Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.1999, Blaðsíða 47

Lou Kasischke í nærliggjandi tjaldi.
Lou var með óráði og snjóblindur;
hann sá ekki hætishót, muldraði
samhengislaus orð og var gjörsam-
lega hjálparvana. Það var eins og
Frank hefði orðið fyrir alvarlegu
losti, en hann gerði sitt besta til að
annast Lou. John Taske var í öðru
tjaldi með Mike Groom; þeir sýnd-
ust báðir vera sofandi eða meðvit-
imdarlausir. Þótt ég væri valtur og
veikburða, var ljóst að öllum hinum
leið enn verr, nema kannski Stuart
Hutchison.
Ég fór tjald úr tjaldi og reyndi að
finna súrefhi, en einu kútamir, sem
ég sá, voru tómir. Langvarandi súr-
efnisleysið lagðist á eitt með ör-
þreytunni og jók enn á örvinglun
mína og ráðaleysi. Vegna hávaðans
í nælondúkunum, sem slógust til í
vindinum, var ekki hægt að tala
saman á milli tjaldanna. Rafhlöö-
umar í einu talstöðinni, sem við átt-
um eftir, vora næstum tómar. And-
rúmsloftið í búðimum einkenndist
af allsherjar óreiðu, og ekki bætti
það ástandið, að hópurinn okkar -
sem hafði vanist því, síðustu sex
vikumar, að treysta í einu og öllu á
leiðsögumennina - var nú skyndi-
lega og algjörlega forystulaus: Rob
og Andy voru horfnir, og þótt
Groom væri viðstaddur, hafði
eldraunin kvöldið áður reynt hræði-
lega á hann. Hann lá i tjaldi sínu,
skynlaus og illa kalinn, og gat ekki
einu sinni talað, eins og sakir stóðu.
Lifandi iík
Þar sem allir leiðsögumennimir
okkar vom óvígir, steig Hutchison
nú fram fyrir skjöldu og reyndi að
fylla skarö stjómandans. Hann var
taugaspenntur, ungur maður, sem
tók sjálfan sig alvarlega; kominn úr
efri stétt enskumælandi fólks í
Montreal; frábær rannsóknarmaður
á sviði læknavísinda, og fór í fjalla-
leiðangra á tveggja eða þriggja ára
fresti, en gaf sér lítinn tíma til
fjallaklifurs þess utan. Hann gerði
sitt besta til að takast á við erfið-
leikana sem herjuðu á Fjórðu búðir.
Á meðan ég reyndi að jafna mig
eftir árangurslausa leitina að Harr-
is, hóaði Hutchison saman fjórum
Sérpum til að reyna að finna lík We-
athers og Namba, sem höfðu verið
skilin eftir við fjarbrún Skarðsins
þegar Anatoli Boukreev sótti
Charlotte Fox, Sandy Pittman og
Tim Madsen. Sérpiski leitarhópur-
inn, sem Lhakpa Chhiri stýrði,
lagði af stað á undan Hutchison sem
var svo úrvinda og ringlaður, að
hann gleymdi að fara í fjallgöngu-
skóna og ætlaði að yfirgefa búöim-
ar í léttum, mjúksóla innri skónum.
Það var ekki fyrr en Lhakpa benti
honum á mistökin, að hann sneri
við til að sækja fjallgönguskóna.
Sérpamir fóru að ábendingum Bou-
kreevs og fundu fljótlega líkin tvö í
grárri og grýttri ísbrekku, nálægt
brún Kangshunghlíðar. Þar sem
þeir vom mjög hjátrúarfullir varð-
andi dauðann, eins og Sérpar era
oft, stönsuðu þeir 15 eða 20 metrum
frá líkunum og biðu eftir Hutchi-
son.
Skilin eftir til að deyja
„Báðir likamamir vom að hluta
til grafnir í snjó,“ rifjar Hutchison
upp. „Bakpokamir voru um 30
metra í burtu, ofar í brekkunni.
Andlitin og bolirnir vora á kafi í
snjó; ekkert sást nema hendur og
fætur. Vindurinn gnauðaði um áUt
Skarðið."
