persson
hafi drepið aUa umræðu í flokknum.
Enginn þorir að segja neitt opinber-
lega af ótta við að Persson komi og
valti yfir hann. Svona var ástandið
líka löngum stundum í tið Olofs
Palmé, en hann hafði mestan áhuga á
utanríkismálum og þá fengu litlu
mýsnar að leika sér heima meðan
stóri kötturinn var úti að bjarga
heiminum.
Nú eru utanríkismál nær horfin af
dagskrá sænska jafnaðarmanna. í
kosningabaráttunni fyrir þingkosn-
ingarnar siðasta haust voru utanríkis-
mál vart nefnd enda nóg að gera við
að endurskipuleggja sænska velferð-
arkerfið.
Persson hefur ákveðið að bjarga
sænsku verlferðinni með einkavæð-
ingu og skattalækkunum. Heibrigðis-
kerfið er einkavætt og öldrunarþjón-
ustan boðin út í von um sparnað. Og
nú á að lækka skattana til að koma í
veg fyrir að fyrirtækin flýi öll til út-
landa.
Þetta eru allt stefnumál sem göml-
um, sænskum krötum falla illa, en
era stefna krata af nýja evrópska skól-
anum. En munurinn á Persson og
flokksbræðrum eins og Tony Blair -og
einnig Bili Clinton - er stíllinn. Clint-
on og Blair hafa tamið sér léttan og
fijálslegan gáfumannastíl meðan Pers-
son er líkt við jarðýtu.
Allir á flótta
Núna er skrifað um hvaða ráðherra
verði næstur til að hrökklast úr
stjórninni vegna einveldis Perssons. í
Svenska Dagbladet er Persson kallað-
Erlent
fréttaljós
Gísli Krlstjánsson
ur í leiðara „maðurinn sem fælir burt
fólk“ og því spáð að hann verði ekki
langlífur í embætti.
í leiðaranum segir: „Göran Persson
stýrir ríkisstjóminni, hann stýrir
flokknum og hann stýrir landinu. Allt
gengur þetta með ósköpum og allir
eru á flótta frá Persson: Ráðherramir
úr stjórninni, flokksfélagarnir úr
flokknum og fólkið úr landi.“
Það er bara ritstjóri síðdegisblaðs-
ins Expressen sem hefur lýst því yfir
að hann sé sáttur við stíl Perssons,
enda aldrei hörgull á fréttum af sund-
urþykkju og sárindum í ríkisstjór-
inni.
Persson er m.a. fundið það til for-
áttu að hann etji sínu eigin stuðnings-
fólki saman. Að deila og drottna er
hans still. Hann á það til að sögn
sænskra fjölmiðla að lofa einum
flokksmanni ráðherraembætti fyrir
að vinna gegn öðrum. Svo ku vera
undir hælinn lagt hvort hann stendur
við loforðið.
Hann hefur líka rekið ráðherra fyr-
irvaralaust með einu símtali. Þau
urðu örlög Carls Tham, ráðherra
menningarmála. Persson hringdi bara
í hann og sagði að hann væri ekki
lengur með.
Hæðist að konunum
En menningarráðherrann var karl-
maður og slapp léttar en konumar í
stjórninni. Tvær þeirra hafa hætt eft-
ir að hafa verið auðmýktar opinber-
lega af fosætisráðherranum.
Ylva Johansson var menntamála-
ráðherra. Persson spaugaði með að
hún væri feit. Síðan var henni spark-
að úr stjórninni eftir að hún og fjár-
málaráðherrann, Erik Aasbrink, hófu
sambúð. Það er því engin furða þótt
fjármálaráðherrann hafi sagt að hann
þyldi ekki stjórnunarstíl Perssons.
Margot Wallströn sat líka í ríkis-
stjóminni. Hana lagði Persson í ein-
elti og á endanum flutti hún til Sri
Lanka með fjölskyldunni. Engum
kemur á óvart þótt skoðanakannanir
sýni að Persson á lítið fylgi meðal
kvenna.
