Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og út^áfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritsýórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efhi blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viötöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Bitlingar stjórnmálamanna
Stjórnmálamenn hafa alltaf veriö duglegir aö útvega
sér og sínum bitlinga af ýmsu tagi. Baráttan um bit-
lingana er talin vera hluti af starfsemi stjórnmála-
manna og -flokka, bæöi hér á landi og í öðrum lönd-
um. Munurinn er aðeins sá að erlendir stjórnmála-
menn fara „finna“ í hlutina en íslenskir starfsbræöur
þeirra sem feimnislaust og fyrir opnum tjöldum
takast á um feitustu bitlingana.
Flestir stjórnmálamenn sækjast eftir ráöherradómi,
sumir til aö standa betur að vígi til aö hrinda baráttu-
málum sínum í framkvæmd en aðrir telja ráðherra-
dóm æskilegan þar sem slíkt lítur betur út í æviá-
gripi, auk þess sem launin eru töluvert betri en greidd
eru fyrir almenna þingmennsku.
Páll Pétursson félagsmálaráðherra neitar að láta
ráðherrasæti sitt eftir til flokkssystur sinnar, Valgerð-
ar Sverrisdóttur, eins og samið var um á vormánuð-
um. Flestir hafa staðið í þeirri trú að Valgerður tæki
við ráðherradómi nú um áramót en Páll Pétursson
hefur skipt um skoðun og vill hvergi fara.
Hugmyndin um að skipta um ráðherra hefur ekkert
með hugmyndafræði að gera né hugsanlega breyttar
áherslur í stefhu ráðuneytisins. Ekki verður séð að
skoðanaágreiningur sé á milli Páls og Valgerðar.
Skipti á ráðherra snúast um bitling og huggulegt ævi-
ágrip.
Páll Pétursson hefur gegnt embætti félagsmálaráð-
herra frá apríl 1995 með átakalausum en þegar í heild
er litið farsælum hætti. Sé það vilji framsóknarmanna
að skipta út ráðherrum, eingöngu til að fá ný andlit,
ættu aðrir ráðherrar flokksins en Páll Pétursson að
verða fyrir valinu.
Vandi Páls er hins vegar sá að vilji hans til að sitja
enn um sinn í sæti ráðherra hefur ekkert með löngun
hans til að hrinda ákveðnum málum í framkvæmd að
gera. Páll vill sitja sem fastast þar sem bitlingurinn
sem honum er boðinn í staðinn er ekki nægilega feit-
ur.
í huga Páls Péturssonar er verið að þynna út stjórn-
arformennsku í Byggðastofhun með frumvarpi sem
ríkisstjórnin ætlar að leggja fýrir Alþingi. „Nú er
komið fram frumvarp um að færa Byggðastofnun til
iðnaðarráðuneytisins og Seðlabankann til forsætis-
ráðuneytisins,“ sagði félagsmálaráðherra í viðtali við
Dag í liðinni viku: „Sú Byggðastofnun sem úr þessu
kemur er veikari ef nokkuð er. Ákveðið sjálfstæði er
skert sem Byggðastofnun hefur þó búið við þrátt fyrir
aht.“
„Verðmæti“ stjómarformennsku í Byggðastofnun
sem bitlings hefur því verið skert og þess vegna þýð-
ir ekkert að nota hana sem skiptimynt í pólitískum
hrókeringum. Stjómarformennska í Byggðastofnun
getur því ekki talist ígildi ráðherradóms - ekki með
sama hætti og stóll seðlabankastjóra eða forstjórastóll
í íbúðalánasjóði. Þetta veit Páll Pétursson manna best
og fer því hvergi úr félagsmálaráðuneytinu. Hann hef-
ur skapið til að berjast fyrir sínu og ágæta vígstöðu
þegar litið er yfir ráðherratíð hans og annarra.
Stjórnmálin em smátt og smátt hætt að snúast um
hugmyndir. Baráttan um bitlingana skiptir meira
máli, enda kjósendur sinnulausir og telja eðlilegt að
hugað sé að velferð stjórnmálamanna sem verða að
tryggja sér góðan lífeyri þegar þar að kemur.
Óli Bjöm Kárason
Landsvirkjun getur tæpast hótað bótakröfu vegna arðs, sem óiíklegt er að verði nokkru sinni til, segir m.a. í
grein Össurar. - Stjórn Landsvirkjunar á fundi.
