Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.1999, Blaðsíða 16

16
ennmg
MÁNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1999 13'V
Furður veraldar
Það er ákveðinn léttir að koma í Nýlista-
safnið eftir röð fjöldasamsýninga undanfarin
tímabil. Hættan við slíkar sýningar er að
þær virki sundurlaus-
ar og grunnfæmar,
jafnvel að kastað sé til
höndum en það hefur
einmitt brunnið við
hjá sumum þeirra
listamanna sem tekið
hafa þátt í þessum við-
burðum í Nýló þó sitt-
hvað hafi verið bita-
stæðara inn á milli.
Nú standa þar yfir
fjórar aðskildar einka-
sýningar og er gott að
finna alúðina sem í
þær er lögð. Sýning-
arnar skiptast í tvö
horn. í neðri sölunum
sýna systur, Didda
(Leaman) og Þórunn
Hjartardætur. Á efri
hæðunum sýna sam-
býliskonurnar Olga
Bergmann og Anna
Hallin.
sjarmi þeirra einmitt i þessari togstreitu.
Þórunn sýnist mér einfaldlega vera að leita
fegurðar og jafnvægis i formi og lit. Árang-
Persónuleg
hefð
Systurnar mála að-
allega. Þórunn sýnir
geómetríska abstrak-
sjón, sem hún nefnir „Antíkabstrakt". Mynd-
ir Diddu má liklega kenna við natúralíska
abstraksjón en auk þeirra sýnir hún teppi
eitt mikið, gert úr _____________________
taudýrum og tusku-
dúkkum. Satt best að
segja átta ég mig illa á
málverkum þeirra
systra enda gefur hvor-
ug þeirra nokkuð uppi
um listræn markmið sín. Verk beggja eru í
raun sérkennilega hefðbundin þó þau séu
jafnframt mjög persónuleg og kannski felst
Hluti af verki Önnu Hallin í Nýlistasafninu: Hlátur í litlum iíkama.
urinn er kyrrlát og hógvær sýning sem fer
afar vel í Forsalnum.
Munsturkennd málverk Diddu eru mun
_________ sundurleitari og erfitt að
greina þráð í þeim. Eitthvað
við þau minnir á hannyrðir -
_______________ útsaumaða púða eða ofnar
■ I tl l ■ veggmyndir - og þannig tengj-
Asiaug I nonacius ast þau helst leMangateppinu
sem hangir með höm í inn-
Myndlist
ganginn eins og skilrúm sem skiptir salnum
upp. Teppið á annars litla samleið með mál-
verkunum en það er skemmtilega tvírætt.
Um leið og það býr yfir móðurlegri hlýju má
sjá í því ákveðna lausn á eignasöfnunar-
vanda ofneyslu- og innkaupasamfélagsins,
nefnilega spurningunni um hvað gera eigi
við allt draslið.
Kynbætur
I efri sölunum gefa þær Anna og Olga hins
vegar ímyndunaraflinu lausan tauminn og
eru verk þeirra hvert öðru skemmtilegra.
Báðar fást þær við kynbætur í einhverri
mynd, hvor með sínum hætti. Á rannsókna-
stofu Dr. Bergmanns er náttúran á valdi óút-
reiknanlegs vísindamanns sem fiktar við lif-
tækni með klónun og tegundablöndun. Allt
er „rímixað", landslag, dýr og plöntur, svo
úr verða fánýtir en frumlegir nytjahlutir og
stórbrotið furðulandslag. Verkin eru unnin
með (mjög) blandaðri tækni úr ljósmyndum,
leikföngum, plöntum, húsbúnaði, að
ógleymdum húmornum. Litirnir eru líflegir
og ævintýrið liggur í loftinu. Guð forði okk-
ur hins vegar frá því að aðgerðir Dr. Berg-
manns komist af rannsóknastofustiginu til
raunverulegra framkvæmda, en í raun er
engu að treysta á þessum tæknitímum.
Teikningar og smáhlutir Önnu Hallin í
SÚM-salnum sýna einnig sérkennilega
kynblendinga en hún heldur sig við
manngert umhverfi. Mest ber á heimilis-
tækjum og allrahandanna vatnsleiðslum
en ryksugur, klósettkassar, sturtuhausar
og niðurföll renna saman og öðlast eigin
karakter i meðförum Önnu. Þessi dular-
fullu fyrirbæri draga athygli áhorfand-
ans að sér, ekki síst vegna þeirrar nátt-
úru að svelgja ýmist í sig eða dæla úr
sér. Það er eitthvað svo heillandi og frá-
hrindandi í senn. Að auki sýnir Anna fjórar
stórar ljósmyndir sem hún kallar smásögur
sem sömuleiðis eru skemmtilegur fantasíu-
skáldskapur, samsettar úr skringilegum
þversögnum.