Göran Persson er fimmtugur að
aldri. Hann segist ætla að draga sig í
hlé þegar hann verður 55 ára. Enginn
veit þó hvort hann fær ráðið því eins
og öllu öðru. Hann gæti orðið að
hætta fyrr.
Persson varð óvænt forsætisráð-
herra fyrir þremur árum. Ingvar
Carlsson vildi hætta og krónprinsess-
an, Mona Sahlin, var úr leik vegna
ógætilegrar meðferðar á opinberu
greiðslukorti. Smámál að mati flestra,
en það varð að finna nýjan kandídat í
stöðu flokksformanns og forsætisráð-
herra. Persson var þessi varaskeifa.
Fjármálaráðherrann Persson varð
fyrir valinu. Hann þótti traustur og
ábyrgur þótt ekki væri hann litríkur.
Persson er gamall flokksmaður sem
stýrði fyrst verkamannabústaðakerf-
inu sænska og síöar ráðuneyti sveit-
arstjórnarmála áður en hann varð
fjármálaráðherra.
Persson var vanastur að vinna bak
við tjöldin. Hann var innsti koppur i
búri í kerfinu en lenti svo skyndilega
í framlínunni. Það var fyrst eftir að
hann varð forsætisráðherra að fjöl-
miðlar fóra að veita honum athygli.
Enginn Olof Palme
Gárungarnir segja að hann hafi enn
ekki látið áhuga sinn á sveitarstjórn-
armálum víkja fyrir áhuga á utanrík-
ismálum. Þess vegna er hann enginn
Olof Palme. En Persson er í það
minnsta jafnákveðinn í framgöngu og
Palme.
Fylgi Perssons er mest úti á lands-
byggðinni og innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Konur í stærri borgum og
bæjum kjósa hann ekki. Þetta er vandi
flokksins því Vinstriflokkur Guðrúnar
Schyman lokkar til sín unga fólkið og
þá ekki síst ungar konur. Persson er
bara gamaldags kerfiskall og fauti að
mati unga fólksins.
En Persson er ekki alls varnað. Það
sem hann skortir í lipðurð bætir hann
upp með klókindum. Minnihluta-
stjóm hans nýtur stuðnings Vinstri-
flokksins - og einnig Græningja -
gegn loforðum um áhrif á stjórnar-
stefnuna. Enginn hefur þó enn séð
hver þessi áhrif era og í næstu kosn-
ingum gæti það reynst flokkunum til
vinstri dýrt að hafa haldið Persson
við völd.
Gömul hefð
í Svenska Dagbladet var því haldið
fram nú í vikunni að vinnubrögð
Perssons ættu ekki að koma nokkram
manni á óvart. Svona hafi sænskir
jafnaðarmenn alltaf unnið - en til
þessa bara bak við tjöldin. í innsta
kjama flokksins hafi félagamir alltaf
vegið mann og annan í mesta bróð-
erni, troðiö á keppinautum sínum og
otað sinum tota.
Svenska Dagbladet hallast til hægri
í stjómmálunum og er í nöp við Pers-
son og jafnaðarmenn. En flokkarnir
hægra megin við miðju græða lítið á
því þótt Persson stundi sína pólitísku
vígamennsku fyrir opnum tjöldum.
Hægriflokkarnir eru þrír og mikið
vantar á að þeir geti myndað nýja rík-
isstjórn. Það er því bara hallarbylting
í flokki jafnaðarmanna sem gæti velt
Persson úr sessi.
70 ARA AFMÆLI

I tílefni stórafinælis fyrirtækisins bjóðum við þetta afinælistilboð.
• Tegundin er PFAFF 6122 -þýsk gæðavara. • Full af auðveldum og þægilegum saumum.
• 30 spor. • Auðvelt val. • Nálarþræðari. • Efri flytjari, nauðsynlegur fyrir bútasauminn.
• Hátt undir fótinn, gott fyrir þykku efnin. • Margir hentugir fylgihlutir. • Ótai fleiri kostir.
PFA
PFAFF.
ÁÍSLANDI
1929-1999
cIleimilisUekjaverslim
Grensásvegur 13 -108 Reykjavík - Sími 533 2222
w JM m
/c/
Æar
+