Eyjabakkar og skada-
bætur Landsvirkjunar
Þaö er helst að Finnur
tipli á grjóti þegar hann
nefnir til sögu útlagðan
kostnað Landsvirkjunar
vegna rannsókna og
framkvæmda vegna
hinnar fyrirhuguðu
virkjunar. Það, segir
ráðherrann í greinar-
gerð með tillögu sinni á
Alþingi, hefur kostað
Landsvirkjun 3 millj-
arða. Þetta kvað hann
undirstöðu meintrar
bótaábyrgðar ríkisins
hlypi snurða á virkjun-
arþráðinn.
Blekking með tölum
Helmingurinn af upp-
hæðinni, eða 1.550 millj-
„fínnur Ingólfsson er hins vegar
enginn veifiskati. Heldur einhver
að hann gæti ekki samið við Norsk
Hydro um seinkun tímasetninga
svo hægt væri að gera vandað mat
á áhrifum virkjunarinnar? Að sjálf-
sögðu getur hann það.u
Kjalfarinn
Ossur
Skarphéðinsson
alþngismaður
Tvennt veldur að
rikisstjórnin vill
ekki setja tillögur
um fórgun Eyja-
bakka í mat á um-
hverfisáhrifum. Það
gæti, að sögn Finns
Ingólfssonar, bakað
henni skaðabótaá-
byrgð gagnvart
Landsvirkjun og
einnig kollvarpað
tímaáætlun um
byggingu álvers á
Reyðarfirði. Þegar
grannt er skoðað
reynast þessar rök-
semdir ákaflega
veikar.
Skaðabóta-
ábyrgð?
Varla þarf að bæta
Landsvirkjun kostn-
að vegna lands- og
vatnsréttinda á
Fljótsdal. Næstum
allar jarðimar, sem
mannvirki yrðu reist
á, era í ríkiseign. Þá
er að vísu undanskil-
in hin merka jörð,
Hóll í Fljótsdal, sem
Guðmundur Bjama-
son seldi eiginmanni kosninga-
stjóra Framsóknar á Egilstöðum
fram hjá embættismönnum ráðu-
neytisins á síðasta degi ráðherra-
tíma síns. Sú flokksgjöf er að verða
að ljótu spillingarmáli.
Ungur hagfræðingur, Sigurður
Jóhannsson, hefur sýnt fram á að
engar líkur eru á að Fljótsdalsvirkj-
un muni bera sig nema orkuverðið
hækki um 40-50% frá því sem stór-
iðjan greiddi fyrir rafmagn á síð-
asta ári. Hvaöa kaupandi ætlar að
greiða það? Útreikningar Sigurðar
hafa ekki verið hraktir og athuga-
semdir Friðriks Sophussonar
styrkt þá ef eitthvað er. Landsvirkj-
un getur því tæpast hótað bóta-
kröfu vegna arðs, sem ólíklegt er að
verði nokkru sinni til.
ónir, er vegna gamalia rannsókna,
sem geröar voru á landflæmi norð-
austan Vatnajökuls þar sem Lands-
virkjun hefur síðustu áratugi séð
ýmsa virkjunarkosti. Sá kostnaður
hefur því ekki fallið eingöngu tfl
vegna Fljótsdalsvirkjunar í núver-
andi mynd, heldur einnig annarra
virkjunarkosta. í hönnun, fram-
kvæmdir og „aðstöðusköpun og eft-
irlit“ fóru svo 955 milljónir. -
Stöldrum við þær.
í greinargerð með tfllögu Finns
Ingólfssonar er greint frá því að
Fljótsdalshreppur, sem samkvæmt
þágfldandi lögum þurfti að sam-
þykkja framkvæmdir við Fljótsdals-
virkjun, veitti aldrei formlegt sam-
þykki. Þó Landsvirkjun gengi ítrek-
að eftir endanlegu samþykki frá
sveitarstjóminni veitti hún aðeins
leyfi fyrir aðkomugöngum. Af þess-
ari upphæð er því allt annað en það
sem varðar kostnað við aðkomu-
göngin algerlega á ábyrgð Lands-
virkjunar og getur aldrei orðið und-
irstaða bótakröfu. - Þótt Lands-
virkjun kynni að öðlast rétt tU ein-
hverra bóta af þessum sökum geta
þær aldrei numið 3 mUljörðum.
