Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1999, Side 22

22
LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1999
bókarkafli
Aðalpersónan
sjálfri sér hulin
Ásdís segir sögu slna í 1. per-
sónu. Hún gerir sér grein fyrir því
að hún er komin að tímamótum i
lífi sínu, þar sem hún verður að
horfast í augu við líf sitt. Hún
megnar þó ekki að takast á við all-
an pakkann í einu, fyrir utan það
að hún áttar sig ekki sjálf á eigin
veikleikum og göllum. Ásdís sér til
dæmis ekki sjálf hvað hún er hé-
gómleg, hvað hún á erfitt með að
unna öðrum þeirrar hamingju sem
hún aldrei hlaut, að hún þorir
ekki að gefa neitt af sér nema í
matargerð - og þar gefur hún - og
í fremur ópersónulegu, samt hlýju,
sambandi við Anthony sem rekur
sumarhótelið með. Ásdis heldur
að hún dyljist bara öðrum en hún
er ekki síður sjálfri sér hulin.
„Ásdís skammtar lesandanum
upplýsingar. Hún er ekkert strax
að sýna inn í hugarfylgsni sín,“
segir Ólafur Jóhann. „Þar er eðli
breskrar yfirstéttar mjög gott
vopn fyrir höfundinn, auk þess
sem sagan sem ég vildi segja pass-
ar betur í Evrópu á þessari öld.
Kostimir við 1. persónu frásögn er
einmitt að geta leitt fram van-
kanta og kosti persónunnar án
þess að sögumaður segi frá þeim
og leggi jafnvel dóm yfir hana þar
með. Lesandinn uppgötvar þetta
sjálfur í framvindu sögunnar. Ás-
dís ætlar ekkert að láta þetta koma
Kona sem stendur
í tveimur styrjöldum
í nýútkominni skáldsögu Ólafs
Jóhanns Ólafssonar, Slóð fiðrild-
anna, segir frá Ásdísi Jónsdóttur,
konu á miðjum aldri sem rekur
gistiheimili í Englandi. Hún hefur
búið þar í tuttugu ár og allt lítur
út fyrir að vera slétt og felt á yfir-
borðinu. I upphafi bókar er hún
að leggja upp í ferð til íslands en
Ólafur Jóhann Ólafsson
leitaði víða fanga í nýj-
ustu skáldsögu sína,
Slóð fiðrildanna, en
sagan er um íslenska
konu sem sest að í
Englandi, þar sem hún
rekur sumarhótel. Á yf-
irborðinu lítur allt vel út
en þegar hún ætlar að
legpja upp í ferðalag til
Islands, eftir tveggja
áratuga fjarveru, verður
það einnig upphafið að
ferð hennar um eigið líf
- sem er nokkuð ólíkt
því gljáfægða yfirborði
sem hún hefur kosið að
sýna
þangað hefur hún ekki komið í
tvo áratugi. Hún kvíðir ferðinni
og hefur æma ástæðu, vegna þess
að hún er ekki bara að fara í
venjulegt ferðalag til að heim-
sækja ættingja. Hún er að takast á
hendur ferð að ströndum sann-
leikans í lífi sínu og lesandinn
fylgir henni á meðan hún pillar
lag eftir lag af sögu sinni, sem
hún er að skoða i fyrsta sinn - og
það er viða farið.
Sagan gerist á sveitasetrinu í
Englandi, í London í upphafi fyrri
heimsstyrjaldarinnar, á Islandi á
styrjaldarárunum, bæði sunnan
heiða og norðan. En þótt víða sé
farið, er eins og Ásdís hafi aldrei
farið neitt. Hún hefur sveipað sig
hjúp blekkingar sem er svo þéttur
að ekkert hrín á henni. Hún er
heilt stórveldi - en eins og sagan
hefur kennt okkur, þá hrynja öll
stórveldi innan frá.
Sagan verið
átta ár í smíðum
Ólafur Jóhann býr sem kunnugt
er í Bandaríkjunum og þegar hann
er spuröur hvers vegna sögusviðið
sé England en ekki Bandaríkin,
segir hann: „Þegar ég var krakki
átti ég ömmusystur sem fór til
Englands og bjó þar. Ég man mjög
vel eftir henni þegar hún kom í
heimsóknir til íslands og kynntist
siðum hennar og háttum. Ég fékk
beint í æð þennan „imderstatem-
ent“ heim sem hún lifði í; heim
þar sem tilfinningar eru ekki
bomar á torg.
Síðan gerðist það fyrir um það
bil tíu árum að ég fór að fara mjög
reglulega til Bretlands. Ég fór
þangað mánaðarlega og var þar i
nokkra daga, jafnvel viku, í einu.
Þetta stóð i mörg ár og var tengt
vinnunni minni hjá Sony. Viö
stofnuðum bækistöð fyrir Evrópu
i London. Einn daginn datt í mig
að kaupa litið hugbúnaðarfyrir-
tæki í Liverpool. Ég gerði alltaf
grín að því með því að segja að ég
hefði gert Sony mikinn greiða en
sjálfum mér grikk, vegna þess að
ég þurfti stöðugt að vera að ferðast
til Liverpool sem er afskaplega
niðurdrepandi staöur. Þetta var al-
veg ómögulegt, vegna þess að ef ég
er á stað þar sem mér líður ekki
vel, þá get ég ekki sofið, auk þess
sem ég þoli illa hótel. Ég vil helst
bara sofa í mínu rúmi.
En vegna þess hvað Liverpool er
niðurdrepandi, fór ég að leita út
fyrir bæjarmörkin. Þama skammt
frá er lítið þorp, Chester, sem með-
al annars hefur að geyma rústir
frá Rómverjatímanum. Þama bjó
ég alltaf á hóteli sem heitir Crab-
wall Manor. Það var gamalt sveita-
setur sem var búið að breyta i hót-
el.
Ég byrjaði að leggja drög að Slóð
fiðrildanna þar á árunum ‘91-’92.
Ég var eins og heimagangur á
þessu hóteli og fór að kynna mér
mjög vel hvemig svona hótel eru
rekin, til dæmis hvað er í eldhús-
inu, og fór að taka niður nótur.
Þegar ég var svo í London, fór ég
mikið til Sommerset og ákvað að
staðsegja söguna þar. Þessi saga
hefði varla getað gerst í Bandaríkj-
unum. Ásdís aðlagast vissum að-
stæðum sem eru mjög einkenn-
andi fyrir Bretland og ber keim af
þeim.“
fram en þegar hún fer smám sam-
an að varpa ljósi á sjálfa sig,
fylgist lesandinn með.“
Óuppgerð átök
Þegar Ásdís fer fyrst til London
seint á 4. áratugnum, til að læra
þar matargerð, gerir hún það í
óþökk foreldra sinna. Hún kynnist
þýskum háskólanema og kemst
því meira en aðrir íslendingar í
snertingu við seinni heimsstyrj-
öldina. Sú snerting verður til þess
að hún snýr heim um tíma með
þeim afleiðingum að hún takmark-
ar sinn heim. í þeirri heimsókn
fær hún líka tækifæri til að gera
upp erfitt samband við móður
sína, en bíður kannski aðeins of