Sem sagt: Spennandi og skrýtin stemmn-
ing í Nýlistasafninu.
Sýningin stendur til 12. des. Nýlistasafnið
er opið alla daga nema mán. kl. 14-18.
Timbiirmenn, ástríðan
00 ergelsið
Steinunn Sigurðardóttir sendir nú frá sér
Ijóðabók sem ber þaö fallega nafn Hugástir.
Bókinni skiptir hún í fimm hluta: Nokkrar
gusur um dauðann og fleira, Hugástir, Ljóð
utan af landi, Tvennur og Brotnar borgir.
í Hugástum eru yrkisefni Steinunnar af
svipuðum toga og fyrr, magnaðar hugleiðing-
ar um ástina, dauðann, söknuðinn en líka
gleðina yfir því að vera til. Einnig slær hún
á íróníska strengi eins og hennar er von og
vísa, sérstaklega í fyrsta hluta bókar sem er
að mínu mati sá besti auk Brotinna borga.
í Nokkrum gusum um dauðann og fleira
veltir hún því upp hvemig allt kemur i hvið-
um: „Timburmenn, ástríðan, ergelsið." (9).
Hláturinn kemur lika í hviðum svo og grát-
urinn og ævin öll. En:
Dauöinn er þaö eina
sem kemur ýmist í gusum
eöa í eitt skipti fyrir öll.
Hann getur átt aödraganda í langri hryglu
eöa hann gerir árás sem er bœöi sú fyrsta
og síöasta
og allt lœtur undan, í einu.
Með einni manneskju fer svo margt segir
hún i öðru ljóði: háttalag, vinnulag, radd-
blær, viska og fáviska. Og fataskápurinn
splundrast sem er að
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
mati ljóðmælanda
óbætanlegt! Þetta ljóð
er einkar Steinunnar-
legt, sérstaklega setn-
ingin: „Þegar mann- ______________________
eskjan deyr þá deyr
með henni heil hárgreiðsla". (13) Hér laum-
ar hún að sinni nettu íróníu í tengslum við
það sem allir óttast - hinn óumflýjanlega
dauða.
í dauðaljóðum Steinunnar gætir viss
Steinunn Sigurðardóttir.
trega en hárfínn húmor - sem enginn
beitir á sama hátt og hún - gerir til-
hugsunina léttbærari. Hann er hins
vegar tregafyllri tónninn í ljóði fjögur
■ úr sama bálki en þar
segir m.a: „Að ná sér eftir
göngutúr, magapest, dauðs-
föll, húsbyggingu, kelerí,
kvef,/ shntal, uppvask, geð-
veiki, vinnudag, fullnæg-
ingu. Þessi verkefni em/lát-
laus, og maðurinn kemst ekki yfir mikið
meira. Að ná sér eftir ástarsorg. Ekkert er
jafn vonlaust og það/þvi ástin er óendanleg
eins og sorgin.“ (14-15). Hér erum við kom-
in að einu aðalþema bálksins Hugásta en
þar yrkir hún fögur ástarljóð til horfinna
elskhuga. Ef ástin er sterk þá hverfur hún
ekki, jafnvel þótt Önnur komi í staðinn og
þessi staðreynd kristallast í einni setningu:
„Mér var eftirsjá í þér“ (27).
í Ljóðum utan af landi dregur ljóðmæl-
andi upp beinar myndir af allskyns stöðum
sem hann hefur heimsótt. Þetta em kyrrlát-
ar myndir, fullar af friði og ást til lífsins,
fagrar náttúrulýsingar og hugleiðingar sem
rata beint inn í hjarta lesandans. í Tvennum
eru ekki mörg eftirminnileg ljóð, að vísu vel
ort en ekki jafn sterk og Ijóðin í fyrsta og
síðasta hluta. í Brotnum borgum vísar höf-
undur til hömumga heimsins, til borga sem
ekki verður aftur snúið til (53). I þessum
borgum býr sársauki gamalla minninga eða
stríðsógna eins og til dæmis í ljóðinu
um Sarajevo þar sem
höfundur tengir sam-
an heitar ástir og
sprengju svo úr verður
sterkt og áleitið
ljóð.
Hugástir er enn
ein rósin í hnappa-
gat Steinunnar Sig-
urðardóttur, bók sem
unnendur góðra ljóða
eiga eflaust eftir að
lesa aftur og aftur. Og
finna alltaf eitthvað nýtt,
nýjar setningar sem hjálpa manni í gegn-
um erfiðan dag, ný sannindi sem fá mann til
að gleðjast yfir því að vera til. Að vera ekki
horfinn og eiga visku, andardrátt og fullan
skáp af fötum!