Veik tímarök
Það er grátbroslegt þegar Finnur
staðhæflr að ekki sé tími tU að setja
Fljótsdalsvirkjun í mat á umhverf-
isáhrifum. Það hefði hann betur
hugsað á síðasta ári þegar Guð-
mundur Bjarnason, þáverandi um-
hverfisráðherra, lýsti opinberlega
að hann teldi að slíkt ætti að gera.
Matinu hefði þá lokið nægilega
snemma fyrir gangsetningu virkj-
unarinnar og opnun álvers á þeim
tima sem miðað er að í samkomu-
lagi Finns og Norsk Hydro, svo
fremi niðurstaða þess yrði já-
kvæð. Finnur og HaUdór Ásgríms-
son kæíðu hins vegar rödd Guð-
mundar, sem í kjölfarið fór úr rík-
isstjórninni. Finnur hafnaði því
að hefja matið á þeim tíma sem
hentaði fyrirhuguðum tímasetn-
ingum. Menn geta velt fyrir sér af
hverju.
Finnur Ingólfsson er hins vegar
enginn veifiskati. Heldur einhver
að hann gæti ekki samið við Norsk
Hydro um seinkun timasetninga
svo hægt væri að gera vandað mat
á áhrifum virkjunarinnar? Að sjálf-
sögðu getur hann það. Norsk Hydro
er þegar komið í vandræði í Noregi
vegna deilnanna um Eyjabakka og
myndi taka slíkri málaleitan af
hálfu íslensku ríkisstjórnarinnar
fagnandi.
Ríkisstjómin virðist hins vegar
gefa sér það fyrir fram að umhverf-
isspjöll vegna Fljótsdalsvirkjunar
séu slík að framkvæmdin næði
aldrei í gegnum lögformlegt um-
hverfismat. Það birtir ekki mikla
trú hennar á eigin málstað.
össur Skarphéðinsson
Skoðanir annarra
Ahyggjuleit
„Vísast geta menn ávallt fundið sér eitthvaö til að
hafa áhyggjur af. Mörgum tekst það enda öldungis
prýðilega. Til er meira að segja fólk sem hefur at-
vinnu sína af þvi að hafa áhyggjur. Starfslýsing þess
kveður á um að það skuli vera gjörsamlega miður
sín vegna tiltekins háttemis eða tiltekinnar þróunar
í samfélaginu og að því beri skylda til að koma þess-
um áhyggjum sínum á framfæri og þá auðvitað helst
í fjölmiðlum. Sumir fá tæpast litið glaðan dag sökum
þess að umtalsverður fjöldi samferðamanna þeirra
kýs að drekka brennivín á göngunni niður eftir tára-
dal lífsins."
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 26. nóv.
Vegatollar á Hellisheiði
„Því trúi ég ekki aö ísland sé svo illa statt að ekki
sé hægt að setja upp ljós á jafn fjölfarinni leið og
Hellisheiði, án þess að vegatoflar séu innheimtir. Þá
sé ég fyrir mér sem aðferð tfl að fjármagna enn
stærri og dýrari samgöngubætur. Þar á ég til dæmis
við Hvalfjarðargöngin. Hins vegar er brýnt út frá ör-
yggissjónarmiðum að lýsa upp HeOisheiði en
hvenær það verður fer út frá raunverulegum vflja
stjórnvalda meðal annars við að fækka umferðar-
slysum.“
Katrín Helga Andrésdóttir í Degi 26. nóv.
Húsaleigubætur letjandi
„Við útreikning húsaleigubóta eru lagðar tfl
grundvaOar samanlagðar tekjur aOra þeirra sem
hafa lögheimfli eða aðsetur í viðkomandi íbúð. Þá
gUdir einu hvort fjárhagur fólks er sameiginlegur
eður ei... Þrátt fyrir góðan ásetning með húsaleigu-
bótum er það kerfi sem við búum við í dag svo flók-
ið og ósveigjanlegt að undrun sætir. Það er því ekki
að ósekju þegar því er haldið fram að markmið húsa-
leigubótakerfisins sé öðrum þræði að letja fólk tU
töku húsaleigubóta. Það er ljóst að fjármunir þeir
sem hið opinbera veitir til húsaleigubótakerfisins
eru óverulegir, t.d. miðað við vaxtabætur."
Pétur Maack í Mbl. 26. nóv.