Fyrra líkið, sem þeir komu að,
reyndist vera af Namba, en Hutchi-
son þekkti hana ekki fyrr en hann
kraup á kné í rokinu og losaði um
tíu sentimetra þykka ísskum af
andliti hennar. Honum brá illilega í
brún, þegar hann sá að hún andaði
enn. Báðir vettlingamir hennar
vora horfhir, og berar hendumar
virtust gegnfrosnar. Augu hennar
voru starandi. Andlit hennar var
hvítt eins og postulín. „það var
skelfilegt," rifjar Hutchison upp.
„Ég bugaðist aiveg. Hún var alveg
að dauöa komin. Ég vissi ekki, hvað
ég átti að gera.“
Hann beindi athyglinni að Beck,
sem lá fimm metra í burtu. Höfuð
Becks var einnig hulið þykkri
klakabrynju. ísboltar á stærð við
appelsínur þöktu hár hans og
augnalok. Þegar Hutchison hafði
hreinsað ísmulninginn úr andliti
Becks, uppgötvaði hann að Texasbú-
inn var einnig á lífi.
„Mér heyrðist Beck umla eitt-
hvað, en gat ekki heyrt hvað það
var. Hann vantaði hægri hanskann
og var hræðilega kalinn. Ég reyndi
að hjálpa honum að setjast upp, en
hann gat það ekki. Hann var eins
nærri dauðanum og nokkur getur
verið án þess að hætta að anda.“
í ægilegu uppnámi skrönglaðist
Hutchison til Sérpanna og spurði
Lhakpa ráða. Lhakpa, sem var þaul-
vanur Everestfari og virtur af Sérp-
um jafnt og útlendingum fyrir fjalla-
leikni sína, hvatti Hutchison til að
skilja Beck og Yasuko, eftir þar sem
þau vora komin. Jafnvel þótt þau
lifðu af að vera dregin til baka í
Fjórðu búðir, myndu þau öraggiega
deyja áður en hægt yrði að koma
þeim niður í Aðalbúðir, og slík
björgunartilraun myndi tefla í
ónauðsynlega tvísýnu lífum hinna
klifraranna í Skarðinu, sem flestir
ættu nógu erfitt með að koma sjálf-
um sér klakklaust niður.
Hutchison ákvað að Lhakpa hefði
rétt fyrir sér - það væri aðeins um
eitt að velja, hversu erfitt sem það
væri: að leyfa náttúrunni að fara
sínu fram við þau Beck og Yasuko
og einskorða bjargráðin við þá sem
hægt væri að hjálpa. Hér var um
sannkallað þrautaráð að ræða. Þeg-
ar Hutchison kom aftur í búðimar,
var hann við að bresta í grát; hann
var eins og afturganga.
Hvað fór eiqinlega úr-
skeiðis?
Þaö er gagnlegt að reyna að skilja
hvaö fór úrskeiðis á Everest, og
gæti hugsanlega komið í veg fyrir
einhver dauðsföll í framtíðinni. En
það er hrein óskhyggja að trúa þvi
að nákvæm greining á hörmungar-
atburðunum 1996 muni beinlínis
LAU GARDAGUR 20. NÓVEMBER 1999
Bökarka
f 55V

Andy Harris.
verða til þess að lækka dánartíðn-
ina til mikilla muna. Hvötin að baki
því að skrásetja allar yfirsjónimar í
því skyni „að læra af mistökunum"....
er að mestu leyti höfhun og sjálfs-
blekking. Geti maður sannfærst um
að Rob Hall hafi farist vegna þess að
hann gerði nokkur heimskuleg mis-
tök, og maður sé sjálfur of snjall til
að endurtaka þau mistök, þá gerir
það manni auðveldara að vilja klífa
Everest, sama hve veigamikil rök
mæla á móti því.