Steinunn Sigurðardóttir
Hugástir
Mál og menning 1999
Fyrirlestur um kínverska
myndlist
Tan Baoquan og Wu Zhanhang myndlistar-
menn frá Kína flytja fyrirlestur við Listaháskóla
íslands í dag kl. 12.30 í stofú 024 í Laugarnesi og
verður hann túlkaður á íslensku. Listamennimir
dvelja nú í listamiðstöðinni Straumi. Þeir koma
ffá Baoding sem er vinabær Híifnarfjarðar og eru
Kínverjamir hér í boði bæjarins. Tan er sérfræð-
ingur í blómafuglamyndum. Hann fjallar um sér-
stöðu kínverskrar myndlistar og helstu flokka
hennar, samband texta og myndar og hlutverk
stimpilsins. Wu ræðir um skrautritun (kalligraf-
íu), sameiginlegan uppruna myndlistar og skraut-
ritunar og tengsl þessara greina við bókmenntir,
ljóðagerð og fleiri listgreinar. Þá mimu þeir gera
grein fyrir þeim tækjum sem kínverskir málarar
og skrautritarar nota og hvemig þeir ganga ffá
verkum sínum.
Kvöldlokkur
Hinir árvissu og vinsælu tónleikar, Kvöldlokk-
ur á jólaföstu, verða haldnir í Fríkirkjunni í
Reykjavík annað kvöld kl. 20.30. Það em Blásara-
kvintett Reykjavíkur og félagar sem hafa glatt
eyra aðdáenda sinna á aðventunni með fögrum
serenöðum. Að þessu sinni era verkin öll eftir
Mozart, meðal annars þættir úr óperunni Don
Giovanni.

Umræður um Kæru félaga
Annað kvöld kl. 20 hefjast pallborðsumræður á
Súfistanum, bókakaffi Laugavegi 18,
um bókina Kæra félagar - íslenskir sós-
íahstar og Sovétríkin eftir Jón Ólafs-
son. Þar er fjallað um samskipti ís-
lenskra sósíalista og Sovétríkjanna á
árunum 1920-1960 og byggt á sovéskum
heimildum. Valur Ingimundarson sagn-
fræðingur og Ámi Bergmann rithöf-
undur ræða við höfundinn um bókina.
Landeyingabók
Út er komin Landeyingabók, saga jarða og
ábúðar í Austur-Landeyjum, eftir Valgeir Sig-
urðsson, höfund Rangvellingabóka og fleiri
rita. Eftir lát Valgeirs sá Ragnar Böðvarsson
um að ganga frá verkinu til prentunar. Útgef-
andi er Austur Landeyjahreppur.
I bókinni er rakin saga jarða
i Austur-Landeyjum og fólks-
ins sem þar hefur setið ffá því
að sögur hófust og til þessa
dags. Saga eignarhalds á jörð-
unum er sögð og gömul og ný
landamerki skráð. Getið er allra
bænda og húsmæðra sem heim-
Mir hafa fundist um, ættir
þeirra og æviferill rakinn og sagt
frá bömum þeirra. Lýsingar eru á mörgu fólki
og myndir birtar af um 500 manns.
Bókin fæst á hreppskrifstofu Austur-Land-
j eyja, hjá oddvita og í mörgum bókaverslunum.
Söngur steindepilsins
Hólmfríður K. Gunnarsdóttir skrifar og gefur
út bókina Söngur steindepilsins. Reynsla fólks
sem hefur fengið krabbamein.
Þetta era frásögur fólks sem hef-
ur fengið krabbamein og flest
hlotið bata. Ekkja og ekkill tala
um sorgina og sjúkrahúsprest-
ur ritar huggunarorð.
„Það mega heita eðlileg við-
brögð þess er hangið hefur á
táinni hvönn yfir tíræðu
bjargi að verða gleðivana um
hríð eftir á. En fegurð lífsins og unað '
skynjar slíkur maður betur en áður og þessi
reynsla dýpkar vitundina," segir þar á einum
stað, og titil sinn hlýtur bókin úr eftirfarandi
málsgrein - sem visar fallega í Ijóð Stefáns Harð-
ar, „Spör“: „Þau hafa kennt mér að þegar sorgin
knýr dyra þolir bringan engan söng nema
kannski söng steindepilsins."
Stefnumót við Gunnar Dal
Gunnar Dal, heimspekingur, skáld og rithöf-
undur, á hálfrar aldar rithöfundarafmæli á
þessu hausti; fyrsta bók hans, ljóðabókin
Vera, kom út 1949. Af því tilefni kemur út
bókin Stefnumót við Gunnar Dal þar sem
Baldur Óskarsson ræðir viö skáldið. Bók-
in er samræðubók þeirrar gerðar sem
grískir heimspekingar kölluðu „díalóg"
og ræða þeir félagar um heiminn eins
og hann htur út frá íslensku sjónar-
homi við upphaf þriðja árþúsundsins.
Iðnú gefur út.
Umsjón