í rauninni vom dauðsfollin 1996
cills ekkert óvenjuleg hvað Everest
varðar. Þótt fjöldi þeirra sem dóu þá
um voriö hafi aldrei verið meiri á
einu klifurtímabili, vora tólfmenn- —
ingamir aðeins 3 prósent þeirra 398
klifrara sem fóra upp fyrir Aðalbúð-
ir - sem er raunar ívið lægra en
hlutfall látinna af öllum íjölda Ever-
est-klifrara ffá upphafi, sem er 3,3
prósent. Það má líka skoða málið á
eftirfarandi hátt: ffá árinu 1921 og
ffam í maí 1996 fórast 144 manns, og
tindurinn var klifinn 630 sinnum -
hlutfallið er einn á móti fjórum.
Vorið 1996 fórust 12 klifrarar og 84
náöu tindinum - hlutfallið er einn á
móti sjö. Ef miðað er við söguna,
var 1996 í rauninni öruggara en
meðalárið.
Krakauker íslandsvinur
Höfundurinn, Jon Krakauer, er*
víðfrægm- fjallagarpur og klifrari
sem hefur ferðast um allan heim til
þess að stunda íþrótt sína og skrifa
bækur og blaðagreinar um reynslu
sína. Hann hefur oft komið til ís-
lands og ferðast hér um ýmsar klif-
urslóðir einkum í fjöllunum í sunn-
anverðum Vatnajökli. Um íslands-
ferðir sínar hefúr hann skrifað bók
sem heitir Iceland. Land of the
Sagas, ásamt David Roberts.
Svalirnar, 8400 metrar, 10. mai kl. 19.20: Tveir Serpar ur sveit Scotts Fischers
lúta fram á ísaxir sínar og kasta mæðinni meðan Andy Harris nálgast. Aðrir
klifrarar hvílast skammt fyrir neðan.
Hvassviðri á tindi Everest, 12. maí. Á leið niður úr fjórðu búðum, eftir storm-
inn, tók Krakauer þessa mynd í 7600 metra hæð af efsta hluta fjallsins þar
sem vinir hans, Hall, Harris, Hansen og Fischer biðu bana.
Dough Hansen.
inn sannfærður um að hann væri
dáinn. Tjaldfélagi minn, Stuart
Hutchison, haföi heyrt Rob Hall
kalla frá Suðurtindi, og augljóst var
að leiðangursstjórinn okkar var í
gríðarlegum vanda og að Doug Han-
sen var dáinn. Meðlimir í sveit
Scotts Fischer, sem höfðu verið
týndir í Skarðinu mestalla nóttina,
skýrðu frá því að Yasuko Namba og
Beck Weathers væra dáin. Og talið
var að Scott Fischer og Makalu Gau
væra dánir, eöa að dauða komnir,
um 400 metrum fyrir ofan tjöldin.
Jaðrar við brjálæði
Hugur minn kiknaði undan öllu
þessu og fylltist annarlegu skeyting-
arleysi, svo minnti nærri á vél-
Úráð og snjóblinda
Ég leitaði að leifunum af hópnum
okkar og fann Frank Fischbeck og
menni. Tilfinningar mínar voru
dofhar en einbeitnin glaðvakandi,
eins og ég hefði flúið niður í skot-
byrgi innst inni í höfðinu á mér,
þaðan sem ég starði út um þrönga,
brynvarða rifu á eyðilegginguna
umhverfis. Ég glápti dofinn upp í
himininn sem sýndist vera orðinn
ónáttúrulega folblár, svo upplitaður
að einungis örlítill litblær var eftir.
Skarður sjóndeildarhringurinn
glampaði, flökti og tindraði fyrir
augum mér. Ég velti því fyrir mér,
hvort ég væri á leið niður í martrað-
ardjúp hinna brjáluðu.
'Á meðan birgðir endast
Hagamel, Reykjavík • Seljabraut, Reykjavík •
Miðbœ, Akranesi • Crundargötu, Grundarfirði •
Ólafsbraut, Ólafsvík • Lœkjargötu, Siglufirði •
Aðalgötu, Ólafsfirði • Álaugarvegi, Höfn •
Tryggvagötu, Selfossi • Breiðumörk, Hveragerði •
Hólmgarði, Keflavík.